Uniwersytet Poszukiwań Teatru Narodów

Uniwersytet Poszukiwań Teatru Narodów był imprezą towarzyszącą Festiwalowi Teatru Narodów w Warszawie w 1975 r., organizowanego pod auspicjami Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI). Wydarzenie to odbyło się we Wrocławiu w dniach 14 czerwca – 7 lipca 1975 z inicjatywy i pod kierownictwem Jerzego Grotowskiego przy współpracy Eugenia Barby. Było to ogromne przedsięwzięcie, porównywane niekiedy do festiwalu Woodstock[1].

Przebieg

edytuj

Uniwersytet[2] był połączeniem teatru eksperymentalnego i awangardowego, spotkań z jego twórcami oraz szeregu działań o charakterze otwartych staży parateatralnych. Stanowił przede wszystkim kulminację parateatru, przygotowaną na dużą skalę próbą poszerzenia jego doświadczeń dla osób spoza zespołu wykonawców.

Ważnymi wydarzeniami były spotkania z wyjątkowymi i wybitnymi eksperymentatorami teatralnymi. Szczególnie uhonorowany (m.in. uroczysty przejazd ulicami miasta otwartym samochodem) został Jean-Louis Barrault, który w czasie spotkania w Teatrze Polskim we Wrocławiu zaprezentował pantomimiczną etiudę oswajania dzikiego rumaka.

W programie znalazły się także przedstawienia teatralne: Apocalypsis cum figuris Teatru Laboratorium, Pasje dramatyczne II Tadashiego Suzukiego(inne języki). Można było skorzystać z konsultacji medycznych udzielanych przez psychiatrę Kazimierza Dąbrowskiego, a także lekarza i dietetyka Jana Kwaśniewskiego.

Spotkania z publicznością mieli także Peter Brook, Eugenio Barba, Joseph Chaikin(inne języki), André Gregory, Luca Ronconi, Jean-Louis Barrault. Brook, Barba i Gregory przeprowadzili też warsztaty dla wybranych uczestników Uniwersytetu.

Specjalny program został przygotowany przez Odin Teatret(inne języki), obejmował warsztaty, etiudy, próby otwarte, projekcje filmów, wykłady oraz pokazy spektaklu Księga tańców[3]. Prace warsztatowe prowadziła także szwedzka grupa Daidalos[4].

Doświadczenie Wrocławskiego Uniwersytetu posłużyło podczas organizowanego parę miesięcy później „Uniwersytetu Poszukiwań II” (22 września – 25 listopada 1975) podczas Biennale di Venezia.

Staże

edytuj

Najwięcej miejsca w programie zajmowały staże i działania robocze prowadzone przez pracowników Teatru Laboratorium, zarówno dla większych grup zainteresowanych (tzw. „Laboratorium Ogólne” i Ule), jak i dla wąskiego i wyspecjalizowanego grona uczestników.

Ule to ogólna nazwa otwartych działań parateatralnych odbywających się w trakcie Uniwersytetu Poszukiwań Teatru Narodów. Różniły się charakterem i przebiegiem, a łączyły je otwartość dostępu, brak wymagań wstępnych. Były z założenia działaniami improwizowanymi, otwartymi na kreatywność uczestników i zależały od ich inicjatywy. Te działania prowadzone były dla wszystkich. Liczba biorących w nich udział uczestników z zewnątrz wahała się od 3 do 220 (łącznie 1842 osoby)[1]. Te wszystkie działania były najodważniejszą z prób podjętych przez Grotowskiego do zastosowania metod parateatru w odniesieniu do ludzi „z ulicy”. Próby te po czasie oceniono dość krytycznie ze względu na uruchamiany w trakcie Uli szereg schematycznych zachowań i reakcji emocjonalnych, wpływ na to miał brak kompetencji aktorskich oraz poddawanie się niekontrolowanym emocjom. Doświadczenie pracy w takim charakterze członkowie zespołu wykorzystali w późniejszych działaniach z zakresu kultury czynnej[5] (Nocne czuwanie, Przedsięwzięcie Góra czy Drzewo Ludzi).

O wiele większe efekty przyniosły działania specjalistyczne. Zygmunt Molik prowadził Acting Therapy[6], który służył jako pomoc dla aktorów, później także dla pedagogów i ludzi innych zawodów, wymagających np. posługiwania się aparatem głosowym; pomagał w usuwaniu blokad głosu, ale także i blokad ciała, oddechu i energii. Kolejne staże prowadzili: Ludwik Flaszen Medytacje na głos, spotkania podczas których uczestnicy przechodzili specyficzną próbę możliwości w zakresie ujawnienia jedności słowa prawdy o sobie i swego wewnętrznego, prawdziwego głosu[4]; Zbigniew Cynkutis i Rena Mirecka Zdarzenia, celem jego było poszukiwanie zdarzenia w trakcie jego stawania się; Stanisław Scierski Spotkania warsztatowe/Spotkania Robocze, gdzie trening fizyczny stanowił wstępną część warsztatów; Teo Spychalski[7] Twoja pieśń, Włodzimierz Staniewski Działania nocne oraz Special Project pod kierunkiem Ryszarda Cieślaka. Właśnie te działania dały początek i otworzyły sfery zainteresowań poszczególnych członków zespołu.

Otwarty Uniwersytet Poszukiwań

edytuj

Otwarty Uniwersytet Poszukiwań[8] (OUP) to współczesna propozycja regularnych spotkań o charakterze wykładów i warsztatów zainicjowana w 2010 roku przez prof. Dariusza Kosińskiego w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Spotkania adresowane są do wszystkich zainteresowanych poruszaną w ich trakcie tematyką, a w sposób szczególny do studentów uczelni wyższych Wrocławia i innych polskich ośrodków akademickich. W założeniu Otwarty Uniwersytet Poszukiwań składa się z kilku funkcjonujących równolegle programów: kursu wiodącego, semestru autorskiego i wykładów mistrzowskich. Także sposób uczestnictwa w poszczególnych kursach i wydarzeniach może być różnorodny, zależnie od potrzeb i możliwości zainteresowanych osób.

Zobacz też

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Grotowski Jerzy: La Biennale di Venezia (listopad 1975).
  • Burzyńska Anna R.: Teatr i dialog, „Tygodnik Powszechny” z dnia 22 września 2009.
  • Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978.
  • Kosiński Dariusz: Grotowski. Przewodnik, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2009.
  • Molik Zygmunt: Acting Therapy, „Performer” 2011 nr 2.

Przypisy

edytuj
  1. a b Dariusz Kosiński, Grotowski. Przewodnik, Wrocław 2009: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, s. 257.
  2. Uniwersytet Poszukiwań Teatru Narodów, 1975 [online], grotowski.net [dostęp 2019-06-24] (pol.).
  3. Odin Teatret Permanent, [w:] Zofia Dworakowska (red.), Tysiąc i jedna noc. Związki Odin Teatret z Polską, opracowanie Monika Blige, 2014, 2014, s. 111–112.
  4. a b Leszek Kolankiewicz, Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, Wrocław 1978, s. 23.
  5. kultura czynna [online], grotowski.net [dostęp 2019-06-26] (pol.).
  6. Acting Therapy [online], grotowski.net, 6 czerwca 2011 [dostęp 2019-06-25] (pol.).
  7. Spychalski Teo [online], grotowski.net [dostęp 2019-06-25] (pol.).
  8. Otwarty Uniwersytet Poszukiwań [online], Instytut im. Jerzego Grotowskiego [dostęp 2019-06-26] (pol.).