Straszydło

Straszydło (oryg. Чучело) – radziecki film obyczajowy z 1983 roku w reżyserii Rołana Bykowa. Adaptacja powieści Władimira Żeleznikowa pod tym samym tytułem.

Straszydło

Чучело

Gatunek	obyczajowy, młodzieżowy
Rok produkcji	1983
Data premiery	14 września 1984
Kraj produkcji	ZSRR
Język	rosyjski
Czas trwania	63 min – cz. I 57 min – cz. II
Reżyseria	Rołan Bykow
Scenariusz	Rołan Bykow, Władimir Żeleznikow
Główne role	Kristina Orbakaitė, Jurij Nikulin
Muzyka	Sofija Gubajdulina
Zdjęcia	Anatolij Mykasiej
Scenografia	Jewgienij Markowicz
Montaż	Ludmiła Jełan
Produkcja	ZF nr 2
Wytwórnia	Mosfilm
Dystrybucja	Mosfilm
Kontynuacja	Straszydło 2

Opis fabuły

W pewnym prowincjonalnym miasteczku do szóstej klasy miejscowej szkoły podstawowej przychodzi nowa uczennica Lena Biessolcewa. Mieszka w domu swojego dziadka – byłego wojskowego, kolekcjonera obrazów namalowanych przez jednego ze swoich przodków; ze względu na swój odosobniony tryb życia – wyobcowanego przez lokalną społeczność. Również Lena z powodu "dziwaczności" swojego dziadka oraz nietypową, ekspresywną osobowość od razu zostaje w klasie uznana za podobną dziwaczkę i otrzymuje tytułowe przezwisko "Straszydło". Sama dziewczynka nie przejmuje się zbytnio nastawieniem klasy i wszelkie docinki ignoruje – robi wszystko aby stać się akceptowanym członkiem zorganizowanej, klasowej społeczności. Pewnego dnia klasa postanawia zwagarować i pójść do kina. Wyczyn ten przypłaca karą w postaci zakazu wyjazdu na długo oczekiwaną wycieczkę do Moskwy. Ktoś zdradził i Lena wie kim jest zdrajca. To poczciwy Dima, który wypytywany przez wychowawczynię klasy i nazwany przez nią tchórzem w pewnym momencie wyjawia całą prawdę. Klasa poszukuje zdrajcy i kiedy gdy jej liderzy są bliscy wykrycia Dimy, Lena sama głośno przyznaje się do zdrady, biorąc całą winę na siebie. W rezultacie zostaje poddana bojkotowi klasy i różnego rodzaju szykanom. Kiedy sięgają one szczytu, prawda wychodzi na jaw – nagabywana przez klasę wychowawczyni ujawnia imię prawdziwego zdrajcy. Wszyscy uczniowie pragną wybaczenia Leny. Jednak w tym samym czasie dziadek Leny wraz z nią opuszcza miasteczko, swój dom wraz z kolekcją obrazów zapisując miastu z przeznaczeniem na muzeum.

Obsada aktorska

• Kristina Orbakaitė – Lena
• Jurij Nikulin – dziadek Leny
• Dmitrij Jegorow – Dima, kolega szkolny Leny
• Jelena Sanajewa – wychowawczyni klasy
• Swietłana Kruczkowa – fryzjerka
• Rołan Bykow – dyrygent orkiestry kadetów
• Pawieł Sanajew – Wasiliew, kolega szkolny Leny
• Andriej Łomow – Tolik "Rudzielec"
• Kola Manwiełow – "Okularnik"
• Marina Martanowa – Marina, koleżanka szkolna Leny
• Anna Tołmaczowa – Szmakowa, koleżanka szkolna Leny
• Maksim Czmiel – Popow, kolega szkolny Leny
• Ksienija Filippowa – Mironowa, koleżanka szkolna Leny
• Kostia Czechowskoj – Walka, kolega szkolny Leny
• Oleg Bykow – Pietka, starszy brat Walki
• Dima Krużylin – Łochmatyj, kolega szkolny Leny
• Marija Artiomowa – Swietka, młodsza siostra Dimy
• Antonina Wolska – dyrektor szkoły
• Sierioża Prilenski – "Chudy"
• Sonia Bykowa – koleżanka szkolna Leny

i inni.

O filmie

Film jest wierną ekranizacją powieści Władimira Żeleznikowa, w pełni autorskim obrazem Rołana Bykowa (scenariusz i reżyseria). Główną rolę żeńską zagrała w nim córka gwiazdy ówczesnej estrady radzieckiej Ałły Pugaczowej, a partnerował jej syn równie znanej aktorki Natali Kustinskiej – Dmitrij Jegorow. Reżyser obsadził w nim również członków swojej najbliższej rodziny – swoją ówczesną żonę Jelanę Sanajewą (wychowawczyni klasy), pasierbów: Olega (Pietka, starszy brat Walki) i Pawła (Wasiliew, kolega szkolny Leny).

Zdjęcia kręcono w Twerze i jego okolicach – w scenach filmu można dostrzec m.in. dworzec rzeczny, monastery: Otrocki i Św. Katarzyny.

Film spotkał się z uznaniem krytyków i był przebojem kin radzieckich jesienią 1985 roku.

Bibliografia

• Andrzej Kołodyński. W kinie i poza kinem. „Film”. Nr 5(1857), s. 3, 1985-02-03. Warszawa: RSW "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X. 
• Jelena Bauman, Rostisław Jurieniew: Mała encyklopedia kina radzieckiego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987. ISBN 83-221-0446-4.brak strony w książce

Linki zewnętrzne

• Plakat do filmu
• Straszydło w bazie IMDb (ang.)
• Straszydło w bazie Filmweb
• Straszydło w portalu "Kinopoisk" (ros.)
• Straszydło w portalu "Kino-Tieatr" (ros.)
• Straszydło w portalu "Russkino" (ros.)
• Straszydło w "Encikłopedii otczestwiennogo kino". 2011.russiancinema.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-30)]. (ros.)