Uriel Acosta (sztuka teatralna)
Uriel Acosta (także Uriel Akosta, niem. Uriel Acosta) – dramat Karla Gutzkowa w pięciu aktach. Prapremiera odbyła się w Dreznie 13 grudnia 1846[1].
Treść edytuj
Utwór nawiązuje do biografii żydowskiego filozofa Uriela da Costy, twórcy moralności świeckiej, który zaprzeczył dogmatowi o nieśmiertelności duszy i tym samym ściągnął na siebie gniew środowiska ortodoksyjnych żydów. Ma charakter refleksyjny: przemyślenia bohaterów dominują nad warstwą fabularną. Duży nacisk autor położył na wątek romansu Uriela i Judyty, która jest dla niego partnerką do filozoficznych rozmów. Akcja rozgrywa się w 1640 r. w Amsterdamie i okolicach[2][3][4].
Uriel Acosta w Polsce edytuj
Przekłady edytuj
Utwór przełożył na język polski Mikołaj Bołoz Antoniewicz[5]. W późniejszych czasach sztukę inscenizowano w przekładach: Abrahama Morewskiego[6] i Michała Friedmana[7].
Inscenizacje (wybór) edytuj
- teatr lwowski (1849 - premiera polska)[1]
- Teatr Polski w Krakowie (1865)[8]
- Teatr Polski w Krakowie (1869)[9]
- Teatr Miejski we Lwowie (1902)[6]
- Teatr Żydowski w Łodzi (1954, reż. Chewel Buzgan, Natan Meilsler)[6]
- Teatr Żydowski im. Ester Rachel Kamińskiej w Warszawie (1995, reż. Jan Bratkowski)[7]
Przypisy edytuj
- ↑ a b Marek Piekut, Uriel Acosta Karla Gutzkowa [online], Encyklopedia teatru polskiego (kalendarium) [dostęp 2024-04-16].
- ↑ Teatr, „Czas” (nr 272), Małopolska Biblioteka Cyfrowa, 28 listopada 1865, s. 3 [dostęp 2024-04-16].
- ↑ Krakowski Teatr polski w Poznaniu, „Dziennik Poznański”, Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 9 lipca 1868, s. 3 [dostęp 2024-04-16].
- ↑ Teatr, „Czas”, Małopolska Biblioteka Cyfrowa, 2 lutego 1869, s. 2 [dostęp 2024-04-16].
- ↑ Karl Gutzkow, Uriel Akosta. Tragedya w pięciu aktach, Wyd. 3, Lwów: Księgarnia Polska, 1897, s. [1].
- ↑ a b c Uriel Akosta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2024-04-16].
- ↑ a b Uriel Akosta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2024-04-16].
- ↑ [Afisz] : [Inc.:] W Niedzielę dnia 26go Listopada 1865. Tragedja w 5 Aktach K. Gutzkowa, wolno przełożona przez M.B.A. "Uriel Akosta" [...]., Polona, 1865 [dostęp 2024-04-16].
- ↑ W sobotę dnia 16go października 1869 r. Uriel Akosta, tragedya w 5 aktach z niemieckiego przez Karola Gutzkowa, przekład Mikołaja Bołoz Antoniewicza, Polona, 1869 [dostęp 2024-04-16].
Linki zewnętrzne edytuj
- Uriel Akosta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [dostęp 2024-04-16].
- Uriel Akosta w przekładzie Mikołaja Bołoz Antoniewicza (1897) [w:] Polona [online] [dostęp 2024-04-16]
- Uriel Akosta (afisz teatralny, 1869) [w:] Polona [online] [dostęp 2024-04-16]
- Bolesław Ładnowski w roli Uriela Akosty (fotografia, ok. 1870) Polona [online] [dostęp 2024-04-16]