Tołstojówka

rodzaj koszuli

Tołstojówka[1][a] – dość długa i obszerna koszula męska z długimi rękawami, często na karczku z gęstymi marszczeniami, szyta z jednokolorowych tkanin, noszona na wierzchu spodni i przewiązywana w talii paskiem, której nazwa pochodzi od nazwiska Lwa Tołstoja.

Lew Tołstoj w swojej legendarnej koszuli
Portret Lwa Tołstoja w Jasnej Polanie z 1917 roku, pędzla Niestierowa
Autoportret Aleksandra Jakowlewa w tołstojówce, 1917, Galeria Tretiakowska

Tołstojówka jest długą[2] i luźną[3], płócienną[4] jednokolorową[5] męską koszulą z długimi rękawami, czasami na karczku z gęstymi marszczeniami[6][7], która jest noszona na wierzch spodni[5] i stanowi rodzaj wierzchniej odzieży[8]. W talii jest przewiązywana paskiem[9].

Jej prototypem była długa koszula-rubaszka, którą lubił nosić Lew Tołstoj[8] i właśnie od nazwiska pisarza pochodzi jej nazwa[5].

Tołstojówka różniła się od chłopskiej koszuli kosoworotki m.in. tym, że rozcięcie było położone z przodu na środku, a nie z boku[10], a od innych rubaszek bardziej dowolnym fasonem[2].

Historia

edytuj

Tołstoj dopiero w latach 60. XIX wieku zaczął nosić szerokie koszule-rubaszki z kołnierzykiem-stójką, a w stylu europejskim ubierał się jedynie, gdy jechał do Moskwy[5]. Wszystkie koszule Tołstoja, późniejsze tołstojówki, były szyte przez jego żonę Sofiję Tołstoj[2]. Nosząc takie proste koszule arystokrata Tołstoj próbował przybliżyć się do prostych ludzi ze względu na swoje przekonania ideologiczne[3].

W ślad za pisarzem tołstojówki zaczęli nosić zwolennicy jego ideałów: pacyfizmu, wegetarianizmu i powrotu do wczesnych wartości chrześcijańskich[3], oraz wielbiciele i naśladowcy[2]. W ten sposób od drugiej połowy lat 80. XIX wieku tołstojówki stały się modne[5].

Tołstojówki były także popularne w pierwszych latach po rewolucji z 1917 roku, nie tyle ze względu na licznych naśladowców Tołstoja, co w związku z tym, że garnitur, a tym bardziej surdut i wykrochmalona koszula męska były uważane za wrogie narodowo, podczas gdy tołstojówki uchodziły za okrycie demokratyczne[5].

Moda na tołstojówki trwała do połowy lat 30. XX wieku[7].

W dalszym ciągu koszule podobne do tołstojówki są używane w świecie artystów jako rodzaj roboczego okrycia, na wzór XIX-wiecznych malarzy i rzeźbiarzy[5].

  1. j. ros. толстовка = tołstowka.

Przypisy

edytuj
  1. Tomasz Bohun: Okolice Tuły. [w:] Historia [on-line]. Rzeczpospolita, 2008. [dostęp 2018-05-14]. (pol.).
  2. a b c d Ольга Завьялова: Палка-стул, черепаха-звонок и другие необычные вещи Ясной Поляны. [w:] Толстовка [on-line]. life.ru, 2016. [dostęp 2018-05-16]. (ros.).
  3. a b c Dmitriy Romendik: The look of Russian literature: From Pushkin's sideburns to Solzhenitsyn's chin curtain. [w:] Culture [on-line]. rbth.com, 2014. [dostęp 2018-05-15]. (ros.).
  4. Ольга Анатольевна Туркина: Русский народный костюм волжан как пример этновзаимовлияния в традиционной культуре народов Ульяновского Поволжья. Ульяновск: Обл. книжное изд-во Симбирская книга, 2005, s. 29. ISBN 5-8426-0025-0.
  5. a b c d e f g Народный костюм. [w:] Толстовка [on-line]. folk-costume.com, 2018. [dostęp 2018-05-16]. (ros.).
  6. ТОЛСТОВКА. [w:] Большой Энциклопедический словарь [on-line]. dic.academic.ru, 2000. [dostęp 2018-06-04]. (ros.).
  7. a b Юлия Степанова. МОДА В ДРЕВНЕЙ РУСИ. „Родина (журнал)”. 2 (Изд. газеты "Правда"), s. 63-67, 2006. Москва: Редакция Российской газеты. ISSN 0235-7089. .
  8. a b Владимир Борисов: Миры братьев Стругацких: энциклопедия, Volume 2. Москва: АСТ, 1999, s. 297. ISBN 5-237-01562-X.
  9. A Grigoreva: Different Approaches to the Reproduction of the National Singularity in the Russian-Italian Translation. БГУ, 2011. s. 8. [dostęp 2018-05-26]. (ang.).
  10. Павел Басинский: Святой против Льва. Иоанн Кронштадтский и Лев Толстой: история одной вражды. Litres, 2018, s. 111, 112 (ГОРДЫЙ ЧЕЛОВЕК?). ISBN 978-5-17-077803-4.