|
== Sytuacja prawna i próby delegalizacji partii ==
IstnienieDo 1 października 2023 r. istnienie partii komunistycznych w [[Polska|Polsce]] i ich działania sąbyły legalne, dopóki odnosząodnosiły się do [[ideologia|ideologii]] ustroju komunistycznego, z pominięciem totalitarnych metod i praktyk<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/1.htm|tytuł=Rozdział I Konstytucji RP, art. 13|opublikowany=sejm.gov.pl}}</ref>. KPP odcina się od nich w swej deklaracji ideowo-programowej oraz statucie<ref name=":0" />. Podobnie sama symbolika komunistyczna (np. używany przez KPP [[sierp i młot]]) nie jestbyła w Polsce wprost zakazana (w przeciwieństwie do [[faszyzm|faszystowskiej]], która jestbyła jako taka wymieniona w [[kodeks karny (1997)|kodeksie karnym]]), więc uznaje sięuznawano ją za legalną<ref>{{Cytuj stronę |autor = Krzysztof Pacewicz |tytuł = Brudziński chce ścigać za sierp i młot, ale symbole komunistyczne są legalne. W przeciwieństwie do faszystowskich |opublikowany = oko.press |url = https://oko.press/brudzinski-chce-scigac-sierp-mlot-symbole-komunistyczne-sa-legalne-przeciwienstwie-faszystowskich/}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/1,75398,11859001,Koszulki_z_sierpem_i_mlotem_nie_sa_zakazane.html|tytuł=Koszulki z sierpem i młotem nie są zakazane|opublikowany=wyborcza.pl|data=4 czerwca 2012}}</ref>.
W 2013 o delegalizację partii pod zarzutem publicznego propagowania [[Totalitaryzm|totalitarnego]] ustroju państwa wystąpił poseł [[Prawo i Sprawiedliwość|PiS]] [[Bartosz Kownacki]]<ref>{{Cytuj stronę |autor = Marcin Pietraszewski |tytuł = Poseł PiS doniósł na komunistów z Dąbrowy Górniczej. Wszyscy zostali skazani |data = 29 kwietnia 2016 |opublikowany = wyborcza.pl |url = http://katowice.wyborcza.pl/katowice/1,35063,19996809,posel-pis-doniosl-na-komunistow-z-dabrowy-gorniczej-wszyscy.html?disableRedirects=true}}</ref>. W wyniku śledztwa prokuratura nie dopatrzyła się znamion przestępstwa i umorzyła dochodzenie. Od 2015 toczy się proces dotyczący propagowania przez działaczy KPP na łamach „Brzasku” systemu totalitarnego. W 2017 czynności sprawdzające wobec partii ponadto podjęła [[Prokuratura Krajowa]], która w sierpniu 2019 poinformowała, że jest na etapie przygotowywania wniosku do [[Trybunał Konstytucyjny (Polska)|Trybunału Konstytucyjnego]] o stwierdzenie niezgodności celów i działalności KPP z [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucją]]<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj stronę |tytuł = Światowy proletariat broni Komunistycznej Partii Polski |autor = Wiktor Ferfecki |data = 8 kwietnia 2020 |opublikowany = rp.pl |url = https://www.rp.pl/Polityka/200319873-Swiatowy-proletariat-broni-Komunistycznej-Partii-Polski.html?cid}}</ref>. 18 stycznia 2019 Sąd Rejonowy w Dąbrowie Górniczej uznał redaktorów pisma „Brzask” za niewinnych zarzucanych im czynów<ref>{{Cytuj stronę|url=http://przeglad-socjalistyczny.pl/na-lewicy/1744-brzask|tytuł=Komunizm nie ma nic wspólnego z totalitaryzmem|data=21 stycznia 2019|opublikowany=przeglad-socjalistyczny.pl}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=https://kom-pol.org/2019/01/20/sad-uniewinnil-redakcje-brzask/|tytuł=Sąd uniewinnił redakcję „Brzask”|data=20 stycznia 2019|opublikowany=kom-pol.org}}</ref>, stwierdzając, że zarzuty sformułowane przez prokuraturę i zgromadzony w trakcie przewodu sądowego materiał dowodowy nie wskazują na popełnienie przestępstwa. W uzasadnieniu wyroku sąd zaznaczył, że należy odróżnić propagowanie totalitarnego ustroju państwa od propagowania komunistycznych poglądów jako takich. Prokurator w marcu 2019 złożył [[Apelacja (prawo)|apelację]] od wyroku uniewinniającego redakcję „Brzasku”, motywując, że ideologia [[marksizm-leninizm|marksistowsko-leninowska]], do której odwołuje się KPP, jest z samej swej natury ideologią totalitarną, gdyż głosi ona hasła [[Rewolucja|rewolucji]] społecznej, będące bezpośrednim nawoływaniem do [[Zamach stanu|obalenia przemocą władzy państwowej]]. Zarzucił oskarżonym redaktorom także krytykę [[reformizm]]u oraz bezpośrednie odwoływanie się do tradycji [[Komunistyczna Partia Polski|przedwojennej partii politycznej o tej samej nazwie]], natomiast sądowi – przekroczenie zasady swobodnej oceny przeprowadzonych dowodów oraz uznanie zeznań złożonych przez samych oskarżonych za wiarygodne. 10 lipca 2019 Sąd Okręgowy w Katowicach postanowił o przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia sądowi pierwszej instancji, przychylając się tym samym do wniosku prokuratora. Rozprawa z udziałem oskarżonych odbyła się 3 marca 2020, dwa tygodnie później ogłoszono wyrok. Sąd Rejonowy w Dąbrowie Górniczej zadecydował o [[Warunkowe umorzenie postępowania|warunkowym umorzeniu postępowania]] wobec redaktorów „Brzasku”, zobowiązując jednocześnie każdego z trójki oskarżonych do wpłacenia [[Świadczenie pieniężne (prawo karne)|świadczenia pieniężnego]] w wysokości 1000 zł od osoby na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej i pokrycia części [[Koszty sądowe (postępowanie karne)|kosztów sądowych]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://strajk.eu/proces-dzialaczy-kpp-komunisci-ukarani-chociaz-nie-skazani/ | tytuł = Proces działaczy KPP: komuniści ukarani, chociaż nie skazani | autor = Grzegorz Waliński | opublikowany = strajk.eu | data = 23 marca 2020}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://kom-pol.org/2020/02/29/sad-nad-komunistami-za-gloszenie-pogladow/ | tytuł = Sąd nad komunistami za głoszenie poglądów | opublikowany = kom-pol.org | data = 29 lutego 2020}}</ref>.
22 lutego 2022 w Sejmie został przedstawiony rządowy projekt ustawy dotyczący zmiany [[Kodeks karny (1997)|kodeksu karnego]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw |data dostępu = 2023-12-08 |opis = Tekst ujednolicony |s = 30 |opublikowany = isap.sejm.gov.pl |url = https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220002600}}</ref>, który obejmował nowe brzmienie art. 256. Nowelizacja weszła w życie 1 października 2023. Nowa wersja zakłada, że kara grozi również tym, którzy publicznie propagują [[Komunizm|ideologię komunistyczną]] lub używają symboliki z nią związanej.
[[Rzecznik Praw Obywatelskich|Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich]] wyraziło stanowisko, uznając m.in. zmiany w art. 256 za „niekonstytucyjne i niezasługujące na aprobatę”<ref>{{Cytuj |tytuł = Zaostrzenie Kodeksu karnego przez Sejm. Uwagi RPO dla Senatu |data = 2022-07-18 |data dostępu = 2023-12-08 |opublikowany = bip.brpo.gov.pl |url = http://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-sejm-kodeks-karny-zaostrzenie-uwagi-senat |cytat = Art. 256 § 2 k.k. w części „albo będące nośnikiem symboliki faszystowskiej, komunistycznej lub innej totalitarnej”, został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z art. 42 ust. 1 w związku z art. 54 ust. 1 i art. 2 Konstytucji. Zaproponowana treść pogłębia jeszcze sprzeczność tego unormowania ze wskazanymi w wyroku wzorcami konstytucyjnymi, w tym poprzez odwołanie się do uchwalonego art. 256 § 1a k.k. oznaczonych znamieniem „ideologia nawołująca do użycia przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne”. Zmiana ta będzie zatem niekonstytucyjna i nie zasługuje na aprobatę. |język = pl}}</ref>. O tej zmianie również wypowiadały się środowiska prawne, naukowe, eksperckie<ref>{{Cytuj |autor = Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska |tytuł = Ukryty zakaz zgromadzeń w nowelizowanym kodeksie karnym |data = 2022-07-20 |data dostępu = 2023-12-08 |opublikowany = Prawo.pl |url = https://www.prawo.pl/prawo/feminizm-karany-jak-symbole-komunizmu,516261.html |cytat = Niepokojący jest także, użyty w dodanym par. 1 1a, zwrot „ideologia nawołująca do użycia przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne”. Wygląda na to, że feminizm może być uznany za ideologię nawołującą do użycia przemocy (np. strajków i demonstracji ulicznych) w celu wpływania na życie polityczne (np. dokonanie zmiany restrykcyjnej ustawy zakazującej aborcji) lub społeczne (np. informowanie o możliwości dokonania aborcji za granicą) - stwierdza dr hab. Teresa Gardocka. |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Nowelizacja Kodeksu karnego proponowana przez Ministra Sprawiedliwości przewidująca surowsze kary - bezpieczeństwo Polaków czy zwykły populizm penalny? |data = 2022-08-09 |data dostępu = 2023-12-08 |opublikowany = Kancelaria Adwokacka Bartosz Grube |url = https://adwokat-grube.pl/nowelizacja-kodeksu-karnego/ |cytat = Priorytetem inicjatorów zmian jest w pierwszej kolejności nadzwyczajne obostrzenie kar, jeżeli chodzi o przestępstwa już istniejące w Kodeksie karnym, ale także wprowadzenie nowych czynów zabronionych, których rzeczywisty cel należy ocenić jako wątpliwy. Przykładowo nowy art. 256 § 1a k.k. zakłada, że (…) karze podlega, kto publicznie propaguje ideologię nazistowską, komunistyczną, faszystowską lub ideologię nawołującą do użycia przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne. Przyjęcie powyższego przepisu w takim brzmieniu na gruncie polskiego prawa karnego może posłużyć jako zwykłe narzędzie do zwalczania m.in. takich ruchów społecznych jak feminizm czy LGBT przez osoby im przeciwne. |język = pl-PL}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Aleksander Rzepecki |tytuł = ORA w Warszawie wyraża sprzeciw wobec rozwiązań przyjętych przez Sejm 7 lipca br. w kodeksie karnym |data = 2022-08-03 |data dostępu = 2023-12-08 |opublikowany = Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie |url = https://www.ora-warszawa.com.pl/aktualnosci/ora-w-warszawie-wyraza-sprzeciw-wobec-rozwiazan-przyjetych-przez-sejm-7-lipca-br-w-kodeksie-karnym/ |cytat = Należy stwierdzić, że przejęcie nowelizacji prowadzić będzie do naruszenia, gwarantowanych przez Konstytucję RP i akty prawa międzynarodowego, praw i wolności obywatelskich. Ustawa narusza bowiem zasady humanitaryzmu, godności człowieka, proporcjonalności, celowości, określoności czynu oraz prawa obywatela do sądu. Stanowi przejaw kazuistyki oraz naruszenia zasad poprawnej legislacji. |język = pl-PL}}</ref>. Opinia i ekspertyza [[Kancelaria Senatu|Biura Analiz i Dokumentacji Kancelarii Senatu]] uważa, że zmiana w art. 256: „rodzi niebezpieczeństwo, że przepis ten przerodzić się może w narzędzie zwalczania swobody światopoglądowej, dławienia form oporu czy nieposłuszeństwa obywatelskiego”<ref>{{Cytuj |autor = Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji Kancelarii Senatu |tytuł = OPINIA na temat ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 762) |data = lipiec 2022 |data dostępu = 2023-12-08 |s = 6 |opublikowany = Kancelaria Senatu |url = https://www.senat.gov.pl/download/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/6468/plik/oe-412.pdf |cytat = Rozszerzenie zakresu penalizacji w odniesieniu do przestępstwa
propagowania faszyzmu i totalitaryzmu (art. 256 k.k.) oznacza
wprowadzenie karalności zachowań określonych tak szeroko jak:
„propagowanie ideologii nawołującej do użycia przemocy w celu
wpływania na życie polityczne lub społeczne”, bądź np. oferowa-
nia lub zbywania przedmiotów zawierających „treść takiej ide-
ologii” lub jedynie będących jakimś jej „nośnikiem”. Całkowita
uznaniowość i dowolność interpretacji przez organ procesowy
tak nieprecyzyjnych znamion rodzi niebezpieczeństwo, że prze-
pis ten przerodzić się może w narzędzie zwalczania swobody
światopoglądowej, dławienia form oporu czy nieposłuszeństwa
obywatelskiego. |język = pl}}</ref>.
== Zobacz też ==
|
