Synchytrium endobioticum
Synchytrium endobioticum (Schilb.) Percival – gatunek grzybów z rzędu Chytridiales[1]. Jest sprawcą groźnej choroby rak ziemniaka[2]. Jako organizm kwarantannowy podlega obowiązkowemu zwalczaniu[3].
 Bulwy ziemniaka zaatakowane przez Synchytridium endobioticum | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Synchytrium endobioticum |
| Nazwa systematyczna | |
| Synchytrium endobioticum (Schilb.) Percival Centbl. Bakt. ParasitKde, Abt. II 25: 131 (1909) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Synchytrium, Synchytriaceae, Chytridiales, Chytridiomycetidae, Chytridiomycetes, Incertae sedis, Chytridiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1896 r. Károly Schilberszky nadając mu nazwę Chrysophlyctis endobiotica. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1909 r. John Percival, przenosząc go do rodzaju Synchytrium[1]
- Chrysophlyctis endobiotica Schilb.1896
- Synchytrium solan Massee 1910
Rozwój edytuj
Jest to pasożyt obligatoryjny i endobiont. Rozwija się wewnątrz komórek miękiszowych ziemniaka doprowadzając do ich nienaturalnego powiększenia się. Na bulwach ziemniaka, rzadziej na stolonach i dolnych częściach pędów powstają narośla. Początkowo są jasne, później brunatne, w końcu ciemne. Haploidalna grzybnia w całości wypełniająca wnętrze ich komórek tworzy sorus złożony z 5-9 zoosporangiów. Powstają w nich pływki z pojedynczymi wiciami. W pojedynczym zoosporangium może powstać do 300 pływek. Po ich dojrzeniu narośle rozpada się, a uwolnione z niego pływki dostają się do gleby. Za pomocą wici mogą aktywnie przemieszczać się w wodzie. W ten sposób rozprzestrzeniają się na niewielką odległość, mogą jednak być przenoszone na duże odległości w inny sposób: biernie z prądami wody (zwłaszcza po większych opadach deszczu), z cząstkami gleby przemieszczanymi narzędziami podczas prac rolniczych, a nawet przez wiatr. Dokonują infekcji wtórnej bulw i innych części ziemniaka. W zakażonych komórkach ziemniaka znów powstają sorusy, zoosporangia i nowe pływki. W czasie sezonu wegetacyjnego cykl ten może powtórzyć się kilkukrotnie[2].
Czasami jednak niektóre pływki nie dokonują infekcji, lecz łączą się z sobą, następuje plazmogamia i kariogamia, w wyniku czego powstają izogamety. Mają po dwie wici, diploidalną liczbę chromosomów i również dokonują infekcji ziemniaka. W jego komórkach powstają z nich diploidalne zarodnie przetrwalnikowe o grubej ścianie komórkowej. Po rozpadnięciu się narośli wydostają się do gleby. Po przejściu okresu spoczynku zachodzi w nich mejoza i znów powstają haploidalne pływki dokonujące infekcji pierwotnej[2].
Zarodnie przetrwalnikowe Synchytrium endobioticum wykazują bardzo dużą żywotność. Mogą przetrwać w kompoście, do którego wyrzucono chore bulwy ziemniaka, bez uszkodzeń przechodzą przez przewód pokarmowy zwierząt, znoszą przebywanie w oborniku. W glebie mogą przetrwać nawet 20 lat[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2016-07-22].
- ↑ a b c d Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia. Tom 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: PWRiL, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7.
- ↑ DZ.U.R.P. Z 25 sierpnia 2015 r, poz. 1227 [online] [dostęp 2020-01-04].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2016-07-22].