Sytuacja prawna i społeczna osób LGBT na Litwie
Prawo a dyskryminacja osób homoseksualnych
edytujPenalizacja kontaktów homoseksualnych na Litwie została zniesiona w 1993 roku[1]. W 2004 zrównano ze sobą wiek osób legalnie dopuszczających się kontaktów homo- i heteroseksualnych, wynosi on 14 lat[2]. Geje nie są wykluczeni ze służby wojskowej z powodu swojej orientacji seksualnej[3].
W czerwcu 2009 Sejm przyjął przy sprzeciwie 3 posłów ustawę o zakazie promocji homoseksualizmu, która określiła homoseksualizm jako patologię, uznając tego typu zachowania za szkodliwe dla Litwy. Według nowego prawa każda informacja publiczna będąca reklamą takich relacji będzie uznana za wywierającą negatywny wpływ na zdrowie psychiczne, rozwój fizyczny, intelektualny i moralny nieletnich. Nowe prawo nie przewiduje żadnych sankcji dla tych, którzy będą je łamać[4]. Ustawa spotkała się z szeroką krytyką środowisk broniących praw człowieka oraz działaczy LGBT jako dyskryminująca ze względu na orientację seksualną i tym samym naruszająca Europejską Konwencję Praw Człowieka, Kartę Praw Podstawowych oraz Powszechną Deklarację Praw Człowieka. Ostatecznie prezydent Adamkus nie podpisał uchwalonej przez Sejm ustawy[5], ale Parlament odrzucił weto prezydenta[6]. W grudniu 2009 r. z ustawy zostały wykreślone zapisy dotyczące propagowania homoseksualizmu[7][8].
Ochrona prawna przed dyskryminacją
edytujLitewskie prawo gwarantuje ogólny zakaz dyskryminacji przez wzgląd na orientację seksualną. Został on zawarty w kodeksie karnym i obejmuje różne dziedziny życia, w tym miejsce pracy. Przepisy te obowiązują w kraju od 2003[9].
W 2005 znowelizowano kodeks karny wprowadzając Artykuł 170, według którego za wyszydzanie, pogarda, wzniecanie nienawiści oraz inicjowanie dyskryminacji wobec grupy lub jej członków z powodu orientacji seksualnej grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności[10].
Uznanie związków osób tej samej płci
edytujW litewskim ustawodawstwie nie istnieje żadna prawna forma uznania związków jednopłciowych.
Jak podaje raport LGL z 2002, akceptacja Litwinów wobec homoseksualizmu jest jedną z najniższych w Europie, choć wzrasta (z 1.4 w 1991 roku do 1.9 w 2000 roku w skali dziesięciopunktowej). Raport podaje, iż uprzedzenia do gejów i lesbijek są ekstremalnie silne pośród starszych, katolickich mieszkańców Litwy[3].
Według badań wykonanych przez Litewską Ligę Gejów (Lietuvos gėjų lyga), litewską organizację LGBT, 68% Litwinów woli mieszkać koło dilera narkotyków niż geja[11]. Według sondażu Eurobarometr wykonanego na zlecenie UE w 2006 17% Litwinów popiera zalegalizowanie małżeństw homoseksualnych, a 12% nadanie praw adopcyjnych dla osób tej samej płci[12].
Problemem są homofobiczne poglądy i wypowiedzi niektórych polityków – według danych włoskiego dziennika La Repubblica na 140 posłów zasiadających w litewskim parlamencie 100 przyznało, iż uważa homoseksualizm za „perwersję”[11].
W 2007 odbyła się coroczna konferencja Międzynarodowego Stowarzyszenia Gejów i Lesbijek (ILGA)[11].
W 2007 kierowcy trolejbusów kursujących po Kownie zaprotestowali przeciwko umieszczeniu na ich pojazdach napisów promujących tolerancję wobec gejów i lesbijek: „Gej może służyć w policji” i „Lesbijka może uczyć w szkole”[13][14]. Organizowania w Wilnie analogicznej oraz innych kampanii zachęcających do otwartości wobec homoseksualistów zabronił mer miasta[15].
W 2007 z powodu gróźb pod adresem uczestników władze Wilna odwołały manifestację będącą częścią kampanii pod hasłem „O różnorodność – przeciwko dyskryminacji”, organizowanej we współpracy z Unią Europejską i promującej tolerancję wobec mniejszości, w tym seksualnych[16][17][18].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ General description of the situation of homosexuals in Lithuania. [dostęp 2008-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-22)].
- ↑ Worldwide ages of consent
- ↑ a b Sexual Orientation Discrimination in Lithuania, Latvia and Estonia. [dostęp 2008-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-30)].
- ↑ Valentinas Mazuronis: Zakazaliśmy jedynie homoseksualnej propagandy. Rzeczpospolita, 20 lipca 2009.
- ↑ Tomasz Bielecki, Litewscy posłowie walczą z homoseksualizmemGazeta Wyborcza, 27 czerwca 2009
- ↑ Gazeta Wyborcza, 15 lipca 2009
- ↑ Poprawka do ustawy [online], www.e-tar.lt [dostęp 2019-03-21].
- ↑ Aktualna treść ustawy [online], www.e-tar.lt [dostęp 2019-03-21].
- ↑ Olivier De Shutter, Homphobia and Discrimination on Grounds of Sexual Orientation in the Eu Member States: Part I - Legal Analysis, Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, 2008, DOI: 10.2811/9312, ISBN 978-92-9192-266-6 [dostęp 2012-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-27] (ang.).
- ↑ Euroletter np. 84
- ↑ a b c Prune Antoine: Geje na Litwie. innastrona.pl. [dostęp 2008-09-24]. (pol.).
- ↑ EUROBAROMETER 66. PUBLIC OPINION IN THE EUROPEAN UNION. FIRST RESULTS. Komisja Europejska, ec.europa.eu, grudzień 2006. s. 41-42. [dostęp 2008-09-24]. (ang.).
- ↑ Litwa: Kierowcy nie chcą napisów promujących tolerancję. gejowo.pl, 14 maja 2007. [dostęp 2008-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 października 2007)]. (pol.).
- ↑ Litwa: kierowcy trolejbusów nie chcą napisów promujących tolerancję wobec gejów i lesbijek. kobiety-kobietom.com, 14 maja 2007. [dostęp 2008-09-24]. (pol.).
- ↑ Jacek J. Komar: Burmistrz Wilna zakazuje homoseksualistom manifestacji. wyborcza.pl, 18 maja 2007. [dostęp 2008-09-24]. (pol.).
- ↑ Litwa: manifestacja homoseksualistów odwołana po groźbach. gejowo.pl, 21 maja 2007. [dostęp 2008-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 grudnia 2007)]. (pol.).
- ↑ Bartosz Wójcik: Litwa: Marsz równości odwołany z powodu gróźb. lewica.pl, 21 maja 2007. [dostęp 2008-09-24]. (pol.).
- ↑ Litwa: Wolność zgromadzeń musi być szanowana, a różnorodność promowana. Amnesty International Polska, 30 maja 2007. [dostęp 2008-09-24]. (pol.).