Thomas-Morse O-6
Thomas-Morse O-6 – amerykański samolot obserwacyjny zbudowany w zakładach Thomas-Morse Aircraft pod koniec lat 20. na zamówienie United States Army Air Corps (USAAC) jako wersja rozwojowa samolotu Douglas O-2. W odróżnieniu od jego drewnianego poprzednika O-6 miał konstrukcję prawie całkowicie metalową, zbudowano sześć egzemplarzy tego samolotu. O-6 był pierwszym samolotem o konstrukcji metalowej, który z powodzeniem przeszedł program testowy USAAC, a jego następca Thomas-Morse O-19 był pierwszym samolotem o konstrukcji metalowej przyjętym przez Armię na służbę i zakupionym w większej ilości.
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Thomas-Morse Aircraft |
| Typ |
samolot obserwacyjny |
| Konstrukcja |
dwupłat o konstrukcji metalowej |
| Załoga |
2 (pilot, strzelec pokładowy) |
| Historia | |
| Data oblotu |
1926 |
| Liczba egz. |
6 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 silnik widlasty Liberty-12 (V-1650) |
| Moc |
435 KM |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
12,11 m |
| Długość |
8,73 m |
| Wysokość |
3,35 m |
| Powierzchnia nośna |
38,8 m² |
| Masa | |
| Własna |
1336 kg |
| Startowa |
2147 kg |
| Zapas paliwa |
446 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
207 km/h |
| Prędkość przelotowa |
162 km/h |
| Prędkość minimalna |
106 km/h |
| Pułap |
4518 m |
| Pułap praktyczny |
4015 m |
| Zasięg |
682 km |
| Dane operacyjne | |
Tło historyczne edytuj
Już od początku lat 20. USAAC zachęcał amerykańskie wytwórnie lotnicze do projektowania i budowania samolotu o konstrukcji metalowej[1]. Z powodu cięć budżetowych Armia nie miała wówczas wystarczających funduszy, aby finansować takie eksperymenty i firmy lotnicze były zachęcane, aby same finansowały konstrukcję takich samolotów[1]. Jedną z wytwórni, które odpowiedziały na apel USAAC była stosunkowa mała fabryka Thomas-Morse Aircraft, która począwszy od 1921 zaprojektowała szereg metalowych konstrukcji takich jak MB-9, MB-10, TM-22, TM-23 i TM-24[2]. Żaden z tych samolotów nie został przyjęty na służbę i firma poniosła znaczne straty finansowe przy ich produkcji[3][4].
W USAAC doceniano jednak nowatorskie technologie rozwijane w Thomas-Morse i w latach 1924-25 w firmie zamówiono kilka kompletów metalowych skrzydeł do samolotów DH-4 i Boeing PW-9[3]. Metalowe skrzydła zostały w USAAC ocenione bardzo pozytywnie i w 21 kwietnia 1926 w firmie zamówiono metalową wersję używanego wówczas przez Armię samolotu obserwacyjnego Douglas O-2[5][6].
Opis konstrukcji edytuj
Thomas-Morse 0-6 był jednosilnikowym, dwumiejscowym dwupłatem o konstrukcji prawie całkowicie metalowej z dolnym płatem pokrytym płótnem[5]. Samolot miał podwozie stałe, klasyczne z kołem ogonowym[5]. Kabiny pilota i strzelca/obserwatora były odkryte[5].
Pierwszy samolot napędzany był 400-konnym silnikiem widlastym typu Liberty L-12, drugi egzemplarz (i zapewne także następne) miał silnik Liberty L-12 w wersji V-1650 (w układzie odwróconego C) o mocy 435 KM[5].
Historia edytuj
Dwa pierwsze samoloty zostały zbudowane pod oznaczeniem XO-6[3][5][7]. Pierwszy samolot z nich (number seryjny 25-435) został dostarczony do bazy USAAC McCook Field w maju 1926[5]. Drugi egzemplarz (numer seryjny 23-436) po oblataniu go w McCook Field, został przesłany do bazy w Galveston w Teksasie, gdzie został postawiony w otwartym hangarze, aby przetestować wpływ morskiego powietrza na duraluminiową powłokę samolotu[5].
Następne trzy samoloty (numery seryjne 25-436 do 439) zostały zbudowane tak samo jak drugi prototyp, ale szósty i ostatni samolot za zgodą USAAC został znacznie przebudowany[5][7]. Samolot który otrzymał oznaczenie XO-6B (number seryjny 25-440) był mniejszą, lżejszą wersją O-6 i został wyposażony w silnik Wasp R-1340[5]. XO-6B nie został przyjęty do służby w pierwotnej wersji, ale po niewielkich zmianach został przyjęty do służby już jako Thomas-Morse O-19 i zamówiony w liczbie ponad 170 egzemplarzy[3][8][7].
Ostatecznie Thomas-Morse dopłacił 60 tysięcy dolarów do pierwotnego kontraktu na sześć samolotów O-6, ale zaowocował on korzystnymi zamówieniami na następcę tego samolotu[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Eric Schatzberg: Wings of Wood, Wings of Metal. s. 135.
- ↑ John Wegg: General Dynamics Aircraft And Their Predecessor. s. 13-14.
- ↑ a b c d John Wegg: General Dynamics Aircraft And Their Predecessor. s. 14.
- ↑ Ray Wagner: Army Pursuits the Biplane Period, 1920-1932. americancombatplanes.com. [dostęp 2012-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-15)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k John Wegg: General Dynamics Aircraft And Their Predecessor. s. 29.
- ↑ R. Francillon: McDonnell Douglas Aircraft Since 1920. s. 100.
- ↑ a b c Gordon Swanborough, Peter M. Bower: United States Military Aircraft Since 1909. s. 572.
- ↑ John Wegg: General Dynamics Aircraft And Their Predecessor. s. 29-30.
Bibliografia edytuj
- René J. Francillon: McDonnell Douglas Aircraft Since 1920, vol. 1. Annapolis: Naval Institute Press, 1988. ISBN 0-87021-428-4.
- Eric Schatzberg: Wings of Wood, Wings of Metal: Culture And Technical Choice In American Airplane Materials, 1914-1945. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1999. ISBN 978-0-691-08773-3.
- Gordon Swanborough, Peter M. Bowers: United States Military Aircraft Since 1909. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press, 1989. ISBN 978-0-87474-880-2.
- John Wegg: General Dynamics Aircraft And Their Predecessor. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1990. ISBN 0-87021-233-8.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcie samolotu i krótka historia. airwar.ru. [dostęp 2012-10-03]. (ros.).
- Zdjęcie samolotu i dane techniczne. americancombatplanes.com. [dostęp 2012-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
