Szablogrzbiet

Szablogrzbiet
	Pseudorca
	Reinhardt, 1862
	; Przedstawiciel rodzaju – szablogrzbiet waleniożerny (P. crassidens)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	Whippomorpha
Infrarząd	walenie
Parvordo	zębowce
Nadrodzina	Delphinoidea
Rodzina	delfinowate
Podrodzina	Globicephalinae
Rodzaj	szablogrzbiet
	Typ nomenklatoryczny
	Phocaena crassidens R. Owen, 1846
Synonimy
	Neoorca J.E. Gray, 1871; Neorca: McKenna & Bell, 1997;
	Neoorca J.E. Gray, 1871; Neorca: McKenna & Bell, 1997;
Gatunki
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szablogrzbiet^[4] (Pseudorca) – rodzaj wodnych ssaków z podrodziny Globicephalinae w obrębie rodziny delfinowatych (Delphinidae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący na całym świecie w tropikalnych i ciepłych wodach oceanicznych o umiarkowanym klimacie, głównie od około 50°N do około 50°S^[5]^[6].

Morfologia edytuj

Długość ciała 510–610 cm; masa ciała 1200–2200 kg^[7]^[8].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1862 roku duński zoolog Johannes Theodor Reinhardt w artykule poświęconym szablogrzbietowi waleniożernemu w duńskich wodach na łamach Oversigt over det Kongelige Danske Videnskabernes Selskabs Forhandlinger^[1]. Na gatunek typowy Reinhardt wyznaczył (oryginalne oznaczenie) szablogrzbieta waleniożernego (P. crassidens).

Etymologia edytuj

Pseudorca: gr. ψευδος pseudos ‘fałszywy’; rodzaj Orca J.E. Gray, 1846 (orka)^[9].
Neoorca (Neorca): gr. νεος neos ‘nowy’; rodzaj Orca J.E. Gray, 1846 (orka)^[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Orca (Pseudorca?) meridionalis Flower, 1865 (= Phocaena crassidens R. Owen, 1846).

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[11]^[8]^[5]^[4]:

Pseudorca crassidens (R. Owen, 1846) – szablogrzbiet waleniożerny

Opisano również plejstoceński gatunek wymarły^[12]:

Pseudorca yokoyamai Matsumoto, 1926

Uwagi edytuj

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Neoorca J.E. Gray, 1871.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b J. T. Reinhardt. Om en for den Danske Fauna ny Delphinart (Pseudorca crassidens Owen). „Oversigt over det Kongelige Danske Videnskabernes Selskabs Forhandlinger”. 1862, s. 151, 1862. (duń.).
↑ J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British museum. Supplement. London: The Trustees, 1871, s. 80. (ang.).
↑ M.C. McKenna & S.K. Bell: Classification of mammals above the species level. Nowy Jork: Columbia University Press, 1997, s. 384. ISBN 978-0-231-11013-6. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 188. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 296. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pseudorca. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-09].
↑ J. Wang, K. Riehl & S. Dungan: Family Delphinidae (Ocean Dolphins). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 590. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 580. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 593.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 454.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-11-25]. (ang.).
↑ H. Matsumoto. On some fossil cetaceans of Japan. „Science Reports of the Tohoku Imperial University”. 2nd series. 10 (1), s. 23, 1926. (ang.).

Bibliografia edytuj

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[3] Niepoprawna późniejsza pisownia Neoorca J.E. Gray, 1871.

[Reinhardt-1] J. T. Reinhardt. Om en for den Danske Fauna ny Delphinart (Pseudorca crassidens Owen). „Oversigt over det Kongelige Danske Videnskabernes Selskabs Forhandlinger”. 1862, s. 151, 1862. (duń.).

[Gray-2] J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British museum. Supplement. London: The Trustees, 1871, s. 80. (ang.).

[mck&bell-4] M.C. McKenna & S.K. Bell: Classification of mammals above the species level. Nowy Jork: Columbia University Press, 1997, s. 384. ISBN 978-0-231-11013-6. (ang.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 188. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 296. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pseudorca. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-09].

[Wang&inni-8] J. Wang, K. Riehl & S. Dungan: Family Delphinidae (Ocean Dolphins). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 590. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 580. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655749_593]-10] Palmer 1904 ↓, s. 593.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655610_454]-11] Palmer 1904 ↓, s. 454.

[mdd-12] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-11-25]. (ang.).

[Matsumoto-13] H. Matsumoto. On some fossil cetaceans of Japan. „Science Reports of the Tohoku Imperial University”. 2nd series. 10 (1), s. 23, 1926. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[a]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]