Umieralność, współczynnik umieralności, współczynnik zgonów – w demografii i epidemiologii liczba zgonów w stosunku do liczby mieszkańców danego obszaru w określonej jednostce czasu. W epidemiologii jest to liczba zgonów na k osób (najczęściej 100 tys.) wśród ogółu obserwowanej populacji[1]. W demografii współczynnik ten służy wraz z innymi wskaźnikami do badania ruchu naturalnego i podawany jest zazwyczaj w promilach według wzoru[2]:

Wartość współczynnika umieralności w poszczególnych państwach świata w latach 2010–2015

gdzie oznacza liczbę zgonów, liczbę ludności w badanej populacji, a jest stałą (zazwyczaj wynoszącą 1000).

Ważnym wskaźnikiem demograficznym jest współczynnik umieralności niemowląt, czyli liczba zarejestrowanych zgonów niemowląt w stosunku do żywo urodzonych w tym samym okresie, podawany również w promilach[2]. Wyróżnia się umieralność wczesną niemowląt (do 27. dnia życia) oraz późną (między 28. dniem a 11. miesiącem).

Wraz z postępem cywilizacyjnym, szczególnie w odniesieniu do medycyny, współczynnik umieralności spada. Od połowy XIX wieku spadł on w Europie z ponad 30‰ do ok. 10‰ na początku XXI wieku. Większe współczynniki umieralności występują m.in. w czasie wojen, mniejsze, gdy osoby z wyżów demograficznych uzyskują wiek 5–29 lat. Na początku XXI wieku względnie wysoka umieralność występowała w Afryce (ok. 12‰), a niska w Ameryce Południowej i Środkowej (ok. 6‰), co, w ostatnim przypadku, związane jest z młodą strukturą demograficzną i dobrą opieką medyczną[3].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. M. Porta, A Dictionary of Epidemiology, Oxford University Press, Oxford, 2008, ISBN 978-0-19-531449-6 (ang.).
  2. a b Stokowski 2019 ↓, s. 80.
  3. Stokowski 2019 ↓, s. 81–83.

Bibliografia edytuj