Szewc z Lichtenrade
Szewc z Lichtenrade – wydany w listopadzie 2012 roku zbiór opowiadań autorstwa Andrzeja Pilipiuka. Zbiór jest zaliczany jako tom 5 do cyklu Światy Pilipiuka[1] wydawanego przez Fabrykę Słów.
| Autor | |||
|---|---|---|---|
| Typ utworu | |||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania | |||
| Język | |||
| Data wydania | |||
| Wydawca | |||
| |||
W skład książki wchodzi dziesięć utworów z których każdy stanowi osobny rozdział. Wśród nich jest też opowiadanie tytułowe, czyli Szewc z Lichtenrade.
Historie z antologii nie są ze sobą powiązane chronologicznie czy fabularnie, ale czasami je łączą postacie głównych bohaterów – m.in. doktora Pawła Skórzewskiego, historyka – antykwariusza Roberta Storma i archeologa Tomasza Olszakowskiego (częściowo, alter ego samego autora). Postacie te przewijają się i w innych zbiorach opowiadań autorstwa Andrzeja Pilipiuka. Tematyka opowiadań dotyczy historycznych zdarzeń związanych z Polską, a także powiązanych legend i pradawnych wierzeń[2][3][4][5].
Książka doczekała się szeregu recenzji w roku swojego wydania. Recenzje były ogólnie pozytywne, aczkolwiek wśród recenzentów nie było zgodności co do oceny poszczególnych opowiadań.
Fabuła edytuj
W opowiadaniu Wunderwaffe pokazana jest alternatywna historia powojennego Berlina, w którym Hitler i Göring są bezdomnymi w przytułku, a Mengele jest zaopatrującym ich dilerem morfiny, tropionym przez konkurencyjną, żydowską mafię[2][6][7].
W opowiadaniu Traktat o higienie, nawiązującym do wzorów pozytywistycznych, bohaterem jest znany z wcześniejszych opowiadań autora doktor Paweł Skórzewski, a opisuje ono akcję odwszawiania chłopów w ordynacji Zamoyskich[3].
W Śladach stóp w wykopie bohaterami są antykwariusz Storm i archeolog Olszakowski, a przedstawia ono losy wykopalisk archeologicznych w miejskim parku[3].
Parowóz dotyczy dziennikarskiego dochodzenia przeprowadzanego w związku z podejrzaną serią zgonów wiejskiej ludności, zawiera także motyw świata równoległego[3].
W Ludzie, którzy wiedzą znowu pojawia się antykwariusz Storm, tym razem prowadzący sklepik z antykami w małej miejscowości[3].
W okularze stereoskopu dzieje się w latach 80. XX wieku, głównym bohaterem jest młody nastolatek, który wspiera starszego, chorego sąsiada w wykonywaniu codziennych obowiązków, takich jak odebranie naprawionego plecaka od rzemieślnika, a osią fabuły jest zagadka - po co placek i prowiant na wyprawę potrzebny jest starszej osobie, poruszającej się o kulach?[3][4]
W Yeti ciągną na zachód znowu wraca Storm, tym razem zgłębiający zagadkę tajemniczego zdjęcia i powiązanej z nim organizacji - przedwojennego Instytutu Kryptoozologi, w którym być może przeprowadzano eksperymenty na yeti[3][7].
Sekret Wyspy Niedźwiedziej to kolejne opowiadanie z serii o doktorze Skórzewskim, który bierze udział w wyprawie na daleką Północ, gdyż brat cara Rosji zlecił mu odnalezienie pewnego niezwykłego gatunku gęsi[3].
W Świątyni fabuła kręci się wokół wykopalisk archeologicznych i konfliktu pomiędzy archeologami a lokalną administracją[3].
W ostatnim opowiadaniu, tytułowym Szewcu z Lichtenrade, bohaterem jest znany już czytelnikom Storm, poszukujący historycznych szewskich narzędzi. Akcja toczy się w Berlinie, gdzie Storm podąża śladem hitlerowskiego zbrodniarza[3][4].
Odbiór edytuj
Książkę zrecenzował Krzysztof Cieślik dla "Polityki". Stwierdził, że książka "nie zaskoczy" osoby znające już twórczość autora. Pozytywnie napisał, że "Pilipiuk... tworzy trzymające w napięciu, ubarwione dużą dawką wiedzy historycznej teksty, którym często bliżej do prozy realistycznej niż do fantastyki" i że "Niektóre teksty są mniej, inne bardziej przekonujące, ale niemal wszystkie zapewniają solidną porcję rozrywki i poczucia humoru". Za najsłabsze opowiadanie z tomu Cieślik uznał Wunderwaffe[2].
Dla fanzinu "Esensja" książkę zrecenzowała Agnieszka Szady, zauważając, że w zbiorze nie ma dużo fantastyki i akcji, gdyż tworzą go w większości "nostalgiczne opowieści" i "zarysy fabuł niż porządne opowiadania". Uznała zbiór za "interesujący" dla nowych i starych czytelników. Według recenzentki, "poziom zbiorku jest dość nierówny"; do najlepszych zaliczyła tytułowe, a także Sekret Wyspy Niedźwiedziej. W pierwszym chwaliła jako ciekawie i ładnie napisane, ze zgrabnym zakończeniem, a w drugim "wciągającą fabułę, zgrabnie zamkniętą klamrą kompozycyjną, starannie dawkowane informacje i wybuchową (w sensie dosłownym) puentę". Chwaliła też Parowóz za połączenie ponurego nastroju z dobrym humorem, aczkolwiek uznała je za "nieomal szkic", a skrytykowała Ludzie, którzy wiedzą za słabe zakończenie, i Świątynię za przytłoczenie detalami nt. "wytopu żelaza metodami starożytnymi". Pisząc o opowiadaniu Yeti ciągną na zachód, także pochwaliła udane zakończenie, ale skrytykowała aluzję polityczne jako "humor na poziomie napisu na ścianie w wychodku" (podobnie negatywnie oceniła podobny humor w tytułowym Szewcu...). Za słabsze utwory ze zbioru uznał też opowiadania Traktat o higienie czy Ślady stóp w wykopie[3].
Dla fanzinu "Fahrenheit" zbiór zrecenzowała Jagna Rolska, która uznała tom za "godny polecenia" a poziom opowiadań za "wyrównany i zdecydowanie wysoki", za najlepsze uznając Sekret Wyspy Niedźwiedziej ("Zaskakujące. Świetne i klimatyczne."). Recenzentka chwaliła też tytułowego Szewca z Lichtenrade za "przeprowadzoną po mistrzowsku narrację" i ciekawy temat wojennych losów warszawskich szewców, i W okularze stereoskopu[4].
Dla portalu Poltergeist książkę zrecenzował recenzent podpisujący się pseudonimem Camillo. Ocenił zbiór jako zawierający "umiarkowanie interesujące" i "okołofantastyczne" opowiadania, pisząc, że "nie jest [on] żadną perełką ani arcydziełem, za to nieźle realizuje ludyczną i "czasobójczą" funkcję literatury". Recenzent pochwalił opowiadania Traktat o higienie i Wunderwaffe jako "krótkie, zwięzłe utwory, wyróżniają się niewymuszonym humorem sytuacyjnym i zabawnymi dialogami", ale uznał resztę opowiadań ze zbioru za pozbawione "polotu i wyrazistości". Skrytykował Ludzie, którzy wiedzą i Ślady stóp w wykopie jako "zlepek scen rodzajowych, bez wyraźnej osi fabularnej i sensownego zawiązania akcji", z "nachalnie wciśniętymi elementami fantastycznymi". Opowiadania Sekret Wyspy Niedźwiedziej i W okularze stereoskopu skrytykował za "niedoskonałości natury fabularnej" (odpowiednio, jako przytłoczone za dużą liczba pobocznych postaci, i o "niskim ładunku emocjonalnym", choć dobre pod innymi względami, a resztę opowiadań uznał za nie wyróżniające się niczym specjalnym[7].
Książkę zrecenzował także anonimowy recenzent dla serwisu Onet.pl, pisząc, że opowiadana z tomu są pełne "niezwykłych pomysłów i absurdalnego poczucia humoru". Recenzent zauważył, że autor powiela motywy znane z jego wcześniejszej twórczości (krytykę nazizmu, komunizmu i masowej produkcji), a także uznał za nużące "nieustające zachwyty nad uszkiem stuletniej filiżanki czy pogiętą klamrą paska", ale pochwalił opowiadania, pisząc, że "pomysłów autorowi wciąż nie brakuje" a "puenta zawsze zaskakuje"[5].
Paweł Dunin-Wąsowicz w recenzji dla czasopisma "Lampa" pozytywnie odniósł się do książki, pisząc, że zbiory opowiadań Pilipiuka są mocniejsze niż jego powieści i że mimo pewnych mankamentów zbioru „czeka na szósty tom serii”. Skrytykował jednak pewne błędy historyczne i stylistyczne, takie jak błędną terminologię dotyczącą gett żydowskich, czy nadmierną liczbę postaci z tym samym imieniem[8]
Przypisy edytuj
- ↑ Książki z cyklu Światy Pilipiuka | Lubimyczytać.pl [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2021-09-20] (pol.).
- ↑ a b c Krzysztof Cieślik, Recenzja książki: Andrzej Pilipiuk, "Szewc z Lichtenrade" [online], www.polityka.pl, 2012 [dostęp 2024-03-15] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Agnieszka Szady, ‹Kram z pomysłami› [online], Esensja.pl, 7 listopada 2012 [dostęp 2024-03-15] (pol.).
- ↑ a b c d Jagna Rolska, Srebrny jubileusz [online], Fahrenheit, 31 sierpnia 2012 [dostęp 2024-03-15] (pol.).
- ↑ a b Recenzja: "Szewc z Lichtenrade" Andrzej Pilipiuk [online], Onet Kultura, 30 lipca 2012 [dostęp 2024-03-15] (pol.).
- ↑ Szewc z Lichtenrade [online], Fabryka Słów [dostęp 2024-03-15] (pol.).
- ↑ a b c Camillo, Szewc z Lichtenrade - Andrzej Pilipiuk. Historyczne historyjki (recenzja) [online], polter.pl, 14 sierpnia 2012 [dostęp 2024-03-15] (pol.).
- ↑ Paweł Dunin-Wąsowicz, Samowity Pilipiuk, „Lampa” (7), 2012, s. 55.