Wąglik: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Gram Stain Anthrax.jpg|thumb|Bakterie (laseczki) wąglika zabarwione [[Barwienie metodą Grama|metodą Grama]], widoczne formy kuliste -– [[neutrofileneutrofil]]e]]

'''Wąglik''' ([[Łacina|łac.]] ''anthrax'') – [[Choroby zakaźne|choroba zakaźna]], zaraźliwa, wywoływana przez [[Bakterie Gram-dodatnie|Gram-dodatnią bakterię]] nazywaną [[laseczka wąglika|laseczką wąglika]] (''Bacillus anthracis''). Znany już od czasów starożytnych, występuje na całym świecie. Wąglik występuje najczęściej u [[bydło|bydła]], koni, owiec i [[Koza domowa|kóz]]. Świnie rzadko chorują. [[piesPies domowy|Psy]] cechującechuje znaczną odporność. Ptaki są niewrażliwe na zakażenia naturalne.

[[Plik:Anthrax color enhanced micrograph.JPG|thumb|[[Śledziona]] małpy chorej na wąglik płucny; widoczne pałeczki (żółte) i erytrocyty (czerwone). Obraz uzyskany w [[ElektronowySkaningowy mikroskop skaningowyelektronowy|skaningowym mikroskopie elektronowym]] ze sztucznie przypisanymi kolorami]]

Postać skórna może przebiegać jako umiejscowiony odczyn zapalny lub postać rozlana. Umiejscowiony odczyn zapalny ma charakter [[Pęcherzyk (dermatologia)|pęcherzykpęcherzyka]]a (tzw. czarna krosta, [[Łacina|łac.]] ''pustula maligna'') wypełnionego ciemnym płynem, który pęka, pozostawiając czarny [[strup]]; inną postacią jest twardy, głęboki i niebolesny naciek zapalny tkanek (obrzęk złośliwy, ''oedema malignum''), również przebiegający z powiększeniem okolicznych [[Węzeł chłonny|węzłów chłonnych]].

Postać jelitowa charakteryzuje się silnym bólem brzucha, gorączką, biegunką lub czasem zaparciami. Stolec może zawierać świeżą krew, często ma smolistą barwę. Mogą wystąpić wymioty, niekiedy zawierające [[krew]]. Postępująca choroba może prowadzić do [[Wodobrzusze|wodobrzusza]] lub perforacji jelita<ref name="IGM">{{Cytuj | issn = 1689-7730 | język = pl | autor = Marcin Sajek | tytuł = Wąglik | czasopismo = IGM Internetowa Gazeta Medyczna | numer = 1 | url = http://hylostet.pl/igm/article/8/ |data dostępu = 5 stycznia 2016| |data = 1 grudnia 2008}}</ref>.

Rozwój wojskowej wersji wąglika rozpoczęły Niemcy, wykorzystując swoją pracę w 1916 roku, gdy broń ta została przesłana wraz z instrukcją do ambasady niemieckiej na terenie Rumunii. Później (od 1937) nad wąglikiem pracowali [[Japończycy]] w swoim położonym w [[Mandżuria|Mandżurii]] tajnym laboratorium pod nazwą „[[Jednostka 731]]”. [[Brytyjczycy]] w latach 1941–1942 przeprowadzali próby polowe na wyspie [[Gruinard]] u wybrzeży [[Szkocja|Szkocji]]. Działanie to było związane z zagrożeniem użycia [[Broń chemiczna|broni chemicznej]] lub biologicznej przez hitlerowskie [[III Rzesza|Niemcy]] (prowadzili oni swe badania nad użyciem wąglika jako broni biologicznej m.in. w zakamuflowanym pod nazwą [[Zentralinstitut für Krebsforschung|Centralnego Instytutu Badań nad Rakiem]] laboratorium w [[poznań]]skim [[Pokrzywno (Poznań)|Pokrzywnie]]). Pod koniec wojny listów z wąglikiem używała także [[Armia Krajowa]], jednak bez większych sukcesów – jako broń listy wąglikowe nie są zbyt skuteczne{{fakt|data=2018-05}}. Badania prowadzili także [[Amerykanie]] w [[Fort Detrick]]<ref name="KWZ">[[Krzysztof Zieliński (lekarz)|K.W. Zieliński]], ''Patologia obrażeń i schorzeń wywołanych współczesną bronią w działaniach wojennych i terrorystycznych'', wydawnictwo MON, Warszawa, 2010, {{ISBN|978-83-927103-4-9}}, rozdz. 14, ''Patologia wąglika'', s. 353-377353–377.</ref>.