Spironukleoza

Spironukleoza – pasożytnicza choroba ryb wywołana przez wiciowce z rodzaju Spironucleus.

Etiologia

Wiciowce występują w organizmach ryb w niewielkich ilościach, regulowanych przez układ immunologiczny ryb, żyją w jelitach przyczepiając się przednią częścią do ich ścian. Gdy organizm żywiciela ulega osłabieniu (np. wskutek panujących nieodpowiednich warunków hodowlanych) pasożyty reprodukują się i przechodzą do dalszych narządów ryby wyniszczając jej organizm.

W akwarystyce do skażenia akwarium pasożytem dochodzi poprzez wprowadzenie do zbiornika nosicieli pasożyta, chorych ryb, dekoracji lub pokarmu z cystami.

Dyskowce oraz skalary wykazują większą podatność na choroby pasożytnicze spowodowane wiciowcami, w tym spironukleozą.

Warunki sprzyjające rozwojowi spironukleozy

Rozwojowi choroby sprzyja przede wszystkim osłabiony układ immunologiczny ryby, do którego może dojść na skutek stresu wywołanego transportem, przebytą chorobą czy najczęściej nieprawidłowymi warunkami panującymi np. w hodowli.

Objawy

Chora ryba zachowuje się apatycznie. Odchody ryby są podłużne, kleiste, galaretowate i ciągną się z okolic odbytu. Występuje zaczerwienienie okolic odbytniczych, utrata kolorów, zbladnięcie, zmętnienie, rozdęcie okolic brzusznych, a także uszkodzenia skórne, głównie linii bocznej i okolic głowy. Ryba pływa widocznie przechylona na bok, nie utrzymuje równowagi.

Leczenie

Najskuteczniejszym środkiem chemioterapeutycznym jest metronidazol o szerokim spektrum leczniczym w weterynarii ryb tropikalnych, najczęściej używany jest do leczenia chorób pasożytniczych wywołanych przez wiciowce. W leczeniu ubytków skórnych czy innych uszkodzeń mechanicznych dezynfekcja ran, ubytków skórnych np. nadmanganianem potasu w stężeniu 0,05% wspomaga gojenie się ran i może zapobiegać zakażeniom wtórnym. Pomocne w tym postępowaniu mogą okazać się kąpiele lecznicze.

Metronidazol jest lekiem dostępnym na receptę lekarską, więc w sytuacji niemożności zdobycia go, można zastosować inne metody leczenia oferowane przez producentów akwarystycznych. Dostępne są m.in. preparaty takie jak Zoolek Protosol, Tetra Medica Hexa-ex. W trakcie procesu leczenia należy silnie napowietrzać wodę.

Zakażenia wtórne

Ze względu na możliwe uszkodzenia tkanek, powstanie ubytków skórnych i osłabienie układu immunologicznego, istnieje ryzyko wystąpienia infekcji wtórnej wywołanej głównie przez bakterie i grzyby.

W przypadku stwierdzenia zakażenia wtórnego należy podjąć odpowiednie leczenie.

Profilaktyka

• Kwarantanna nowych ryb przez okres 4-6 tygodni,
• Badanie próbek kału na obecność pasożytów,
• Staranna preparacja dezynfekcyjna nowych dekoracji (w tym roślin) w akwarium,
• Wywiad ze sprzedającym o stanie ryb w hodowli,
• Zakup zwierząt, roślin jedynie w sprawdzonych źródłach,
• Prawidłowe karmienie ryb, nie wywoływanie gwałtownych zmian w żywieniu.