Walencja (językoznawstwo)

łączliwość leksemów

Walencja – pojęcie z zakresu językoznawstwa określające łączliwość elementów języka, a zwłaszcza czasowników[1].

Historia

edytuj

Pierwsze prace o zjawisku walencyjności przedstawił Karl Bühler[1][2], chociaż jego analiza bywa utożsamiana z konotacją[3][4]. W następnych latach badania i rozwój teorii walencji dotyczył głównie gramatyki niemieckiej[5]. Za autora terminu „walencja” uznawany jest Lucien Tesnière(inne języki), który porównał łączenie leksemów w zdania do łączenia atomów w cząsteczki[2] i odwołał się do chemicznej wartościowości[1]. Teoria walencji miała być alternatywną teorią składniową, która sprawdzała się w opisywaniu czasowników[6]. Znalazła ona zastosowanie w przetwarzaniu języków naturalnych[7], jak również jako ogólne źródło w nauczaniu języka obcego[8].

Teoria

edytuj

Teoria walencji dzieli zbiór podrzędników na dwie klasy. Elementy ściśle związane z nadrzędnikiem określane są mianem argumentów, fraz wymaganych lub aktantów. Pozostałe, które są luźno związane, nazywa się modyfikatorami, frazami luźnymi, adiunktami lub cyrkumstantami[9]. Stałym problemem w teorii walencji jest wyodrębnianie elementów charakterystycznych od elementów adiunktywnych[6]. Z powodu trudności w określeniu granicy między argumentami a modyfikatorami rozważa się istnienie słowników i gramatyki bez takiego rozróżnienia[10].

Istnieją różne metody podziału podrzędników na ściśle i luźno związane z nadrzędnikiem[11]:

  • kryterium ontologiczne[12]
  • kryterium formalne[13]
  • kryterium funkcyjne[14]
  • kryterium iterowalności[15]
  • kryterium wybiórczości[16]
  • kryterium zasłówka[17]

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj