Cytadela w Namur: Różnice pomiędzy wersjami

|bitwy = [[Oblężenie Namur (1692)]], <br />[[Oblężenie Namur (1695)]], <br />[[Oblężenie Namur (1914)]]

'''Cytadela w Namur''' -– centralne dzieło fortyfikacyjne w [[Namur]], wzniesione na wzgórzu u zbiegu rzek [[Sambra|Sambry]] i [[Mozela|Mozeli]]

Zasiedlone od czasów neolitycznych wzgórze w widłach rzek zostało po raz pierwszy ufortyfikowane w III w.n.e. Średniowieczny zamek, który następnie powstał w tym miejscu, składał się z właściwego zamku, otoczonego murem z basztami, w którym znajdowała się rezydencja [[hrabiowie Namur|hrabiów Namur]], kościół, pomieszczenia administracyjne i gospodarcze, oraz, za [[fosa|fosą]], zewnętrznego muru czterema wieżami, wzdłuż krawędzi skalistego wzgórza<ref name="histoire">{{Cytuj stronę | url = https://citadelle.namur.be/fr/histoire | tytuł = Histoire | data = 2021 | praca = Citadelle de Namur | opublikowany = Citadelle de Namur | język = fr | data dostępu = 2021-07-10}}</ref>.

Konflikt między [[Karol V Habsburg|Karolem V]] a [[Franciszek I Walezjusz|Franciszkiem I]] spowodował rozbudowę pogranicznych fortyfikacji z równoczesnym dostosowaniem ich do wzrastającej roli [[artyleria|artylerii]]. W efekcie, po 1519 roku, zamek w Namur otrzymał zewnętrzne obwałowanie, w postaci dwóch [[bastion]]ów z [[kazamata (architektura)|kazamatami dla dział]], połączonych [[kurtyna (fortyfikacja)|kurtyną]]. Kolejna rozbudowa nastąpiła w czasie [[wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]] (1618-1648), kiedy wzniesiono [[dzieło koronowe]] z dwoma półbastionami<ref name="histoire" />. Cytadela na wzgórzu osłaniała miasto z jednej strony, oddzielona od niego Sambrą{{odn|Carmichael-Smyth|1825|s=84}}, równocześnie blokując obie rzeki i zapewniając kontrolę nad ich dolinami{{odn|Carmichael-Smyth|1825|s=104}}. Słabością twierdzy było sąsiadujące wzgórze, z którego można było atakować cytadelę w dół wąwozu<ref name="histoire" />. W 1691 król [[Wilhelm III Orański]] wzmocnił obronę twierdzy kosztem 27 tys. [[florin]]ów; kierownikiem prac był [[Menno van Coehoorn]]{{odn|Duffy|2016|s=63}}. Po rozbudowie, pierwszą linią umocnień (z przeciwnej strony wzgórza niż miasto) były nieregularne [[okop]]y, odcinające półwysep w widłach Sambry i Mozeli. Kolejnym dziełem obronnym był samodzielny Fort Wilhelm, zbudowany przez Menno van Coehoorna, oddzielony od cytadeli głębokim wąwozem (brak połączenia tych dwóch dzieł okazał się zgubny podczas [[Oblężenie Namur (1692)|oblężenia w 1692 r.]], kiedy to atakujący Francuzi byli w stanie odciąć fort i zmusić go do kapitulacji){{odn|Carmichael-Smyth|1825|s=85}}. Za wąwozem była linia murów z [[bastion]]amibastionami, nad którą górowało kolejne umocnienienie, [[dzieło koronowe]], także o wysokich i murowanych skarpach, mur z wieżami i wreszcie, samym szczycie, średniowieczny zamek. Wadą tego kompleksu umocnień było to, że leżały zbyt blisko siebie i nie posiadały obszernych [[schron]]ów-kazamat{{odn|Carmichael-Smyth|1825|s=86}}. Cytadela wraz ze swymi zewnętrznymi dziełami tworzyła [[obóz warowny]], który mógł służyć do bazowania armii{{odn|Carmichael-Smyth|1825|s=104}}.

* [[Oblężenie Namur (1695)|oblężenia w 1695]], gdy Menno van Coehoorn odbił twierdzę z rąk francuskich{{odn|Duffy|2016|s=30}}

* Oblężenia w 1746, podczas [[Wojna o sukcesję austriacką|wojny o sukcesję austriacką]]{{odn|Duffy|2016|s=107}}

* [[Oblężenie Namur (1914)|krótkiego oblężenia na początku I wojny światowej]]

plik:Plan_de_Namur_1693Plan de Namur 1693.jpg|thumb|Plan fortyfikacji z 1693 r. po rozbudowie przez Francuzów; widoczna linia zewnętrznych okopów i szańców, Fort Wilhelm (''Fort Guillaume'') i cytadela właściwa. Przed rozbudowanymi wałami miasta dodatkowe francuskie [[luneta (fortyfikacja)|lunety]] i [[reduta|reduty]]

* {{Cytuj książkę | nazwisko = Carmichael-Smyth | imię = James | tytuł = Wars In The Low Countries | wydawca = T. Egerton | miejsce = London | data = 1825 | url = https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.181476/page/n4/mode/ |wydawca = T. Egerton |miejsce = London |data = 1825 |odn = tak}}

* {{cytuj książkę | imięnazwisko = ChristopherDuffy | nazwiskoimię = DuffyChristopher | tytuł = The fortress in the age of Vauban and Frederick the Great, 1660-1789 | data = 2016 | isbn = 978-1-317-40859-8 | miejsce = London |odn = tak}}

* [https://citadelle.namur.be/fr Strona Cytadeli w Namur]]