Uładzimir Zabłocki
Uładzimir Mikałajewicz Zabłocki (biał. Уладзімір Мікалаевіч Заблоцкі[a], ros. Владимир Николаевич Заблоцкий, Władimir Nikołajewicz Zabłocki; ur. 17 grudnia 1939, zm. 6 sierpnia 2020 w Mińsku[1]) – białoruski polityk; w latach 1990–1996 deputowany do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR / Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII kadencji; członek Opozycji BNF – frakcji parlamentarnej organizacji Białoruski Front Ludowy (biał. Biełaruski Narodny Front), o charakterze antykomunistycznym i niepodległościowym; kandydat nauk technicznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora).
| Data urodzenia |
17 grudnia 1939 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 sierpnia 2020 |
| Deputowany do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII kadencji (do 19 września 1991 – Rady Najwyższej Białoruskiej SRR) | |
| Okres |
od 16 maja 1990 |
| Przynależność polityczna |
Opozycja BNF |
Życiorys edytuj
Urodził się 17 grudnia 1939 roku. Ukończył Moskiewski Instytut Energetyczny, uzyskując stopień kandydata nauk technicznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora)[2]. Pracował jako naczelnik oddziału NII Maszyn Elektroniczno-Liczących[3]. Należał do KPZR. Pod wpływem idei białoruskiego odrodzenia narodowego przełomu lat 80. i 90. opuścił tę partię i wstąpił do Białoruskiego Frontu Ludowego[4].
Działalność parlamentarna edytuj
16 maja 1990 roku został deputowanym ludowym do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR XII kadencji[5] (od 19 września 1991 roku – Rady Najwyższej Republiki Białorusi) z Niekrasowskiego Okręgu Wyborczego Nr 35 w mieście Mińsku[2]. Na początku czerwca 1990 roku został wiceprzewodniczącym Grupy Deputackiej BNF[6] (od 16 lipca pod nazwą Opozycja BNF[6]). Pełnił funkcję przewodniczącego Czasowej Komisji Rady Najwyższej ds. Badania Faktów Wykorzystania Psychiatrii w Celach Politycznych i Represyjnych, wiceprzewodniczącego Komisji Rady Najwyższej ds. Rozwoju Przemysłu, Energetyki, Transportu, Łączności i Informatyki. Od 20 lipca 1990 roku wchodził w skład Komisji Konstytucyjnej[3]. Był również członkiem tzw. Gabinetu Cieni Opozycji BNF. Pełnił w nim funkcję premiera[2].
Brał udział w opracowaniu i przyjęciu Deklaracji o Państwowej Suwerenności Białorusi oraz przygotowaniu projektów ustaw na nadzwyczajnej sesji Rady Najwyższej 24–25 sierpnia 1991 roku, w czasie której ogłoszono niepodległość Białorusi[2].
Współautor Koncepcji przejścia Białoruskiej SRR na gospodarkę rynkową (jesień 1990 r.), Koncepcji reformy ekonomicznej w Republice Białorusi (wiosna 1992 r.), Głównych kierunków reform dla wyjścia z kryzysu – przedwyborczej platformy ekonomicznej BFL "Odrodzenie" (wiosna 1995 r.) i szeregu projektów ustaw. Uczestnik głodówki deputowanych Opozycji BNF 11–12 kwietnia 1995 roku w Sali Owalnej parlamentu, ogłoszonej na znak protestu przeciwko zainicjowanemu przez prezydenta Łukaszenkę referendum na temat wprowadzenia języka rosyjskiego jako drugiego języka państwowego, zmiany symboli państwowych Białorusi (biało-czerwono-białej flagi i herbu Pogoni) na symbole nawiązujące do sowieckich, integracji ekonomicznej z Federacją Rosyjską i prawie prezydenta do rozwiązywania parlamentu[2]. W nocy z 11 na 12 kwietnia został razem z innymi protestującymi wywleczony siłą z sali parlamentu przez zamaskowanych funkcjonariuszy wojska i służb specjalnych, pobity, wepchnięty do samochodu, wywieziony, a następnie wyrzucony na ulicy w centrum Mińska[7]. W dniach 13–14 kwietnia 1995 roku uczestniczył w procesie przed Sądem Konstytucyjnym, w którym Opozycja BNF oskarżyła prezydenta Łukaszenkę o monopolizację środków masowej informacji[8].
W 2010 roku Zianon Pazniak opisał w swoich wspomnieniach Uładzimira Zabłockiego z początku lat 90. następująco:
Dobrze znał gospodarkę, był generatorem wielu gospodarczych idei programowych Opozycji. Człowiek solidny, ale, jak wszyscy w naszej Opozycji, wesoły i bez żadnego cwaniactwa (…) Zabłocki był (…) pierwszą naszą kandydaturą na szefa rządu w wypadku naszego zwycięstwa w wyborach w 1994 roku[9].
Uwagi edytuj
- ↑ Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywna forma zapisu, według tzw. wariantu klasycznego (taraszkiewicy): Уладзімер Мікалаевіч Заблоцкі (czyt. Uładzimier Mikałajewicz Zabłocki).
Przypisy edytuj
- ↑ Памёр дэпутат ВС 12 склікання Уладзімір Заблоцкі
- ↑ a b c d e Навумчык 2010 ↓, s. 239–240
- ↑ a b Н. Дементей: Постановление Верховного Совета Республики Беларусь от 20 июля 1990 г. №166-XII. bankzakonov.com, 1990-07-20. [dostęp 2017-05-02]. (ros.).
- ↑ Алег Трусаў: Пераможцы. ARCHE Paczatak, 2009-01-05. [dostęp 2017-05-02]. (biał.).
- ↑ Н. Дементей: Постановление Верховного Совета Республики Беларусь от 16 мая 1990 г. №5-XII. pravo.levonevsky.org, 1990-05-16. [dostęp 2018-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-30)]. (ros.).
- ↑ a b Пазьняк 2010 ↓, s. 10
- ↑ Сяргей Навумчык: Зьбіцьцё дэпутатаў БНФ: хроніка, фота, відэа. Radio Swaboda, 2010-04-09. [dostęp 2018-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-08)]. (biał.).
- ↑ Пазьняк 2010 ↓, s. 52
- ↑ Пазьняк 2010 ↓, s. 274
Bibliografia edytuj
- Сяргей Навумчык: Дэпутаты Апазыцыі БНФ у Вярхоўным савеце ХІІ скліканьня (1990–9.01.1996). W: Сяргей Навумчык, Зянон Пазьняк: Дэпутаты незалежнасьці. Nowy Jork, Wilno, Warszawa: „Biełaruskija Wiedamaści”, Towarzystwo Kultury Białoruskiej na Litwie, 2010, s. 216–270. ISBN 978-9955-578-11-6. (biał.).
- Зянон Пазьняк: Дэпутаты незалежнасьці (замест прадмовы); Слова пра калег і сяброў. W: Сяргей Навумчык, Зянон Пазьняк: Дэпутаты незалежнасьці. Nowy Jork, Wilno, Warszawa: „Biełaruskija Wiedamaści”, Towarzystwo Kultury Białoruskiej na Litwie, 2010, s. 5–92; 271–285. ISBN 978-9955-578-11-6. (biał.).