Łódź: Różnice pomiędzy wersjami

 

=== Łódź rolnicza ===

Miejscowość ma metrykę średniowieczną. Łódź początkowo była małą wsią leżącą w granicach historycznej [[Ziemia łęczycka|ziemi łęczyckiej]], którą władali [[Władcy łęczyccy i sieradzcy|książęta łęczyccy]]. Pierwsza wzmianka znajduje się w dokumencie sygnowanym przez księcia ziemi łęczyckiej i dobrzyńskiej [[Władysław Garbaty|Władysława Garbatego]]<ref name="oskarf12">[[Oskar Flatt]]: ''[[Opis miasta Łodzi Oskara Flatta z 1853 roku|Opis miasta Łodzi pod względem historycznym, statystycznym i przemysłowym]]'', s. 12.</ref> z 1332 r., który związany był z nadaniem kilku wsi, w tym również wsi o nazwie ''Lodza'' („Łodzia”)<ref>{{Cytuj |tytuł = Dzieje najdawniejsze |data = 2017-09-10 |data dostępu = 2017-09-10 |url = https://web.archive.org/web/20170910171122/http://www.historycznie.uni.lodz.pl/wies1.htm}}</ref>, w wieczyste posiadanie biskupom kujawskim<ref name="oskarf12" /><ref>{{Cytuj |autor = [[Przemysław Waingertner]] |tytuł = Historie znad Łódki, czyli 47 opowieści z dziejów Ziemi Obiecanej |data = 2009 |isbn = 978-83-929701-0-1 |wydawca = Agencja Reklamowa Grafservice |s = 14}}</ref>. [[Prawa miejskie]] nadane zostały miejscowości w [[Przedbórz|Przedborzu]] nad [[Pilica|Pilicą]] 29 lipca 1423 r., a wraz z nimi pozwolenie na organizowanie targów<ref>{{Cytuj |tytuł = Nadanie Łodzi praw miejskich |data = 2017-09-10 |data dostępu = 2017-09-10 |url = https://web.archive.org/web/20170910171319/http://www.historycznie.uni.lodz.pl/prawa.htm}}</ref>.

 

[[Plik:Gdańska Street in Łódź - Konstal 803Na Tram 3480, line 15, May 1991.jpg|thumb|[[Ulica Gdańska w Łodzi|Ulica Gdańska]] w 1991]]

{{osobny artykuł|Kalendarium historii Łodzi (1945–1989)}}

[[Bitwa o Łódź (1945)|Zdobycie Łodzi]] przez wojska [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] nastąpiło 19 stycznia 1945 roku<ref>{{Cytuj stronę |url = http://web.archive.org/web/20150301174240/http://lodz.republika.pl:80/ |tytuł = Historia miasta Łodzi |opublikowany = lodz.republika.pl (web.archive.org) |praca = Łódź – moje miasto |data dostępu = 2016-09-15}}</ref>{{odn|Kobojek|2005|s=62}} w ramach [[Operacja wiślańsko-odrzańska|operacji wiślańsko-odrzańskiej]]. Miasto zostaje zajęte przez oddziały [[8 Gwardyjska Armia|8 Gwardyjskiej Armii]] wchodzącej w skład [[1 Front Białoruski|I Frontu Białoruskiego]] (dla ich uczczenia na cmentarzu żołnierzy radzieckich w parku im. Poniatowskiego przy ul. Żeromskiego wzniesiono Pomnik Wdzięczności)<ref>{{Cytuj książkę |autor = Czesław Czubryt-Borkowski (pod kier.) |autor link = |tytuł = Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa. Lata wojny 1939–1945 / Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa |wydawca = Sport i Turystyka |miejsce = Warszawa |rok = 1988 |strony = 449 |isbn = 83-217-2709-3}}</ref>. Z uwagi na mniejsze zniszczenia oraz centralne położenie miasta, w nowych granicach Polski, Łódź pełniła tymczasową funkcję stolicy, co było spowodowane całkowitym zniszczeniem [[Warszawa|Warszawy]].

 

* Secesyjna [[willa Leona Kaufmana]] z 1911 r. przy ul. Żeromskiego 96

* [[Dworek Ludwika Geyera]] z 1833 r. przy ul. Piotrkowskiej 286

* [[Kamienica Scheiblerów w Łodzi|Kamienica Scheiblerów]] – Piotrkowska 11

* [[Kamienica Dawida Sendrowicza w Łodzi|Kamienica Dawida Sendrowicza]] – Piotrkowska 12

* Zespół budynków straży pożarnej z 1878 r. przy ul. ks. W. Tymienieckiego 30

* [[Lecznica „Pod koniem” w Łodzi|Lecznica „Pod koniem”]] – pierwsza placówka tego typu w Polsce, założona w 1891 roku przez Hugo Warrikoffa oraz Alberta Kwaśniewskiego

[[Plik:Łódź, al. Kościuszki Tadeusza 14, Narodowy Bank Polski - Oddział Okręgowy - panoramio.jpg|mały|[[Bank Państwa w Łodzi]] (obecnie łódzki oddział NBP)]]

* [[Bank Państwa w Łodzi]], 1906–1908 r., eklektyczny – al. Kościuszki 14 (obecnie [[Narodowy Bank Polski|NBP]])

* [[Bank Handlowy w Łodzi|Bank Handlowy]], 1910–1912 r., eklektyczny – al. Kościuszki 15 (obecnie [[Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski|PKO]])

{{Układ wielokolumnowy |szerokość = 350px |

* [[Kino Bałtyk w Łodzi|Kino Bałtyk]] 3D (2 sale), ul. Narutowicza 20. Kino zakończyło działalność w 2015 roku.

* [[Kino Charlie]] (3 sale), ul. Piotrkowska 203/205; [[Sieć Kin Studyjnych i Lokalnych|Sieć Kin Studyjnych]]

* [[Cinema City]] i [[Imax|IMAX]] 3D (14 sal + IMAX 1 sala), ul. Drewnowska 58

* jedno z nielicznych w Polsce [[Muzeum Komunikacji Miejskiej w Łodzi|muzeum komunikacji miejskiej]], posiadające liczny zabytkowy tabor oraz bogate zbiory zdjęć i dokumentów; część zabytkowego taboru jest eksploatowana w [[Tramwaje w Łodzi#Szczególne linie tramwajowe|przejazdach turystycznych]]

* dla zainteresowanych dziejami Łodzi podczas II wojny światowej, [[Zagłada Żydów|Holocaustu]] łódzkich [[Żydzi|Żydów]] i [[Romowie|Romów]], są trzy oddziały [[Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi|Muzeum Tradycji Niepodległościowych]] – [[Mauzoleum i muzeum na Radogoszczu w Łodzi|oddział „Radogoszcz”]], w okupacyjnym [[Radogoszcz (więzienie)|więzieniu policyjnym]], miejscu największej zbrodni nazistowskiej podczas przechodzenia wojsk rosyjskich przez obszar Polski (styczeń 1945), oddział [[Radegast (pomnik)|„stacja Radegast”]], miejsce, które spełniało tę samą rolę co [[Umschlagplatz w Warszawie|warszawski Umschlagplatz]], oraz „Kuźnia Romów”, pozostałość po obozie „Cyganów” z pogranicza austro-węgierskiego (tzw. [[Burgenland]]) krótko funkcjonującego na terenie [[Litzmannstadt Ghetto|łódzkiego getta]], których po kilku miesiącach wywieziono do miejsca zagłady w [[Chełmno (powiat kolski)|Chełmnie nad Nerem]] ([[Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem|Kulmhof an Nehr]]).

 

== Oświata i nauka ==