Ilir Meta: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
dr red. |
||
Linia 12:
|następca = [[Bajram Begaj]]
|2 funkcja = [[Zgromadzenie Albanii|Przewodniczący Zgromadzenia Albanii]]
|2 partia = [[Partia Wolności (Albania)|Socjalistyczny Ruch Integracji]]
|2 od = 10 września 2013
|2 do = 24 lipca 2017
|2 poprzednik = [[Jozefina Topalli]]
|2 następca = [[Gramoz Ruçi]]
|
|
|
|
|
|
|commons = Category:Ilir Meta
}}
'''Ilir Rexhep Meta''' (ur. [[24 marca]] [[1969]] w [[Çorovodë]]<ref name="bio">{{Cytuj stronę|url=https://www.cidob.org/biografias_lideres_politicos/europa/albania/ilir_meta|tytuł=Ilir Meta|opublikowany=cidob.org|data dostępu=2021-09-17|język=es}}</ref>) – [[Albania|albański]] polityk, założyciel [[
== Życiorys ==
Linia 32:
W ramach Socjalistycznej Partii Albanii pełnił funkcję członka prezydium (1993–2003), wiceprzewodniczącego (1993–1996), przewodniczącego stołecznych struktur (1997–1998) oraz sekretarza do spraw kontaktów międzynarodowych (1994–1996)<ref name="cv"/>. W marcu 1998 został sekretarzem stanu do spraw integracji europejskiej w resorcie spraw zagranicznych. W październiku tegoż roku nowy premier [[Pandeli Majko]] powierzył mu funkcje wicepremiera oraz ministra do spraw koordynacji polityki rządu<ref name="bio"/><ref name="cv"/>. W październiku 1999 urzędujący premier przegrał z [[Fatos Nano|Fatosem Nano]] wybory na przewodniczącego partii, po czym ustąpił ze stanowiska. Lider postkomunistów na nowego premiera rekomendował Ilira Metę, który urząd ten objął 29 października 1999. Socjaliści zwyciężyli w następnych wyborach z 2001, 12 września tegoż roku Ilir Meta utworzył swój drugi gabinet. Podał się do dymisji już pod koniec stycznia 2002 – głównie za sprawą wewnątrzpartyjnych rozgrywek inicjowanych przez Fatosa Nano<ref name="bio"/>; zakończył urzędowanie 22 lutego<ref name="zar"/>.
Gdy w lipcu 2002 na czele kolejnego rządu stanął Fatos Nano, w ramach likwidacji sporów partyjnych mianował Ilira Metę na funkcje wicepremiera oraz ministra spraw zagranicznych<ref name="bio"/>. Polityk zrezygnował z nich po kolejnym konflikcie w lipcu 2003<ref name="bio"/>. W latach 2003–2004 zasiadał w międzynarodowej komisji do spraw Bałkanów, którą kierował [[Giuliano Amato]]<ref name="cv"/>. We wrześniu 2004 powołał nowe ugrupowanie pod nazwą [[Partia Wolności (Albania)|Socjalistyczny Ruch Integracji]]<ref name="bio"/><ref name="cv"/>, którym kierował do 2017<ref name="zar"/>. Partia w wyborach w 2005 i 2009 uzyskiwała po kilka mandatów. Po drugich z tych wyborów Ilir Meta wprowadził LSI do koalicji z centroprawicową [[Demokratyczna Partia Albanii|Demokratyczną Partią Albanii]]. W drugim gabinecie [[Sali Berisha|Salego Berishy]] był wicepremierem (od września 2009 do stycznia 2011), ministrem spraw zagranicznych (od września 2009 do września 2010) oraz ministrem gospodarki (od września 2010 do stycznia 2011)<ref name="bio"/><ref name="cv"/>. Ustąpił z funkcji rządowych w atmosferze skandalu po tym, jak jego poprzednik w resorcie gospodarki, polityk LSI [[Dritan Prifti]], opublikował nagranie z 2010 przedstawiające, jak Ilir Meta miał naciskać w sprawach kontraktów i koncesji. Zrezygnował następnie z immunitetu poselskiego, a w 2012 został uniewinniony w postępowaniu sądowym z braku dowodów przestępstwa<ref name="bio"/>.
W kwietniu 2013 Ilir Meta zerwał koalicję z demokratami, podpisał też porozumienie wyborcze ze swoim byłym ugrupowaniem – socjalistami kierowanymi przez [[Edi Rama|Ediego Ramę]]. Razem z innymi ugrupowaniami współtworzono wielopartyjną koalicję wyborczą, która zwyciężyła w wyborach parlamentarnych<ref name="bio"/>. 10 września 2013 lider LSI został wybrany na przewodniczącego Zgromadzenia Albanii<ref>{{Cytuj stronę |url = https://web.archive.org/web/20141023182703/http://www.parlament.al/web/Parliament_of_Albania_elects_the_new_Speaker_Mr_Ilir_Meta_15576_2.php|tytuł = Parliament of Albania elects the new Speaker, Mr. Ilir Meta |opublikowany = parlament.al |data=10 września 2013|język=en|data dostępu = 2021-09-18}}</ref>. W marcu 2015 socjalistyczny poseł [[Tom Doshi]] publicznie oskarżył Ilira Metę o opłacenie zabójcy, który miał zamordować jego oraz innego deputowanego reprezentującego demokratów. Na poparcie rzekomych zarzutów ujawnił nagranie, na którym do przyjęcia zlecenia miał się przyznać domniemany zleceniobiorca<ref name="bio"/><ref name="bi">{{Cytuj stronę|url=https://balkaninsight.com/2015/03/06/albanian-mp-bought-armored-card-for-his-assassin/|tytuł=Albanian MP Bought Armoured Car for 'Assassin'|data=6 marca 2015|opublikowany = balkaninsight.com|język=en|data dostępu = 2021-09-18}}</ref>. Sprawa od początku budziła wątpliwości co do wiarygodności oskarżeń, którym zainteresowany zaprzeczał i które nie zostały potwierdzone<ref name="bio"/> (sam zatrzymany mężczyzna miał podczas przesłuchania podać, że to Tom Doshi zapłacił mu za nagranie takiego wyznania<ref name="bi"/>).
Linia 38:
Ilir Meta pozostał przewodniczącym parlamentu. W 2017 został wysunięty jako kandydat rządzącej koalicji na prezydenta. Demokraci zapowiedzieli bojkot tych wyborów, w związku z czym w pierwszych trzech turach (z 19, 20 i 27 kwietnia) nie przeprowadzono głosowania nad żadnym kandydatem (wymagana była wówczas większość 84 głosów w parlamencie)<ref name="bio"/>. Został wybrany na prezydenta w czwartej rundzie z 28 kwietnia, otrzymując 87 głosów deputowanych<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Albania MPs Elect Speaker Meta as President|data=27 kwietnia 2017|opublikowany=balkaninsight.com|url=https://balkaninsight.com/2017/04/28/parliament-speaker-ilir-meta-elected-albania-president-04-28-2017/|data dostępu=2021-09-18|język=en}}</ref>. Zrezygnował następnie z funkcji parlamentarnych i partyjnych<ref name="bio"/>. Urząd prezydenta objął 24 lipca 2017<ref name="zar">{{Cytuj stronę|url=http://zarate.eu/albania.htm|tytuł=Leaders of Albania|opublikowany=zarate.eu|data dostępu=2021-09-17|język=en}}</ref>.
Wiosną 2021 socjaliści zainicjowali procedurę [[impeachment]]u, zarzucając prezydentowi naruszenie konstytucji poprzez brak neutralności w czasie kampanii przed wyborami parlamentarnymi z kwietnia tegoż roku. 9 czerwca Zgromadzenie Albanii (ustępującej kadencji) większością 104 głosów uchwaliło usunięcie z urzędu Ilira Mety, który procedurę tę uznał za bezprawną. Sprawę przekazano do [[Sąd Konstytucyjny (Albania)|Sądu Konstytucyjnego]], posiadającego uprawnienie do ostatecznego zatwierdzenia tej decyzji<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.dw.com/en/albania-parliament-impeaches-president-ilir-meta-removes-him-from-office/a-57830015|tytuł=Albania parliament impeaches President Ilir Meta, removes him from office|data=9 czerwca 2021|opublikowany=dw.com|data dostępu=2021-09-17|język=en}}</ref>. W lutym 2022 sąd ten uchylił decyzję parlamentu<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.euronews.com/2022/02/17/ilir-meta-constitutional-court-overturns-impeachment-of-albania-s-president|tytuł=Ilir Meta: Constitutional court overturns impeachment of Albania's president|data=17 lutego 2022|opublikowany=euronews.com|data dostępu=2022-04-14|język=en}}</ref>
Ilir Meta urzędował do końca kadencji, która upłynęła 24 lipca 2022. W tym samym miesiącu powrócił na funkcję przewodniczącego swojej formacji, która wówczas przemianowała się na Partię Wolności<ref>{{Cytuj stronę|url=https://web.archive.org/web/20220824075310/https://abcnews.go.com/International/wireStory/albanias-president-takes-political-party-87385424|tytuł=Albania's ex-president takes over his old political party|autor=|opublikowany=abcnews.go.com|data=25 lipca 2022|język=en|data dostępu=2022-08-24}}</ref>.
== Życie prywatne ==
| |||