Victor Stănculescu
Victor Atanasie Stănculescu (ur. 10 maja 1928 w Tecuci, zm. 19 czerwca 2016[1]) – rumuński generał, minister obrony i przemysłu w rządzie Petre Romana.
 Victor Stănculescu | |
 generał armii
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1949–1991 |
| Siły zbrojne | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Minister Obrony Narodowej | |
| Okres |
od 16 lutego 1990 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Życiorys edytuj
Ojciec, Constantin, był porucznikiem w lotnictwie wojskowym[1]. Zmarł, gdy Victor miał pięć lat. Jego syn rozpoczął karierę wojskową w 1949 roku[1].
Podczas rewolucji w Rumunii w 1989 roku Stănculescu odegrał dużą rolę w wydarzeniach. 17 grudnia Nicolae Ceaușescu wysłał Stănculescu do Timișoary w celu stłumienia rewolty[2]. Podczas tłumienia manifestacji zginęło ponad 60 osób[3]. Stănculescu złagodził swoje stanowisko wobec demonstrantów, gdy po 17 grudnia ponownie zaczęli się gromadzić[3].
Po wydaniu rozkazu strzelania do demonstrantów na ulicy Lipova w Timișoarze, rankiem 22 grudnia Stănculescu poprosił lekarza wojskowego o założenie gipsu na lewą nogę. W ten sposób chciał uniknąć wizyty w Ministerstwie Obrony (na spotkanie poświęcone stłumieniu manifestacji) oraz w Komitecie Centralnym[4][2]. Pomimo wcześniejszych zamiarów Stănculescu ściągnięto do Komitetu Centralnego, gdzie Nicolae Ceaușescu nakazał generałowi rozpędzenie tłumów na Piața Palatului (dziś Piața Revoluției) oraz mianował go ministrem obrony (po samobójstwie Vasila Milei)[4][2]. 22 grudnia po przemówieniu Nicolae Ceaușescu Stănculescu zalecił sekretarzowi generalnemu i jego żonie Elenie uciec śmigłowcem z Bukaresztu. Według pogłosek, Elena Ceaușescu poprosiła Victora Stănculescu o zaopiekowanie się jej dziećmi (plotkę zdementował Stănculescu)[2]. Po przewiezieniu obojga Ceaușescu do Târgoviște Victor Stănculescu przygotował proces oraz znalazł miejsca na posiedzenia sądu i egzekucję[5].
Po śmierci Ceaușescu Victor Stănculescu znalazł się w Froncie Ocalenia Narodowego[6]. Według pogłosek Stănculescu zdobył dostęp do tajnych kont bankowych Nicolae Ceaușescu[2]. W rządzie Petre Romana był ministrem obrony oraz ministrem przemysłu[1].
W 2003 roku żona Victora Stănculescu, Elena, popełniła samobójstwo[1].
Latem 1999 roku Victor Stănculescu oraz Mihai Chițac zostali skazani na 15 lat pozbawienia wolności za krwawe stłumienie manifestacji w Timișoarze. Po ciągnących się postępowaniach odwoławczych wyrok utrzymano w 2008 roku[7]. Stănculescu zwolniono warunkowo w 2014 roku[1]. Victor Stănculescu zmarł 19 czerwca 2016 roku na skutek udaru mózgu[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Sam Roberts: Victor Stanculescu, 88, Romanian General Who Turned Against Ceausescu, Dies. nytimes.com, 2016-06-21. [dostęp 2017-09-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e Kunze 2007 ↓, s. 417.
- ↑ a b Tomasz Leszkowicz: 25 lat temu zaczął się upadek rządów Ceaușescu. histmag.org, 2014-12-16. [dostęp 2017-09-19].
- ↑ a b Kunze 2007 ↓, s. 402.
- ↑ Kunze 2007 ↓, s. 418.
- ↑ Kunze 2007 ↓, s. 409.
- ↑ Kunze 2007 ↓, s. 414.
- ↑ Zmarł organizator procesu i egzekucji Ceausescu. tvn24.pl, 2016-06-20. [dostęp 2017-09-19].
Bibliografia edytuj
- Thomas Kunze: Ceaușescu. Piekło na ziemi. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2016. ISBN 978-83-8069-430-9.