|
|wikicytaty =
}}
'''Jan Beaufort, 1. hrabia Somersetu''' [[Order Podwiązki|KG]] (ur. [[1373]] w [[Montmorency-Beaufort|Beaufort]] w [[Szampania|Szampanii]], zm. [[16 marca]] [[1410]] w [[Londyn]]ie) – angielski arystokrata, nieślubny syn [[Jan z Gandawy|Jana z Gandawy, 1. księcia Lancaster]] (syna [[Władcy brytyjscy|króla]] [[Edward III|Edwarda III]]), i [[Katarzyna Swynford|Katarzyny Swynford]], córki flamandzkiego rycerza Paena de Roet. Legitymizowany [[6 lutego]] [[1397]] r. Przyjął nazwisko od ojcowskiego zamku w którym się urodził.
== Początki kariery ==
W [[1390]] r. Beaufort wyruszył z angielskim kontyngentem na wyprawę do Afryki Północnej pod wodzą [[Louis II de Bourbon|księcia de Burbon]]. Krzyżowcy wypłynęli [[15 maja]] z [[Genua|Genui]] i [[22 lipca]] wylądowali w Afryce. [[4 sierpnia]] zaatakowali El Mahadię, ale po siedmiotygodniowym bezskutecznym oblężeniu angielski kontyngent zrezygnował z dalszej walki i pod koniec września powrócił do Anglii. Wkrótce potem Beaufort został pasowany na rycerza. W [[1394]] r. był gościem [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]] i brał udział w wyprawie na [[Litwa|Litwę]]. Wkrótce po swojej legitymizacji ([[10 lutego]] [[1397]] r.) Beaufort otrzymał tytuł hrabiego Somerset. W Parlamencie zasiadał pomiędzy [[lord marszałek|Lordem Marszałkiem]] a [[Hrabia Warwick|hrabią Warwick]].
Kilka miesięcy później hrabia Somerset wziął udział w buncie, który obalił rządy [[Tomasz Woodstock|księcia Gloucester]] i przywrócił faktyczną władzę królowi [[Ryszard II|Ryszardowi II]]. W nagrodę [[29 września]] hrabia Somerset otrzymał tytuł markiza Dorset, [[Order Podwiązki]] oraz urząd namiestnika [[Akwitania|Akwitanii]]. W [[1398]] r. został admirałem floty irlandzkiej, konstablem zamku [[Dover]] i lordem namiestnikiem Pięciu Portów. [[9 maja]] [[1399]] r. został admirałem floty północnej.
Był stronnikiem króla Ryszarda, ale utrzymywał także bliskie stosunki ze swoim przyrodnim bratem, skłóconym z królem [[Henryk IV Lancaster|księciem Lancaster]]. Kiedy Lancaster obalił w [[1399]] r. Ryszarda i został królem Henrykiem IV Beaufort utracił nadane mu urzędy i godność markiza Dorset. Zatrzymał jednak tytuł hrabiego Somerset. Pozostał również na dworze i nigdy jego lojalność wobec nowego monarchy nie była podawana w wątpliwość.
== Panowanie Henryka IV ==
Podczas koronacji Henryka IV [[13 października]] [[1399]] r. hrabia Somerset niósł drugi miecz. [[17 listopada]] został Lordem Wielkim Szambelanem. W styczniu [[1400]] r. otrzymał razem z [[Thomas Erpynham|Thomasem Erpynhamem]] dowodzenie nad armią wysłaną przeciwko zbuntowanym baronom. [[8 listopada]] [[1400]] r. hrabia Somerset otrzymał skonfiskowane dobra [[Owain Glyndŵr|Owena Glendowera]], ale nigdy nie objął ich w faktyczne posiadanie. [[19 marca]] [[1401]] r. został członkiem Tajnej Rady, a cztery dni później kapitanem [[Calais]]. W tym samym roku został wysłany z poselstwem do [[Francja|Francji]]. W [[1402]] r. [[Izba Gmin]] złożyła petycję, aby hrabiemu Somerset przywrócić tytuł markiza. Sam zainteresowany odmówił argumentując, że tytuł markiza jest obcy Anglikom.
Rok [[1402]] był bardzo pracowity dla hrabiego Somerset. [[27 kwietnia]] został wysłany na negocjacje z [[Władcy Geldrii|księciem Geldrii]]. W czerwcu eskortował królewską córkę, Blankę, na jej ślub z [[Ludwik III Wittelsbach|Ludwikiem III]], [[Palatynat|elektorem-palatynem Renu]]. [[3 kwietnia]] w [[Eltham]] reprezentował Henryka IV na ślubie ''per procura'' z [[Joanna z Nawarry|Joanną z Nawarry]]. Jako dowódca floty skonfiskował wiele hiszpańskich statków nieopodal wybrzeży południowej Walii. [[13 lutego]] [[1403]] r. został jednym z komisarzy wyznaczonych do prowadzenia rokowań pokojowych z Francją. [[20 października]] [[1404]] r. został zastępcą konstabla Anglii. Od [[23 grudnia]] [[1406]] do [[8 maja]] [[1407]] r. był admirałem flot północnej i zachodniej.
Hrabia Somerset zmarł po długiej chorobie [[16 marca]] [[1410]] r. w szpitalu św. Katarzyny niedaleko [[Tower of London]]. Został pochowany w katedrze w [[Canterbury]]. Tytuł hrabiowski odziedziczył jego najstarszy syn.
== Rodzina ==
Przed [[28 września]] [[1397]] r. poślubił lady Margaret Holland ([[1385]] – [[30 grudnia]] [[1429]]), córkę [[Thomas Holland, 2. hrabia Kentu|Thomasa Hollanda, 2. hrabiego Kentu]], i Alice FitzAlan, córki [[Richard FitzAlan, 10. hrabia Arundel|10. hrabiego Arundel]]. Jan i Margaret mieli razem czterech synów i dwie córki:
* [[Henryk Beaufort (2. hrabia Somerset)|Henryk Beaufort]] ([[26 listopada]] [[1401]] – [[25 listopada]] [[1418]]), 2. [[książę Somersetu|hrabia Somersetu]]
* [[Jan Beaufort (1. książę Somerset)|Jan Beaufort]] (przed [[25 marca]] [[1404]] – [[27 maja]] [[1444]]), 1. [[książę Somersetu]]
* [[Joanna Beaufort]] (ok. [[1404]] – [[15 lipca]] [[1445]]), żona [[Władcy Szkocji|króla Szkocji]] [[Jakub I (król Szkocji)|Jakuba I]]
* Tomasz Beaufort ([[1405]] – [[1432]]), hrabia Perche
* [[Edmund Beaufort (2. książę Somerset)|Edmund Beaufort]] (ok. [[1406]] – [[22 maja]] [[1455]]), 2. [[książę Somersetu]]
* Małgorzata Beaufort (ok. [[1409]] – listopad [[1449]]), żona [[Thomas de Courtenay, 13. hrabia Devon|Thomasa de Courtenay, 13. hrabiego Devon]], miała dzieci
== Bibliografia ==
|rozmiar = 50px
|funkcja = [[Książę Somersetu|Hrabia Somerset]]
|lata = [[1397]]-[[1410]]
|następca = [[Henryk Beaufort (2. hrabia Somerset)|Henryk Beaufort, 2. hrabia Somerset]]
}}
|poprzednik = nowa kreacja
|funkcja = [[Markiz Dorset]]
|lata = [[1397]]-[[1399]]
|następca = powrót do domeny królewskiej
}}
| 