Valéria Dénes: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit., źródła/przypisy
Linia 1:
{{Artysta infobox
|imię i nazwisko = Valéria Dénes
|imię i nazwisko org =
|pełne imię i nazwisko =
|pełne imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|grafika =
|opis grafiki =
|data urodzenia = [[2 listopada]] [[1877]]
|miejsce urodzenia = [[Budapeszt]]
|data śmierci = [[18 lipca]] [[1915]]
|miejsce śmierci = [[Pecz]]
|narodowość = węgierska
|język =
|Alma Mater =
|dziedzina sztuki = malarstwo
|epoka = [[fowizm]], [[kubizm]]
|muzeum artysty =
|ważne dzieła =
|faksymile =
|opis faksymile =
|odznaczenia =
|nagrody =
|commons = Category:Valéria Dénes
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www =
}}
 
'''Valéria Dénes''', primo voto '''Galimberti''' (ur. [[2 listopada]] [[1877]] w [[Budapeszt|Budapeszcie]], zm. [[18 lipca]] [[1915]] w [[Pecz]]u) – węgierska malarka należąca do pierwszych [[Kubizm|kubistów]] węgierskich.
 
== Życiorys ==
Urodziła się 2 listopada 1877 roku w Budapeszcie<ref name=":0">{{Cytuj |autor = |autor r = Éva Bajkay |rozdział = Galimberti family |tytuł = Grove Art Online |data = 2003 |data dostępu = 2021-05-06 |isbn = 1-884446-05-1 |miejsce = Oxford |wydawca = Oxford University Press |oclc = 268889955}}</ref><ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Dénes Valéria, Galimberti Sándorné |data dostępu = 2021-05-06 |opublikowany = Magyar Életrajzi Lexikon 1000-1990 |url = http://mek.oszk.hu/00300/00355/html/ABC03014/03239.htm |język = hu}}</ref>. Uczyła się w prywatnej szkole artystycznej Ferenca Szablya-Frischaufa w Budapeszcie<ref name=":0" />. Podczas dwuletniego pobytu w Paryżu pobierała nauki u [[Henri Matisse|Henri Matisse’a]] oraz wystawała na tamtejszych [[Salon (wystawa)|Salonach]]<ref name=":0" />. W silnej linii konturu i mocnych barwach jej [[Martwa natura|martwych natur]] i widoków ulic z tego okresu widać wpływ [[fowizm]]u<ref name=":0" />.
 
W 1911 roku wyszła za mąż za malarza [[Sándor Galimberti|Sándora Galimberti]]<ref name=":0" />. Razem małżeństwo zaczęło tworzyć w tej samej stylistyce<ref name=":0" /><ref name=":3" /> i jako pierwsze pośród węgierskich artystów zastosowało idee kubizmu w malarstwie<ref name=":1" />. W swoich pracach powstałych na południu Francji Dénes zastosowała np. dynamiczne, geometryczne kształty przy malowaniu domów i dachów, wprowadziła także nowy typ kompozycji, podkreślając monumentalny pierwszy plan dzieł i umieszczając drobne elementy w ich górnej części<ref name=":0" />. Choć w jej pracach widać wpływ kubizmu analitycznego, stosowała łagodniejsze formy i bledszą paletę barw<ref name=":0" />.
 
Wojna zastała małżeństwo Galimbertich we Francji, którą para musiała szybko opuścić<ref name=":2">{{Cytuj |autor = |tytuł = Dénes Valéria Bruges-t ábrázoló festménye 107 év után került elő - és most eladják |data = 2019-05-01 |data dostępu = 2021-05-06 |opublikowany = Librarius.hu |url = https://librarius.hu/2019/05/01/denes-valeria-bruges-t-abrazolo-festmenye-107-ev-utan-kerult-elo-es-most-eladjak/ |język = hu}}</ref>. Pozostawione w paryskiej pracowni dzieła zostały zarekwirowane przez policję<ref name=":2" />. Jedynie nieliczne prace Valérii zachowały się do współczesności<ref name=":3">{{Cytuj |autor = Katalin Gellér |tytuł = Valéria Dénes |data dostępu = 2021-05-06 |opublikowany = AWARE Women artists / Femmes artistes |url = https://awarewomenartists.com/en/artiste/valeria-denes/ |język = en}}</ref>.
 
Valéria zmarła 18 lipca 1915 roku w Peczu<ref name=":0" /><ref name=":1" /> na zapalenie płuc<ref name=":1" /><ref name=":3" />. W dniu pogrzebu jej mąż popełnił samobójstwo<ref name=":3" />.
 
== Galeria ==