Dom Książęcy w Jabłonkowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
informacje o architek. źródło
Linia 30:
|www =
}}
'''Dom Książęcy w Jabłonkowie''' (''[[Język czeski|cz]]''. Knížecí dům v Jablunkově) – dom książęcy znajdujący się w [[Jabłonków|Jabłonkowie]], na [[Śląsk Cieszyński|Śląsku Cieszyńskim]]; czeski zabytek kultury<ref name=":4">{{Cytuj |tytuł = Detail dokumentu - G0290404 |data dostępu = 2021-11-13 |opublikowany = iispp.npu.cz |url = https://iispp.npu.cz/mis_public/documentDetail.htm?id=970171}}</ref>.
 
Jest jednym z najstarszych budynków w Jabłonkowie, pochodzi z epoki [[renesans]]u<ref>{{Cytuj |tytuł = Jablunkov – Kultura.cz |data dostępu = 2021-11-12 |opublikowany = www.kultura.cz |url = http://www.kultura.cz/profile/8366-jablunkov |język = cs}}</ref>. Znajduje się tuż obok [[Rynek Mariacki w Jabłonkowie|Rynku Mariackiego]] na początku ulicy Velebnovského<ref>{{Cytuj |autor = Izabela Zurova |tytuł = Dům těšínských kněžen prochází náročnou rekonstrukcí |data = 2020-11-18 |data dostępu = 2021-10-15 |opublikowany = Gorolweb |url = https://www.gorolweb.cz/dum-tesinskych-knezen-prochazi-narocnou-rekonstrukci/ |język = cs-CZ}}</ref>. W budynku ma powstać Muzeum Trójstyku Polski, Słowacji oraz Czech<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Toras Marketing s.r.o |tytuł = Gazeta Polaków w Republice Czeskiej- Jabłonków: W mieście powstaje Muzeum Trójstyku. Będzie się mieściło w Domu Książęcym |data dostępu = 2021-11-12 |opublikowany = glos.live |url = https://glos.live/Kultura/detail/Jablonkow_W_miescie_powstaje_Muzeum_Trojstyku_Bedzie_sie_miesciolo_w_Domu_Ksiazecym/glos.live/Kultura/detail/Jablonkow_W_miescie_powstaje_Muzeum_Trojstyku_Bedzie_sie_miesciolo_w_Domu_Ksiazecym/}}</ref>.
 
== Opis ==
Dom książęcy w Jabłonkowie to wolnostojący budynek, z gładką [[Fasada|fasadą]], czterospadowym dachem pokrytym blachą<ref name=":4" />.
 
Najstarsze wzmianki o domu pochodzą z XVI wieku. W tym czasie w domu mieszkała księżna [[Sydonia Katarzyna|Katarzyna Sydonia]], druga żona cieszyńskiego księcia [[Wacław III Adam|Wacława III Adama]]<ref name=":2">{{Cytuj |autor = Ervin Tengler |tytuł = Privilegia městečka Jablunkova |data = 1938}}</ref>. Według legendy budynek połączony jest podziemnym korytarzem z niedalekim kościołem, do którego, po śmierci męża, Katarzyna uczęszczała na [[Msza|mszę świętą]]<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Knížecí dům |data = 2017-03-24 |data dostępu = 2021-10-15 |opublikowany = Jacki |url = http://jackijablunkov.cz/knizeci-dum/ |język = cs-CZ}}</ref>. Budynek posiadał także [[Podcień|podcienia]], które jednak zostały zamurowane<ref name=":3" />. Zachowały się zabytkowe [[Sklepienie|sklepienia]]<ref name=":3" />.
 
W drugiej połowie XVII wieku znalazła tutaj schronienie ostatnia przedstawicielka [[Piastowie cieszyńscy|Piastów cieszyńskich]], [[Elżbieta Lukrecja]]. Ponieważ w [[1642 w polityce|1642]] roku Szwedzi zajęli Cieszyn, Elżbieta musiała uciekać do [[Jabłonków|Jabłonkowa]]<ref>{{Cytuj |autor = Janusz Spyra |tytuł = Historiografia a tożsamość regionalna w czasach nowożytnych na przykładzie Śląska Cieszyńskiego w okresie od XVI do początku XX wieku |data = 2015 |data dostępu = 2021-11-13 |isbn = 978-83-7455-433-6 |miejsce = Częstochowa |oclc = 921597533}}</ref>. Trzy lata później wyjechała do Rzeczypospolitej Polskiej. Podczas pobytu w Jabłonkowie Elżbieta zyskała duży autorytet, między innymi tym, że zatwierdziła jabłonkowskim rzemieślnikom takie sama prawa, jakie mieli cieszyńscy rzemieślnicy<ref name=":2" /><ref>{{Cytuj |autor = Izabela Zurova |tytuł = Dům těšínských kněžen prochází náročnou rekonstrukcí |data = 2020-11-18 |data dostępu = 2021-10-14 |opublikowany = Gorolweb |url = https://www.gorolweb.cz/dum-tesinskych-knezen-prochazi-narocnou-rekonstrukci/ |język = cs}}</ref>.
 
W drugiej połowie XIX wieku w tylnej części budynku znajdowała się siedziba sądu rejonowego i więzienie. Obie instytucje w 1911 roku przeprowadziły się do nowego budynku<ref>{{Cytuj |tytuł = Knížecí dům |data = 2017-03-24 |data dostępu = 2021-10-14 |opublikowany = Jacki |url = http://jackijablunkov.cz/knizeci-dum/ |język = cs}}</ref>. Następnie na parterze działał sklep spożywczy.
 
W 2017 roku przez miasto Jabłonków we współpracy z [[Muzeum Ziemi Cieszyńskiej]] w [[Czeski Cieszyn|Czeskim Cieszynie]] został uchwalony gruntowny remont Domu Książęcego. Zaplanowano odbudowę głównego wejścia, fasady oraz instalację trzech lamp w stylu historycznym<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = V opraveném knížecím domě by mělo být muzeum TROJMEZÍ |data = 2017-05-22 |data dostępu = 2021-11-12 |opublikowany = Místní kultura |url = https://www.mistnikultura.cz/v-opravenem-knizecim-dome-by-melo-byt-muzeum-trojmezi |język = cs}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Jablunkovský Knížecí dům bude sloužit jako muzeum Trojmezí |data = 2017-06-01 |data dostępu = 2021-10-14 |opublikowany = iDNES.cz |url = https://www.idnes.cz/ostrava/zpravy/jablunkovsky-knizeci-dum-bude-slouzit-jako-muzeum-trojmezi.A170601_2329934_ostrava-zpravy_sme |język = cs}}</ref>. W budynku ma się mieścić [[Muzeum Trójstyku Polski, Słowacji oraz Czech]]<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref>{{Cytuj |autor = Izabela Zurova |tytuł = Dům těšínských kněžen prochází náročnou rekonstrukcí |data = 2020-11-18 |data dostępu = 2021-10-15 |opublikowany = Gorolweb |url = https://www.gorolweb.cz/dum-tesinskych-knezen-prochazi-narocnou-rekonstrukci/ |język = cs-CZ}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Archeologové při rekonstrukci Knížecího domu v Jablunkově odhalili udírnu ze 17. století |data dostępu = 2021-11-12 |opublikowany = Blesk.cz |url = https://www.blesk.cz/clanek/regiony-ostrava/662989/predkove-byli-mlsouni-archeologove-necekane-odhalili-v-jablunkove-udirnu-ze-17-stoleti.html |język = cs}}</ref>.