Tomasz Święcki
Tomasz Święcki (ur. 18 grudnia 1774 w Kostkach, pow. węgrowski, zm. 5 września 1837 w Busku) – prawnik, historyk, mecenas Sądu Najwyższego Królestwa Polskiego, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, autor książki Opis starożytnej Polski, dzięki której uznano go za jednego z najwybitniejszych badaczy polskiej przeszłości.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
prawnik, historyk |
| Narodowość | |
Życiorys edytuj
Fotografia Tomasza Święckiego ukazana jest w opisie Święckich z Kostek[1].
Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej, jako dziecko pobierał nauki w domu, a następnie uczęszczał do szkół w Węgrowie i Drohiczynie. Przygotowywał się do zawodu prawnika. Był członkiem palestry drohiczyńskiej (po 1792 roku), a następnie lubelskiej. Wybrany w 1794 roku deputatem do Trybunału Koronnego w Lublinie, nie zdążył wypełnić powierzonych mu obowiązków - właśnie rozpoczynała się insurekcja kościuszkowska. Święcki stanął do walki w jej szeregach. Następnie studiował prawo w Uniwersytecie Lwowskim. Pomyślnie przeszedł egzaminy na urzędnika sądowego i był przez cztery lata (1800-1804) sędzią w Krakowie.
Tylko dwa lata (1804-1806) trwało jego jedyne małżeństwo. Po przedwczesnej śmierci żony, samotnie wychowywał córkę Hilarię. Kolejny szczebel kariery osiągnął zaś w czasach Księstwa Warszawskiego. Wtedy to przeniósł się do Warszawy, gdzie pracował jako adwokat przy Sądzie Apelacyjnym. W roku 1809 brał udział w obronie stolicy przed oddziałami austriackimi. Po 1815 roku był adwokatem przy Sądzie Najwyższym Królestwa Polskiego.
Tomasz Święcki sporo podróżował, przede wszystkim po Galicji. Z zamiłowania geograf i historyk, usiłował karierę prawniczą pogodzić z pracą badawczą. W roku 1811 opublikował w Warszawie „Historyczną wiadomość o ziemi pomorskiej”[2]. Pięć lat później ukazało się (również w Warszawie) jego najważniejsze dzieło – dwutomowy „Opis starożytnej Polski". Starania Święckiego o przyjęcie w poczet członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk, zostały uwieńczone sukcesem w roku 1818. Autor „Opisu starożytnej Polski" starał się jak najaktywniej uczestniczyć w pracach TPN - działał w kilku komisjach, referował na forum Towarzystwa swoją rozprawę „O Kurpikach". Zamieścił ją potem w „Dzienniku Warszawskim”. Publikował w prasie warszawskiej również inne rozprawy. W 1837 roku udał się do Buska w celu ratowania zdrowia. Tam 5 września tego roku zmarł.
Pozostawił po sobie liczne rękopisy. Korzystali z nich m.in. Michał Baliński i Tymoteusz Lipiński, przygotowując swoją „Starożytną Polskę". Julian Bartoszewicz opublikował z kolei z rękopisu „Historyczne pamiątki znamienitych rodzin i osób dawnej Polski"[3]. U XIX-wiecznych autorów cieszył się Święcki dobrą opinią.[4].
Życiorys Tomasza Święckiego w skrócie jest również przedstawiony w encyklopedii powszechnej[5].
Publikacje edytuj
- Historyczna wiadomość o ziemi pomorskiey, mieście Gdańsku, oraz żegludze y panowaniu Polaków na morzu Bałtyckim, Drukarnia Wiktora Dąbrowskiego, Warszawa 1811 r.
- Opis starożytney Polski, Tom pierwszy, nakł. Zawadzkiego i Więckiego, Warszawa 1816 r.
- Opis starożytney Polski, Tom drugi, nakł. Zawadzkiego i Więckiego, Warszawa 1816 r.
- Historyczne pamiątki znamienitych rodzin i osób dawnej Polski,Tom. I, przejrzał w ręko piśmie, objaśnił i uzupełnił przypisami Julian Bartoszewicz, nakładem S. H. Merzbacha Księgarza, Warszawa 1858 r.
- Historyczne pamiątki znamienitych rodzin i osób dawnej Polski, Tom. II, przejrzał w ręko piśmie, objaśnił i uzupełnił przypisami Julian Bartoszewicz, nakładem S. H. Merzbacha Księgarza, Warszawa 1859 r[6].
Przypisy edytuj
- ↑ dostępna na stronie: www.zsokolowa.com. (2012-06-05)
- ↑ Historyczna wiadomość o ziemi pomorskiey, mieście Gdańsku, oraz żegludze y panowaniu Polaków na morzu Bałtyckim
- ↑ Tom 1 Warszawa 1858, Tom 2 Warszawa 1859.
- ↑ J. Czerniawski, Przeszłość Mazowsza w „Opisie Starożytnej Polski” Tomasza Święckiego, Notatki Płockie nr. 2/203 z 2005 r. s. 11-15. – dostępna na stronie: Mazowsze.hist.pl. (2012-06-05)
- ↑ S. Orgelbrand, S. Orgelbranda Encyklopedja powszechna z ilustracjami i mapami. T. XIV, od Sowa do Tzschirner. Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, Warszawa 1903 r. s. 369. – dostępna na stronie: Biblioteki Cyfrowej. (2012-06-05)
- ↑ Publikacje te dostępne są na stronie: Federacji Bibliotek Cyfrowych. (2012-06-05)
Linki zewnętrzne edytuj
- Publikacje Tomasza Święckiego w bibliotece Polona