Czarny Staw Jaworowy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MBi (dyskusja | edycje)
rozbudowa
drobne techniczne, WP:SK+mSK+ToS
Linia 35:
Jezioro jest systematycznie zasypywane przez wpływający do niego [[Czarny Potok Jaworowy]] (''Čierny potok''), który po ekstremalnych opadach deszczu znosi do zbiornika wielkie ilości materiału z potężnych spływów gruzowych na zboczach doliny. W miejscu ujścia potoku utworzył się charakterystyczny, niestabilny [[stożek napływowy]] złożony ze [[żwir]]u [[granit]]owego. Stwierdzono tu odłamy skalne przyniesione nawet z odległości ok. 1,5 km<ref name = "JK">Juraj Kapusta: ''Zanikanie tatrzańskich stawów'' [w:] „Tatry”nr 74, jesień 2020, s. 66-75</ref>. Koryto potoku jest w tym miejscu zazwyczaj suche, poza okresami deszczów woda płynie nim jedynie w czasie wiosennych roztopów.
 
Po południowej stronie stawu znajduje się płaska, trawiasta równinka (obecnie zarastająca [[kosodrzewina|kosodrzewiną]]). Jest ona częściowo podmokła i w przeszłości stanowiła dno stawu, który od czasu swojego powstania zmniejszył się trzykrotnie. Jedynie w latach 1949-2018 powierzchnia stawu zmniejszyła się o 1455 m<sup>2</sup>, tj. o 18 %. Obliczono, że w tym czasie do misy stawu dostało się od 1400 do 1600 m<sup>3</sup> materiału skalnego. W wyniku tego całkowita objętość stawu zmniejszyła się o 6-8 %. W niektórych miejscach przybyła warstwa osadów o grubości do 3,5 m<ref name = "JK"/>.
 
Południowo-zachodnia zatoczka stawu jest bardzo płytka, a jej większą część zajmuje owalna wysepka. Wystaje ona ponad powierzchnię wody 20-50 cm. Jest młodym utworem, liczy sobie nie więcej niż 150-200 lat. Powstała poprzez osadzanie się drobnego materiału mineralnego w wyniku nietypowego krążenia wody w zbiorniku. Jest porośnięta [[Wiechlinowate|trawami]] i inną [[Roślina zielna|roślinnością zielną]], które ustabilizowały ją w ostatnich paru dziesięcioleciach<ref name = "JK"/>.
Linia 50:
 
== Bibliografia ==
#* {{Cytuj książkę | nazwisko=Paryski | imię=Witold Henryk |autor link=Witold Henryk Paryski| tytuł=Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XVIII. Lodowa Przełęcz – Lodowy Zwornik | data=1993 | wydawca=Sklep Podróżnika | miejsce=Warszawa}}
#* {{Cytuj książkę|tytuł=Tatry Wysokie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25&nbsp;000|miejsce=Warszawa |rok=2005/06|wydawca= Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka |isbn= 83-87873-26-8}}
 
[[Kategoria:Jeziora w słowackich Tatrach]]