Tadeusz Toczyski
Tadeusz Michał Toczyski (ur. 29 września 1894 w Podwołoczyskach, zm. 16–19 kwietnia 1940 w Katyniu) – kapitan żandarmerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
| |
 kapitan żandarmerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
29 września 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16–19 kwietnia 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
2 pułk piechoty |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
    
| |
.png){kind=small}
Życiorys
edytujTadeusz Michał Toczyski urodził się 29 września 1894 roku w Podwołoczyskach, w rodzinie Tadeusza i Zofii z Zagajewskich[1][2]. Uczęszczał do gimnazjum we Lwowie. Ukończył gimnazjum oraz cztery semestry prawa w Akademii Handlowej w Krakowie. Od 15 sierpnia 1914 roku w Legionach Polskich[3], żołnierz 2, następnie 3 pułku piechoty. Z 3 pułkiem piechoty walczył w kampanii karpackiej, besarbskiej i wołyńskiej. Został ranny. Od 5 lipca 1916 roku w niewoli rosyjskiej na Syberii[3]. Po rewolucji służył w II Korpusie Wschodnim[3]. Działał w POW[3].
Od 15 listopada 1918 roku w Wojsku Polskim[3]. Służył w Dowództwie Okręgu Generalnego Białystok. Następnie pełnił obowiązki oficera łącznikowego przy Naczelnym Dowództwie, adiutanta sztabu, zastępcy szefa sztabu Twierdzy Grodno. W 1919 roku awansowany na stopień porucznika. Od 12 sierpnia 1920 roku dowódca 5 kompanii w 56 pułku piechoty wielkopolskiej[3], przeniesiony do 57 pułku piechoty wielkopolskiej walczył w wojnie 1920[3].
Po zakończeniu działań wojennych przeniesiony do Dowództwa Okręgu Generalnego „Poznań”. W czerwcu 1921 roku został skierowany do Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych na Górny Śląsk. Walczył w III powstaniu śląskim[3]. Po zakończeniu powstania powrócił do DOGen. „Poznań”. W 1922 roku został przeniesiony do rezerwy. Mieszkał w Poznaniu, pracował jako dyrektor generalny Centrali Skór[3]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 688. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[4]. Ćwiczenia w rezerwie odbywał w 57 pp, a następnie (od 1930) w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii.
W 1934 roku, jako kapitan ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów rezerwy żandarmerii, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto. Posiadał przydział do 7 Dywizjonu Żandarmerii w Poznaniu[5]. W 1937 roku został przeniesiony w rezerwie do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII[1].
W kampanii wrześniowej wzięty do niewoli przez Sowietów, osadzony w Kozielsku. Został zamordowany między 16 a 19 kwietnia 1940 w lesie katyńskim[6]. Figuruje na liście wywózkowej nr 032/1 z 14 kwietnia 1940 roku, poz. 4[6][7].
5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia majora[8]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Tadeusz Toczyski był żonaty z Anną z Pohlów (ur. 2 czerwca 1897), z którą miał dzieci: Tadeusza (ur. 7 sierpnia 1920 w Poznaniu, zm. 26 stycznia 1993[9]), Annę Marię (ur. 11 sierpnia 1921, zm. 11 grudnia 1921), Andrzeja Bernarda Marię (ur. 20 sierpnia 1923 w Poznaniu) i Zofię (ur. 1 stycznia 1925)[10][2][11].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5947[7]
- Krzyż Niepodległości (9 listopada 1932)[12]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)[13]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[14]
- Odznaka za Rany i Kontuzje[14]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 646.
- ↑ a b Kartoteka ewidencji ludności 1870–1931. Archiwum Państwowe w Poznaniu. [dostęp 2022-09-04]..
- ↑ a b c d e f g h i Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 475.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 191,723.
- ↑ a b Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 736.
- ↑ a b Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 302.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Straty ↓.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 3.
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 646, tu podano, że żona była z domu Pol, a córka miała na imię Zofia.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 296 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ BETA Księgi Cmentarne [online], ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl [dostęp 2017-06-01].
- ↑ a b Na podstawie fotografii [1]
Bibliografia
edytuj- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów Kozielskiego Obozu NKWD rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Toczyski Tadeusz Michał. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.66-5889 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-05].
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
Linki zewnętrzne
edytuj- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-09-04].