Thomas Rehdiger
Thomas Rehdiger (ur. 1 grudnia 1540 w majątku Striese k. Wrocławia[a], zm. 5 stycznia 1576 w Kolonii) – niemiecki bibliofil.
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
bibliofil |
Syn bogatego kupca oraz właściciela kopalń Nikolausa i Anny z d. Mornberg. Uczył się w rodzinnym mieście, w szkole św. Elżbiety pod kierunkiem Andreasa Winklera, ponadto prywatnie kształcił go Johann Crato von Krafftheim. Następnie od 1558 do 1561 studiował prawo na uniwersytecie wittenberdzkim u Filipa Melanchtona[2][3] i Caspara Peucera. Po studiach wyjechał do Francji, mieszkając głównie w Paryżu, a później w Bourges, zaś od 1567 przez dwa lata przebywał w różnych miastach Włoch, w Padwie, Wenecji, Bolonii, Rzymie i Neapolu, w obu krajach obracając się w towarzystwie miejscowych elit intelektualnych, dla których często był mecenasem, z racji posiadanego majątku. Po opuszczeniu Italii i krótkim pobycie w Antwerpii oraz Spirze osiadł w 1571 w Kolonii[3]. W czasie swoich wojaży zajmował się kolekcjonerstwem m.in. dzieł sztuki, monet, minerałów, ale przede wszystkim księgozbioru, który doszedł do liczby ok. 6000 książek i 300 manuskryptów[3]. W efekcie stworzył własną Kunstkamerę. Całość swoich zbiorów zapisał Wrocławiowi, żądając by były one publicznie dostępne jako biblioteka i muzeum. Kolekcję przewieziono do miasta w 1581, jednak wskutek protestów rodziny, która chciała ją zachować, dopiero w 1661 przekazano miastu[4][3], dzięki czemu w roku tym powstała biblioteka nosząca nazwę Bibliotheca Rhedigeriana, będąca pierwszą w dziejach Wrocławia publiczną biblioteką[5]. Istniała ona do 1865, gdy weszła w skład, na zasadzie wydzielonego zbioru, do nowotworzonej biblioteki miejskiej (Breslauer Stadtbibliothek)[3], wtedy też niebibliofilską część Kunstkamery Rehdigera, dotąd przechowywaną razem z książkami, wyodrębniono i po jakimś czasie przekazano do Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Obie części kolekcji poniosły duże straty podczas II wojny światowej, np. z ok. 60 portretów znanych postaci, współcześnie w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu znajduje się 18. Zachował się też w tym muzeum obraz pędzla Georga Pencza "Chrystus w koronie cierniowej" ze zbioru Rehdigera[6].
Uwagi edytuj
- ↑ Nie jest jasne, o jaką współczesną miejscowość chodzi. Markgraf (1888) jako miejsce urodzenia podaje Striesa, zaznaczając, że leży ona koło Wrocławia, Jeż interpretuje tę nazwę jako Strzeszów[1], choć wieś ta nazywała się Striese, wiadomo też, że ojciec Thomasa miał majątek Schliesa, który leży na terenie obecnej Żórawiny, ale kupił ją w 1543, a więc kilka lat po narodzeniu Thomasa (biogram ojca w niemieckiej Wikipedii). Niemiecka Wikipedia podaje miejsce urodzin - Wrocław, z powołaniem na Oskar Pusch: Die Breslauer Rats- und Stadtgeschlechter in der Zeit von 1241 bis 1741, Band 3, Seite 303f., in: Veröffentlichungen der Forschungsstelle Ostmitteleuropa an der Universität Dortmund (Hg.: Johannes Hoffmann), Reihe B – Band 38, Dortmund 1988, ISBN 3-923293-25-9.
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Jeż T., 2017: Danielis Sartorii Musicalia Wratislaviensia. Fontes Musicæ in Polonia A/1. Wyd. Naukowe Sub Lupa, Warszawa. ISBN 978-83-65886-11-8.
- Lipińska A., 2017: Brothers in Collecting: Thomas and Jacob Rehdiger – Two Sixteenth-Century Silesian Art Collectors and Bibliophiles. W: Anderson, Christina M. (red.) : Early modern merchants as collectors. Visual culture in early modernity, vol. 52. London; New York: Routledge, Taylor & Francis Group.
- Markgraf, 1888: Rehdiger, Thomas. W: Allgemeine Deutsche Biographie 27, s. 588–590 [1]