Wielimie (niem. Vilmsee) – jezioro w woj. zachodniopomorskim, w powiecie szczecineckim, w gminie Szczecinek, leżące na terenie Pojezierza Drawskiego.

Wielimie
Ilustracja
Plaża i głaz papieski z 2010 na wschodnim brzegu
Położenie
Państwo

 Polska

Miejscowości nadbrzeżne

Gwda Wielka, Szczecinek

Region

Pojezierze Drawskie

Wysokość lustra

132,6-132,7 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

1637,5-1754,6 ha

Głębokość
• średnia
• maksymalna


2,2 m
5,5 m

Objętość

40129,2 tys. m³

Hydrologia
Klasa czystości wody

III[1] (w roku 2003)

Rzeki zasilające

Gwda, Nizica (Niezdobna)

Rzeki wypływające

Gwda

Rodzaj jeziora

morenowe

Położenie na mapie gminy wiejskiej Szczecinek
Mapa konturowa gminy wiejskiej Szczecinek, blisko centrum na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wielimie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wielimie”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wielimie”
Położenie na mapie powiatu szczecineckiego
Mapa konturowa powiatu szczecineckiego, blisko centrum na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wielimie”
Ziemia53°45′17″N 16°44′52″E/53,754722 16,747778

Przez Wielimie przepływa rzeka Gwda, wpada też do niego rzeka Nizica (zwana Niezdobną), wypływająca z jeziora Trzesiecko, leżącego tuż obok Szczecinka.

Wielimie sięga jedną odnogą w okolice miasta Szczecinek, jednak widok na rozległy główny zbiornik jeziora jest zasłonięty przez ogromną (96,13 ha), największą w Polsce[2] śródjeziorną Wyspę Owczą i można go podziwiać tylko z okolic odległej od Szczecinka o ok. 10 km wsi Gwda Wielka. Dostęp do samej odnogi jeziora jest odcięty przez rozległe trzęsawiska i jest możliwy tylko kilka kilometrów od miasta.

Historia

edytuj

Niegdyś jezioro było znacznie większe i głębsze, a wyspa nie zasłaniała całkowicie widoku od strony miasta na Wielimie. Wody jeziora okalały miasto od stron północnej i północno-zachodniej. W końcu XVIII wieku, po wielokrotnych powodziach i podtopieniach Szczecinka, spowodowanymi szczególnie wylewami jeziora Trzesiecko, mieszkańcy sprowadzili specjalistów z Holandii w celu obniżenia poziomu wód w obu jeziorach. W efekcie południowo-zachodni brzeg Wielimia stopniowo zmienił się w rozległe trzęsawiska. Poziom wody w jeziorze obniżył się radykalnie, a Wyspa Owcza powiększyła się; bezpośredni dostęp do jeziora od strony miasta stał się niemożliwy.

Przy jeziorze znajduje się plaża oraz osobna plaża dla nudystów.

W ostatniej dekadzie, szczególnie odnoga jeziora bliska miastu, jest zanieczyszczona i niedostępna dla żeglugi z uwagi na ptasie kolonie.

W oparciu o badania przeprowadzone w 2003 roku wody jeziora zaliczono do III klasy czystości[1].

Dane morfometryczne

edytuj

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 1637,5 ha[1] do 1754,6 ha[3].

Zwierciadło wody położone jest na wysokości 132,6 m n.p.m.[1] lub 132,7 m n.p.m.[3] Średnia głębokość jeziora wynosi 2,2 m[3], natomiast głębokość maksymalna 5,5 m[3].

Hydronimia

edytuj

Na polskiej mapie wojskowej z 1936 r. przy oznaczeniu jeziora podano polski egzonim Wielim[4]. Nazwę Wielimie wprowadzono urzędowo rozporządzeniem w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę jeziora – Vilm-See[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 168. ISBN 83-232-1732-7.
  2. Jarosław Kociuba "Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach dawnego Księstwa Pomorskiego", Walkowska Wydawnictwo Szczecin 2012
  3. a b c d według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 168. ISBN 83-232-1732-7.
  4. Arkusz 43 Bydgoszcz. Mapa operacyjna 1:300 000. Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa: 1936.
  5. Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 7)

Bibliografia

edytuj
  • Piotr Skurzyński, Pojezierze Drawskie, Pascal 1997
  • Ryszard Bańka, Gryf pośród jezior, Szczecinek i okolice, Ankar 1992
  • Tadeusz Garczyński, Maria Stachowska, Szczecinek i okolice, przewodnik, Wydawnictwo Poznańskie 1973
  • Grażyna Maria Zyber, Pojezierze Drawskie - walory turystyczne, KAW 1984