Stanisław Niemczynowski
Stanisław Niemczynowski herbu Prus (ur. 29 kwietnia 1839 w Komarówce[1], zm. 13 marca 1924 we Lwowie) – krawiec, powstaniec styczniowy, polityk demokratyczny i poseł do austriackiej Rady Państwa
 fot. z 1908 | |
 herb Prus | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
29 kwietnia 1839 |
| Data i miejsce śmierci |
13 marca 1924 |
| Ojciec |
Jan Niemczynowski |
| Matka |
Anna z Kłodnickich |
| Żona |
Maria Aniela z Pożakowskich |
| Dzieci |
Tadeusz, Mieczysław, Emil, Jerzy, Stefan |
| kapitan 1863 potwierdzenie 1924 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Formacja |
Powstanie Styczniowe |
| Jednostki |
oddziały gen. Dionizego Czachowskiego, płka Leona Czechowskiego, płka Kajetana Cieszkowskiego i mjra Andrzeja Łopackiego |
| Odznaczenia | |
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| poseł do austriackiej Rady Państwa
kadencji VII | |
| Okres |
od 11 października 1887 |
| Przynależność polityczna |
Koło Polskie - Polskie Stronnictwo Demokratyczne |
Życiorys edytuj
Był czeladnikiem a następnie mistrzem krawieckim we Lwowie. W latach 60. XIX wieku należał do tajnych organizacji narodowych w tym mieście.
Po wybuchu powstania styczniowego przedostał się do Królestwa Polskiego i walczył w oddziałach gen. Dionizego Czachowskiego, płka Leona Czechowskiego, płka Kajetana Cieszkowskiego i mjra Andrzeja Łopackiego. Uczestniczył w wielu bitwach i potyczkach, za osobistą dzielność szybko awansował od stopnia kaprala do kapitana. Wielokrotnie ranny, ostatecznie ciężka rana głowy wyeliminowała go z szeregów powstańczych. W październiku 1863 powrócił do Lwowa.
Był właścicielem domu i znanego warsztatu krawieckiego w centrum Lwowa. W 1868 był założycielem stowarzyszenia rękodzielników „Gwiazda”, a także współzałożycielem, a następnie prezesem Izby Rzemieślniczej we Lwowie 1884-1907. Był autorem statutu Izby.
Członek i działacz Polskiego Stronnictwa Demokratycznego. Wielokrotnie wybierany był w latach 1871-1896 członkiem Rady Miejskiej miasta Lwowa, pracował w jej sekcji II zajmując się sprawami majątkowymi miasta i zagadnieniami handlowo-przemysłowymi. Był na jej forum rzecznikiem i orędownikiem interesów rzemieślników lwowskich. Był członkiem Wydziału Szkolnego miasta Lwowa wspierającym szczególnie usilnie rozwój szkolnictwa zawodowego. W latach 1893 i 1895 brał udział w pracach nad zmianą ustroju Rady Miejskiej. W ramach mandatu radnego rozwinął szeroką działalność społeczną, m.in. współzałożyciel miejskiego Muzeum Przemysłowego, inicjatorem budowy pomnika Jana Kilińskiego (odsłoniętego w 1894) i założenia parku jego imienia we Lwowie, a także członkiem delegacji na pogrzeb Adama Mickiewicza w Krakowie (1890).
Poseł do austriackiej Rady Państwa VII kadencji (11 października 1887 - 23 stycznia 1891) wybranym wyborach uzupełniających w kurii III z ramienia lwowskiej Izby Przemysłowo-Handlowej przeprowadzonych po rezygnacji Edmunda Mochnackiego[2]. Był członkiem grupy posłów demokratycznych należących do Koła Polskiego w Wiedniu[3]. Na forum parlamentu austriackiego był orędownikiem ustawy przemysłowej oraz gorącym obrońcą interesów rękodzielników galicyjskich. Z tego powodu Związek Stowarzyszeń Przemysłowych nadał mu w 1907 honorowe członkostwo.
Był także członkiem stowarzyszeń kombatanckich zrzeszających uczestników polskich powstań narodowych. Członek „Komitetu obywatelskiego obchodów 50. rocznicy powstania listopadowego we Lwowie” w 1880[4]. Członek komitetu organizującego obchody 200-lecia odsieczy wiedeńskiej w 1883[5].
Szczególnie czynny był od 1888 roku w Towarzystwie Wzajemnej Pomocy Uczestników Powstania 1863/4, gdzie m.in. w 1905 był członkiem kierującego organizacją Wydziału. Autor szkicu o Adamie Chmielowskim („Bracie Albercie”) pt. Powstaniec o towarzyszu z powstania opublikowanego w 1913 w czasopiśmie „Kronika Powszechna” (nr 5) z okazji 50-lecia powstania styczniowego. Po odzyskaniu niepodległości otrzymał potwierdzenie stopnia kapitana - weterana 1863 r.
Po śmierci został uroczyście pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Virtuti Militari V kI.(nadany 22 I 1924)[6].
Rodzina i życie prywatne edytuj
Pochodził z rodziny szlacheckiej, był synem Jana i Anny z Kłodnickich. Ożenił się z Marią Anielą z Pożakowskich. Miał z nią pięciu synów: Tadeusza (ur. 1870), Mieczysława (ur. 1873), Emila (ur. 1878), Jerzego (ur. 1879) i Stefana (ur. 1880)[3][7].
Przypisy edytuj
- ↑ Szlachta Ziemi Halickiej - Niemczynowski
- ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, Warszawa 1996, s. 392.
- ↑ a b Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Niemczynowski, Stanisław - Parlamentarier 1848-1918 online [4.10.2019];
- ↑ Lidia Michalska-Bracha, Organizatorzy obchodów rocznic powstań narodowych w latach 80. XIX stulecia we Lwowie, [w:] Znani i nieznani dziewiętnastowiecznego Lwowa. Studia i materiały, t. 3, red. Lidia Michalska--Bracha, Marek Przeniosło, Kielce 2013, s. 149
- ↑ Lidia Michalska-Bracha, „Zwyczaj narodowy czy fakt polityczny”? Wokół jubileuszu pięćdziesięciolecia powstania listopadowego we Lwowie, "Galicja. Studia i materiały" nr 1, 2015, s. 211
- ↑ Karol Lewicki, Niemczynowski Stanisław (1839-1924), Polski Słownik Biograficzny, t. 22, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977, s. 788
- ↑ Karol Lewicki, Niemczynowski Stanisław (1839-1924) ..., s. 787-788
Bibliografia edytuj
- Karol Lewicki, Niemczynowski Stanisław (1839-1924), Polski Słownik Biograficzny, t. 22, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977, s. 787-788