Szablon:Inflacja/PL/dataset/brudnopis/opis

Podszablon zwraca wskaźnik cen (CPI) dla podanego roku. Używany przez podszablon {{Inflacja/PL/brudnopis/opis}} do obliczenia inflacji pomiędzy dwoma podanymi latami i przez szablon {{Inflacja/brudnopis/opis}} do przeliczenia na tej podstawie wartości pieniężnej. Jest powiązany z {{Inflacja/rok/brudnopis}}. Dane zawarte w tym datasecie są bazowane na rocznych wskaźnikach cen podawanych przez GUS. 

Użycie

{{Inflacja/PL/dataset/brudnopis/opis|rok}}

Użycie bez lub z nieprawidłowym parametrem zwróci "domyślne" CPI, co zazwyczaj oznacza CPI z najnowszego roku w datasecie.

Przykłady

• użycie poprawne:
  • {{Inflacja/PL/dataset/brudnopis/opis|2016}} → 505704.34337603
  • {{Inflacja/PL/dataset/brudnopis/opis|{{Inflacja/rok/brudnopis|PL}}}} → 574310.14932809
  • {{Inflacja/PL/dataset/brudnopis/opis}} → 574310.1493281
• użycie błędne (skutkujące wyświetleniem wartości domyślnej datasetu):
  • {{Inflacja/PL/dataset/brudnopis/opis|abc}} → 574310.1493281
  • {{Inflacja/PL/dataset/brudnopis/opis|0000}} → 46

Przypadek szczególny

Przy przeliczaniu kwot z końca roku 1950 (listopad i grudzień) przeczytaj uwagę do denominacji w 1950 roku.

Zobacz też

• {{Inflacja/rok/brudnopis}}
• {{Inflacja/PL/brudnopis}}
• {{Inflacja/brudnopis}}

Technikalia

Opis generowania danych do datasetu (teoria)

Dane zawarte w datasecie generowane są na podstawie metody nawiązań łańcuchowych. Roczne wskaźniki cen (CPI) z GUS  to wskaźniki (indeksy) dynamiki (indeks łańcuchowy) wyrażone w procentach . Procentowe indeksy łańcuchowe zamieniamy na liczbę (dzielimy przez 100) i konwertujemy na wskaźniki jednopodstawowe (indeksy o stałej podstawie) - mnożymy starą wartość z danego roku przez nową wartość z roku poprzedniego (pierwszy rok mnożymy przez 1), kolejno dla każdego z lat. Przy mnożeniu uwzględniamy denominacje (nową wartość w roku denominacji dzielimy przez odpowiedni współczynnik denominacji). 

Generowanie danych do datasetu

Aktualizacja datasetu

Dodawanie nowszego roku (po 2021):

• dopisujemy kolejny rok tuż po ostatnim roku w datasecie (ale przed wartością domyślną)
• dla nowego roku mnożymy wskaźnik ze źródła (po jego zamianie na liczbę poprzez podzielenie przez 100) z poprzedzającym go wskaźnikiem z datasetu
• uwzględniamy ewentualną denominację dla nowego roku (dzielenie przez współczynnik denominacji)
• wynik dopisujemy do nowego roku, zastępujemy nim też starą wartość domyślną
• uaktualniamy rok w szablonie {{Inflacja/rok/brudnopis}}

Należy pamiętać o zastosowaniu odpowiedniego separatora dziesiętnego - polska Wikipedia używa kropki.

Przy większej ilości dopisywanych lat można wykorzystać do tego arkusz kalkulacyjny, odpowiednio modyfikując kroki podane w sekcji Generowanie od podstaw.

Dodawanie starszych lat (rok 1914 i starsze) - należy wygenerować wszystkie wartości od podstaw.

Generowanie od podstaw

Pomocne narzędzia

• Edytor wyrażeń regularnych z funkcją zamiany/zastąpienia, np. FirasF. Dib FirasF., Online regex tester and debugger: PHP, PCRE, Python, Golang and JavaScript [online], regex101.com [dostęp 2018-03-27]  (ang.). (link z danymi z lat 1950-2017). Polskie odpowiedniki: wyszukaj frazę wyrażenia regularne online lub podobną
• Narzędzie do sortowania po wierszach tekstu (wyszukaj sortuj tekst online), (lub użyj arkusza kalkulacyjnego)
• Notatnik lub inny edytor tekstu z funkcją masowej zamiany tekstu (lub arkusz kalkulacyjny)
• Arkusz kalkulacyjny, np. Google Docs

Przygotowanie danych ze źródła

• dane ze źródła (daty i wartości procentowe) kopiujemy do schowka
• używamy wyrażeń regularnych do przeformatowania danych: 
  • wklejamy dane do pola TEST STRING, powiększamy okno SUBSTITUTION
  • po ustawieniu flag gm (global i multiline, prawa część pola tekstowego REGULAR EXPRESSION - ikona flagi) wstawiamy regex: (\w+)\s+(\d+,\d+)\s+
  • w pole tekstowe SUBSTITUTION wstawiamy: \1 \2\n
• przeformatowane dane sortujemy rosnąco według dat
• prawdopodobnie potrzebna będzie także zamiana spacji na tabulację w edytorze tekstowym (lub na inny znak, który przy wklejaniu tekstu do arkusza kalkulacyjnego rozdzieli dane na dwie kolumny) - jeśli w polu zamień nie da się bezpośrednio użyć tabulacji, skopiuj ją np. z notatnika

Arkusz kalkulacyjny

Przykładowy wygląd tabeli:

	A	B	C
1	Rok	CPI (%)	Indeks jednopodstawowy
2	1949	100	1
3	1950	107,5	1,075
4	1951	109,6	0,035346

• przygotowane dane wklejamy do arkusza kalkulacyjnego  co najmniej od drugiego lub kolejnego wiersza (pozostawiamy wolny wiersz na rok bazowy i ewentualną nazwę kolumny). Dane powinny zajmować dwie kolumny - rok (np. kolumna A) i CPI (B)
• na początku dopisujemy ręcznie rok bazowy z CPI wynoszącym 100 (wynika to z definicji konwersji indeksu łańcuchowego na jednopodstawowy, rokiem bazowym jest rok poprzedzający pierwszy indeks łańcuchowy - dla danych od roku 1950 jest to rok 1949)
• zamiana CPI na liczbę i konwersja indeksów łańcuchowych na jednopodstawowy (w kolumnie C): 
  • rok bazowy konwertujemy ręcznie - w pierwszy wiersz kolumny C wpisujemy 1 (lub przez formułę =B2/100)
  • dla roku następnego używamy formuły w kolumnie C =(B3/100)*C2. Formułę rozszerzamy (przez rozciągnięcie kwadracika w prawym dolnym rogu komórki) na pozostałe lata - arkusz powinien automatycznie dostosować adresy dla nowych formuł
• uwzględniamy denominację: w latach denominacji formułę uzupełniamy o dzielenie przez współczynnik denominacji
• przygotowanie danych do użycia w Wikipedii:
  • w wolnej kolumnie (w wierszu z rokiem bazowym) wklejamy formułę: =TEXTJOIN(" ";;"|";A2;"=";SUBSTITUTE(C2; ","; ".")) (konwersja do formatu Pomoc:Funkcje_parsera#switch i zamiana separatora dziesiętnego - polska Wikipedia używa kropki) i rozszerzamy ją na pozostałe wiersze
  • kopiujemy tekst z tej kolumny do schowka

Wikipedia

• wklejamy dane do datasetu na Wikipedii (pomiędzy {{#switch:{{{1}}} a wartością domyślną (| liczba)
• wartość domyślną zamieniamy na tą powyżej niej
• uaktualniamy szablony z datami {{Inflacja/rok/brudnopis}}

Bibliografia

Źródło danych

• GUS, Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Ceny. Handel / Wskaźniki cen / Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych (pot. inflacja) / Roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych od 1950 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2018-03-27]  (pol.). Dostęp do innych wskaźników niż inflacja uzyskamy przez edycję adresu (lub przez kliknięcie na linkach składających się na podany link na stronie GUSu)

Denominacje

• 1950 - wprowadzona pod koniec października 1950, denominacja po cenach i płacach, współczynnik: (100/3) (33,3...)

Najlepiej uwzględnić dopiero przy roku 1951 (wtedy przy przeliczaniu kwot pieniężnych z końca 1950 [listopad i grudzień] należy pamiętać o dodatkowym pomnożeniu wyniku [lub inflacji] przez współczynnik powyżej).

• 1995 - wprowadzona od 1995, współczynnik: 10 000

Z przykładami obliczeń

• Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych ↓ 
• Analiza dynamiki zjawisk – Blog Finansowy [online], www.blogfinance24.pl [dostęp 2018-10-20]  (pol.)., Inflacja i siła nabywcza pieniądza
• ZbigniewZ. Pietrzak ZbigniewZ., Statystyka w praktyce [pdf], [w:] Szkolenie stacjonarne, Urząd Statystyczny w Gdańsku [dostęp 2018-07-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-29] . Statystyka w praktyce: Działania na indeksach – praktyczne zastosowanie metody nawiązań łańcuchowych
  • ZbigniewZ. Pietrzak ZbigniewZ., Statystyka w praktyce [pdf], AnnaA. Karczewska, [w:] Szkolenie stacjonarne, Urząd Statystyczny w Gdańsku, Teoria: s. 102,114-115,131-136; Przykłady ze źródła powyżej: s. 134, 137-141 [zarchiwizowane z adresu 2018-08-01] .???
• JuliuszJ. Bennich-Zalewski JuliuszJ., Wskaźniki finansowe porównawcze od 1939 roku [online], www.reprywatyzacja.info.pl, Wprowadzenie - denominacja, Inflacja [dostęp 2018-03-27] .

Metoda nawiązań łańcuchowych

• Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych [online], Wyszukiwana fraza: "nawiązań łańcuchowych", orzeczenia.nsa.gov.pl, 2008–2016 [dostęp 2018-10-18] .
• Pietrzak ↓ 
• JanJ. Cipiur JanJ., Polska zyskuje w statystyce Eurostatu | Obserwator Finansowy: ekonomia, debata, Polska, świat, „Obserwator Finansowy: ekonomia, debata, Polska, świat”, 15 stycznia 2012 [dostęp 2018-03-31]  (pol.). Artykuł podaje rok wprowadzenia metody nawiązań łańcuchowych jako 2007, ale w Polsce była ona stosowana już w roku 2004 (patrz źródło poniżej Rachunki kwartalne Produktu Krajowego Brutto - zasady metodologiczne, str. 21)
• 2.3. Procedura przeliczeń na ceny stałe - Ceny stałe przy danym roku odniesienia – nawiązania łańcuchowe, [w:] GUS, Rachunki kwartalne Produktu Krajowego Brutto - zasady metodologiczne, GUS, Departament Rachunków Narodowych, 2010, s. 21-25 [dostęp 2018-04-01]  (pol.).
• FAQ about chain-linking method (PDF) [online], Link do PDF znajduje się w dolnej części strony - podsekcja "Other information", www.stat.ee (Statistics Estonia) [dostęp 2018-03-31]  (ang.).

Statystyka

• Analiza dynamiki zjawisk ekonomicznych - Statystyka opisowa, [w:] Materiały dydaktyczne | Sigma Kwadrat [online], 16. Analiza dynamiki zjawisk ekonomicznych; błąd na s. 4 - ostatnim przyrostem absolutnym powinno być yn-y1, sigma.wszia.edu.pl, s. 1-14 [dostęp 2018-04-06]  (pol.).
  • DariuszD. Szymański DariuszD., Statystyka Matematyczna, [w:] Materiały na zajęcia [online], indeksy statystyczne: teoria, coin.wne.uw.edu.pl, s. 1-2 [dostęp 2018-04-08] .
• 2.3.3 Indeksy indywidualne i agregatowe, [w:] PawełP. Tatarzycki PawełP., Statystyka po ludzku. Jak bez problemu zdać egzamin ze statystyki?, Zlote Mysli, 7 kwietnia 2015, s. 269-285, ISBN 978-83-7582-477-3 [dostęp 2018-10-16]  (pol.).