Wadi Howar

Wadi Howar
Kontynent	Afryka
Państwo	Czad; Sudan
	Rzeka
Długość	400 km
	Źródło
Miejsce	15°0'51"N 23°56'20"E
Wysokość	990
	Ujście
Recypient	Nil
Miejsce	18°3'26"N 30°56'55"E
	Mapa
brak współrzędnych
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wadi Howar (Ued Howa) czy też Żółty Nil, (arab. وادي هور), – to ued w Sudanie i Czadzie będący w sezonie deszczowym lewostronnym dopływem Nilu.

Bieg edytuj

Ta sezonowa rzeka ma swe źródła na Płaskowyżu Wadaj we wschodnim Czadzie. Przejściowo tworzy naturalną granicę państwową między Czadem i Sudanem, a konkretnie oddziela stan Darfur Zachodni w Sudanie z północy od Regionu Borkou-Ennedi-Tibesti w Czadzie, po czym przecina w Sudanie Darfur Północny. Rzadko toczy on swe wody dalej przez Prowincję Północną w drodze do Nilu, gdzie dociera on tylko po wyjątkowo obfitych opadach podczas pory deszczowej poniżej miasteczka Ad-Dabba. Poza porą deszczową niemal całe koryto rzeki wysycha.

Przebieg historyczny edytuj

W trakcie tak zwanej "epoki zielonej Sahary" (około 10 000 do 3000 p.n.e.), kiedy to Pustynia Libijska zaczynała się dopiero 500 km dalej na północ, Żółty Nil był głównym dopływem Nilu z tego rejonu ówczesnej Sahary pokrytej wówczas sawanną, na terytorium współczesnej prowincji Asz-Szamalijja z ujściem naprzeciw Starej Dongoli^[1]. Wtedy rzeka przekraczała 1000 km długości.

Archeologia edytuj

Na mapie Herodota

Koryto Wadi Howar jest pozostałością wspomnianego przez Ptolemeusza i Herodota Żółtego Nilu, który wysechł przed 2000 lat^[2].

Archeologiczne znaleziska jak napatańska twierdza Gali Ahmed Abu świadczą o znaczeniu Wadi Howar w czasach historycznych^[3]. Obrzeża Żółtego Nilu należały niegdyś do najważniejszych terenów osadniczych między centralną Afryką i doliną Nilu.

Dzisiejsze znaczenie edytuj

Wadi Howar rzadko prowadzi wodę. Poza tym jest również dzisiaj sezonowym miejscem wypasu trzody dla nomadów ze szczepów Kababish i Hawawir.

Przypisy edytuj

↑ Rudolph Kuper:Auf den Spuren der frühen Hirten. w: Aid. Tom 15/2. Theiss, 1999, ISSN 0176-8522
↑ Stefan Kröpelin, Hans-Joachim Pachur, Wadi Howar: Paleoclimatic Evidence from an Extinct River System in the Southeastern Sahara Science. New Series. Vol. 237. No. 4812 (July 17, 1987)
↑ Dieter Eigner, Friederike Jesse: Im Westen viel Neues – Die Grabungen 2008/09 in der Festung Gala Abu Ahmed. In: Der Antike Sudan. MittSAG 20, 2009. s. 141-158

[1] Rudolph Kuper:Auf den Spuren der frühen Hirten. w: Aid. Tom 15/2. Theiss, 1999, ISSN 0176-8522

[2] Stefan Kröpelin, Hans-Joachim Pachur, Wadi Howar: Paleoclimatic Evidence from an Extinct River System in the Southeastern Sahara Science. New Series. Vol. 237. No. 4812 (July 17, 1987)

[3] Dieter Eigner, Friederike Jesse: Im Westen viel Neues – Die Grabungen 2008/09 in der Festung Gala Abu Ahmed. In: Der Antike Sudan. MittSAG 20, 2009. s. 141-158

[1]

[2]

[3]