Bon towarowy PeKaO: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
poprawa przek., WP:SK+ToS, źródła/przypisy |
red. |
||
Linia 7:
Służył przede wszystkim jako narzędzie ułatwiające przejmowanie przez państwo deficytowych w okresie PRL [[Waluty wymienialne|walut wymienialnych]], a także stymulował obrót w państwowym systemie [[Eksport wewnętrzny|eksportu wewnętrznego]]. Emitowany przez [[Bank Polska Kasa Opieki|''Bank Polska Kasa Opieki SA'']] i wydawany jako namiastka walut osobom, które otrzymywały przekazy pieniężne z krajów tzw. [[Drugi obszar płatniczy|II obszaru płatniczego]] ([[Stany Zjednoczone|USA]] i [[Europa Zachodnia]]). Obywatelom polskim pracującym na rzecz polskich firm za granicą, bądź otrzymującym przelewy z zagranicy ([[Płaca|wypłaty]], [[Spadek|spadki]], [[Umowa darowizny|darowizny]], [[Renta|renty]], [[Emerytura|emerytury]] itp.) w miejsce należnych im [[Waluty wymienialne|walut wymienialnych]] (prawdziwych [[Dolar amerykański|dolarów]], [[Frank francuski|franków]] czy [[Funt szterling|funtów]]) wydawano ich ekwiwalent w bonach.
W pierwszym okresie (lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte) zakazany był, i z początku restrykcyjnie karany, wszelki obrót [[Waluty wymienialne|dewizami]], a (od stycznia roku 1960) [[Waluta|waluty]], które ludzie przetrzymali sprzed wojny, albo które przywieźli wracając z Zachodu – skupował państwowy bank wydając specjalne bony zamiast dolarów. Od lat 70. (okres rządów [[Edward Gierek|Gierka]]) na obowiązujący zakaz handlu walutami patrzono nieco łagodniej, co nie znaczy, że zaprzestano poszukiwania pozabankowych transakcji walutowych.. W 1971 oficjalnie zalegalizowano handel samymi bonami<ref>Witold Gadomski (2013) Podwójne życie dolarów, ''Alehistoria, Tygodnik Historyczny, dodatek do Gazety Wyborczej'', 10 czerwca 2013, s. 14-15, [http://wyborcza.pl/alehistoria/1,133037,14057165,Podwojne_zycie_dolarow.html].</ref>.
Bony te służyły wyłącznie do zakupów w sklepach banku Pekao (później przekształconych w sklepy Przedsiębiorstwa Eksportu Wewnętrznego [[Pewex|PEWEX]]). Drugą siecią sklepów była [[Baltona]], przeznaczona dla [[Marynarz (zawód)|marynarzy]] i [[rybak]]ów, emitująca nieco inną wersję bonów dolarowych. W obu tych sieciach można było za [[Waluty wymienialne|walutę]] bądź za bony kupić najbardziej poszukiwane, zarówno importowane towary, jaki i krajowe. W sieci PEWEX sprzedawane były np. samochody, w ''normalnej'' sprzedaży dostępne jedynie na przydział lub po długim okresie oczekiwania. Zgodnie jednak z nazwą – ''[[eksport wewnętrzny]]'' – był to również sposób sprzedawania za [[waluty wymienialne]] towarów produkcji krajowej – np. w końcowym okresie PRL, kiedy większość towarów spożywczych można było kupić jedynie na [[kartki (reglamentacja towarów)|kartki]], posiadacze walut wymienialnych lub bonów dolarowych mogli towary, które były [[Reglamentacja|reglamentowane]], kupić w sklepach PEWEX lub Baltony. Dotyczyło to wielu artykułów, od [[papieros]]ów, poprzez [[Napój alkoholowy|alkohole]], [[Herbata|herbatę]], [[Kawa|kawę]], [[Proszek do prania|proszki do prania]], [[Oleje|olej]], aż po [[Elektronika użytkowa|sprzęt RTV]] i [[Samochód|samochody]]. Nawet mieszkania kupowane były za dolary lub bony. Dolar i bon dolarowy stał się bowiem wówczas drugą walutą PRL, gdyż szybko postępująca inflacja [[Złoty|złotego]] utrudniała normalne rozliczenia.
| |||