Uzdeczka
Uzdeczka (łac. i ang. habenula) – struktura należąca do ośrodkowego układu nerwowego u człowieka. Uzdeczki wchodzą w skład nadwzgórza. Pojęcie to odnosi się zarówno do istoty białej, jak również do jąder (tzw. jądra uzdeczek). Uzdeczka jest to struktura parzysta, widoczna na preparacie pnia mózgu w części grzbietowej, pomiędzy wzgórzami.
Anatomia edytuj
Uzdeczki zbudowane są z istoty białej. W ich skład wchodzą włókna nerwowe biegnące od jąder uzdeczki do szyszynki i spoidła nadwzgórzowego lub przez spoidło uzdeczek na stronę przeciwną. Jądra uzdeczek, złożone z istoty szarej, dzielą się na jądro przyśrodkowe i boczne. Jądro uzdeczki przyśrodkowe jest mniejsze i zbudowane z okrągłych, ściśle do siebie przylegających komórek, jądro uzdeczki boczne – jest stworzone z komórek większych i luźniej ułożonych[1].
Funkcja edytuj
Główną funkcją uzdeczek jest łączenie układu węchowego z pniem mózgu. Jądra uzdeczek są miejscem, w którym przełączeniu ulegają aferentne impulsy węchowe. Otrzymują one impulsy nerwowe z istoty dziurkowanej przedniej, pola węchowego, jąder przegrody oraz okolicy przedwzrokowej (podążające prążkiem rdzennym wzgórza) oraz z ciała migdałowatego (podążające prążkiem krańcowym)[2]. Ponadto u zwierząt stwierdzono, że impulsy z prążka rdzennego wzgórza mają wpływ na wydzielanie gonadotropin, zaś np. u małp wpływają na pobudzenie seksualne[1]. Po przełączeniu się impulsy podążają trzema drogami do śródmózgowia:
- droga uzdeczkowo-pokrywowa – doprowadza impulsy węchowe do wzgórków górnych blaszki pokrywy;
- droga uzdeczkowo-nakrywkowa – kończy się w jądrze grzbietowym nakrywki, gdzie przełącza się na pęczek podłużny grzbietowy (przez co bodźce węchowe mogą oddziaływać na wydzielanie śliny);
- droga uzdeczkowo-konarowa – kończy się w jądrze międzykonarowym (komunikuje się z tworem siatkowatym)[2].
Stwierdzono, że w przebiegu depresji przyśrodkowe i boczne jądra uzdeczki są mniejsze niż u zdrowych ludzi, po prawej stronie występuje mniejsza liczba komórek[3]. Stymulacja jądra bocznego uzdeczki, np. poprzez prążek rdzenny wzgórza, może być stosowana jako jedna z metod leczenia tego zaburzenia[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Bogusław Gołąb: Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego. Warszawa: Elipsa, 1990. ISBN 83-200-1527-8.
- ↑ a b Michael Schunke: Prometeusz Atlas anatomii człowieka. Wrocław: Med-Pharm Polska, 2017. ISBN 978-83-7846-043-5.
- ↑ Ranft, K; Dobrowolny, H; Krell, D; Bielau, H; Bogerts, B; Bernstein, HG (Apr 2010). "Evidence for structural abnormalities of the human habenular complex in affective disorders but not in schizophrenia". Psychol. Med. 40 (4): 557–67, [1]
- ↑ Sartorius, A; Kiening, KL; Kirsch, P; von Gall, CC; Haberkorn, U; Unterberg, AW; Henn, FA; Meyer-Lindenberg, A (2010). "Remission of major depression under deep brain stimulation of the lateral habenula in a therapy-refractory patient". Biol Psychiatry. 67 (2): e9–e11. [2]
