Strzępiec obrębiasty
Strzępiec obrębiasty (Pannaria conoplea (Ach.) Bory) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępcowatych (Pannariaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
strzępiec obrębiasty |
| Nazwa systematyczna | |
| Pannaria conoplea (Ach.) Bory Dict. Class. Hist. Nat. 13: 20 (1828) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pannariaceae, Peltigerales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1810 Erik Acharius nadając mu nazwę Parmelia conoplea. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1828 Jean Baptiste Bory de Saint-Vincent, przenosząc go do rodzaju Pannaria[1].
Niektóre synonimy naukowe[3]:
- Imbricaria conoplea (Ach.) DC. 1815
- Lichen conopleus Pers. 1810
- Pannaria rubiginosa var. conoplea (Ach.) Körb. 1855
- Parmelia conoplea Ach. 1810
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Morfologia
edytujListkowata lub łuskowata, zazwyczaj o nieregularnym kształcie, osiągająca rozmiar 2–3 cm. Listki o szerokości 4–5 mm i długości do 9 mm, zachodzące na siebie. Są głęboko wcięte i mają jaśniejsze brzegi. Powierzchnia błyszcząca, niebiesko- szara, gdy rośnie w środowisku zanieczyszczonym obumierając zmienia barwę na brązowawą. Na plesze liczne sorediopodobne zraziki, zwłaszcza w jej środkowej części, ale często zajmujące całą plechę. Kora pseudoparenchymatyczna, o grubości 40–50 μm. Obłocznia ma grubość 110–150 μm i jest bezbarwna, tylko w górnej części niebieska[4].
Reakcje barwne: plecha K-, C-, KC-, P + pomarańczowy. Kwasy porostowe: pannarin[4].
Apotecja występują rzadko. Mają średnicę do 1,5 mm i brązowe tarczki. Worki zgrubiałe, cylindryczne, 8-zarodnikowe. Askospory elipsoidalne, proste, bezbarwne, o rozmiarach 20-24 × 10–12 μm[4].
Występowanie i siedlisko
edytujGatunek szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej, poza Australią i Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach, a także na wielu wyspach. W Europie na północy sięga po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego, brak go jednak na Grenlandii[5]. W Polsce jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status EN – gatunek wymierający[6]. Od października 2014 r. znajduje się na liście gatunków grzybów podlegających ścisłej ochronie[7].
Rośnie na korze drzew i na mchach (grzyb mszakolubny)[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-03-01] (ang.).
- ↑ a b c Wiesław Fałtynowicz, Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, s. 209, ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-03-01] (ang.).
- ↑ a b c Consortium of North American Lichen Herbaria [online] [dostęp 2015-03-01].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-02-08].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 85, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [online] [dostęp 2015-01-04].