Wikiprojekt:Projekt Grafiki/Jak wykonać doskonałe zdjęcie

Ta strona jest częścią projektu: Wikipedia:Projekt Grafiki. Na tej stronie przedstawiamy informacje o tym, jak należy wykonywać zdjęcia i poddawać je obróbce, aby mogły być one uznane za medalowe.

Strona ta powstała w wyniku sporów o jakość grafik prezentowanych do medalu. Celem wikipedystów jest przedstawianie tutaj zarówno częstych błędów przy wykonywaniu zdjęć jak i sposobów ich poprawiania.

Encyklopedyczność i wartość estetyczna zdjęcia

Walory zdjęcia, które jako najważniejsze podkreślane przez wikipedystów to ich encyklopedyczność, co oznacza, by zdjęcie przedstawiało ilustrowany obiekt na tyle dobrze, by były wyeksponowane jego istotne cechy.

Jeżeli chodzi o kwestię estetyki, zdjęcia przede wszystkim powinny mieć walor dokumentacyjny, jednak ze względu na czytelność, powinny być też estetyczne.

Przykładowo: można wykonać zdjęcie do artykułu o jakimś typie samolotu - jeżeli będzie to zniszczony wrak, niewiele istotnych cech będzie na zdjęciu widocznych, to takie zdjęcie nie będzie najlepszą wizytówką, jeżeli można byłoby wykonać zdjęcie estetycznie wyglądającej maszyny z dobrze widocznymi szczegółami (np. różniącymi ten samolot od innych). Jeszcze lepiej będzie, jeśli to jest nie tylko samolot danego typu, ale jakiś ważny historycznie egzemplarz (np. samolot, który był wykorzystywany do jakichś szczególnie ważnych celów). A już najlepiej, jeśli to jest np. samolot, o którym jest artykuł, lub poświęcona jest mu jakaś część artykułu o ważnym historycznie wydarzeniu.

Przykłady ciekawych artystycznie zdjęć, jednak uznanych za nieencyklopedyczne

• 
  Ciekawy kadr, ale nieprzedstawiający żadnego istotnego elementu w całości
• 
  Ciekawe zdjęcie, ale fałszywa kolorystyka i akcent na efekt artystyczny

Jakie wady mogą się pojawiać przy robieniu zdjęć i jak ich unikać

Kadrowanie

Na tym zdjęciu lwy są zbyt małe wobec całego kadru

Po wykadrowaniu uzyskuje się lepszy efekt

W tym przypadku przed poruszającym się obiektem zostawiono zbyt mało miejsca

Kadrowanie określa, w jaki sposób wkomponowany jest w całość zdjęcia obiekt, który wybraliśmy do fotografii. W tym przypadku na początku warto zwrócić uwagę na dwie kwestie:

1. obiekt nie powinien być zbytnio oddalony – wówczas będzie on jednym z elementów i co więcej nie będzie zbyt wyraźnie wyeksponowany. Jeżeli nie obniży to jakości zdjęcia – obiekt znajdujący się na zdjęciu zbyt daleko można wyciąć (obciąć krawędzie zdjęcia z odpowiednich stron),
2. obiekt nie powinien znajdować się zbyt blisko – wtedy może zajść sytuacja, że część obiektu nie zmieści się w kadrze (wówczas pewne jego elementy będą ucięte), nie powinien też zazwyczaj wypełniać całego obszaru zdjęcia – dobrze jest dać trochę powietrza, aby było też widoczne tło, na jakim dany obiekt występuje.
3. W przypadku obiektów poruszających się, ale też profilów ludzi i zwierząt patrzących w jakimś kierunku, powinno się zostawiać więcej miejsca przy kadrowaniu „z przodu” – w kierunku ruchu lub w kierunku patrzenia.

Obiekt fotografowany także powinien zajmować centralną część zdjęcia, nawet jeśli elementy tła są ciekawe i uzyskać dzięki nim można dobry efekt artystyczny, fotografia wykonywana dla Wikipedii powinna mieć przede wszystkim walor dokumentacyjny. Czasami jednak ze względów kompozycyjnych fotografowany obiekt może znajdować się w części prawej czy lewej kadru, z uwagi na istotne inne obiekty sytuacyjne, np. artysta z instrumentem muzycznym, który ze względu na profesję tej osoby, nie powinien być ucinany aby lepiej wyeksponować sylwetkę muzyka.

W przypadku obiektów, ciekawych miejsc (np. topograficznych) należy tak wykadrować zdjęcie, by zbyt wiele miejsca nie zajmowała pusta przestrzeń nieba lub wody.

Czasami zdjęcie trzeba przyciąć ze względu na tło, w którym znajdują się niepożądane obiekty – np. fragmenty obiektów, które zaśmiecają zdjęcie. Wtedy należy np. określić czy fragment budynku w kadrze po lewej stronie jest zbyt mały i psuje efekt, czy mniej przyciąć, by ten fragment był większy, czy też obciąć krawędź.

Przykłady złych kadrów

• 
  Ucięte skrzydełka i odwłok
• 
  Ucięta ręka i gryf gitary
• 
  Brak miejsca w kierunku, w którym patrzy pies

Ostrość / głębia ostrości

Tylko kwiat na pierwszym planie jest ostry, reszta kwiatów stanowiąca dopełnienie kompozycji, jest nieostra. Gorszym efektem byłoby jednak wybranie ostrości na obiekcie w tle

Na tym zdjęciu dobrze widać, co jest fotografowanym obiektem. Ostrość ustawiona na jaja skrzeku, natomiast tło/otoczenie zdjęcia jest mniej wyraźne

Na ostrość zdjęcia ma wpływ kilka czynników:

• wybór odpowiedniej odległości ogniskowania (focus)
• głębia ostrości
• zdolność rozdzielcza obiektywu
• rozdzielczość materiału światłoczułego (matrycy, bądź kliszy)

Ważne jest, aby wszystkie elementy obiektu fotografowanego, które są istotne do zilustrowania danego problemu/zjawiska/przedmiotu w artykule były ostre. Dla wyeksponowania zdjęcia z tła warto dać taką przysłonę, by tło (o ile nie jest istotne) było mniej wyraźne niż fotografowany obiekt.

Wadą jest ustawienie ostrości tylko na część obiektu, użycie nieodpowiedniej przysłony itd.

Czasami może się zdarzyć, że fragmenty fotografowanego obiektu wyszły nieostre. Jeżeli są to mniej istotne detale, nie wpływające także na wizualny odbiór zdjęcia (nie narzucają się zbytnio), taka wada nie powinna być dyskwalifikująca.

Problem z ostrością występuje najczęściej w przypadku fotografowania niezbyt wielkich obiektów, często w przypadku roślin, zwierząt czy grzybów. Korzystając z aparatów mających wbudowaną funkcję AF czasem lepiej z niej zrezygnować i przeprowadzić ręczne nastawianie ostrości.

Warto pamiętać, że przy większych wartościach przysłony i stałym czasie naświetlania uzyskane zdjęcia będą ciemniejsze, warto więc robić je przy dobrym nasłonecznieniu.

Przykłady zdjęć nieostrych lub ze złą głębią ostrości

Kwiaty na pierwszym planie i w tle są nieostre

Na tym zdjęciu kwiaty lepiej byłyby wyeksponowane przy mniejszej głębi ostrości. Powoduje to, że zdjęcie jest "płaskie".

Drgania / poruszenie

Należy uważać, aby zdjęcie nie było "poruszone", co oznacza, że w konsekwencji obiekt jest rozmazany. Poruszenie może pojawić się w dwóch przypadkach:

• Gdy czas naświetlania jest zbyt długi i wówczas trzymany w ręku aparat zawsze drgnie (nikt nie ma rąk ze stali) powodując, że na zdjęciu nastąpi efekt w postaci poświaty.
  • Rozwiązanie - najlepiej ustawiać raczej krótki czas naświetlania 1/80, 1/100 sekundy dla obiektów nieruchomych lub używać statywu. Uwaga - niektóre statywy są na tyle niestabilne, że także mogą drgnąć podczas wykonywania zdjęcia. Zamiast wciskania spustu migawki (co zawsze powoduje drgania) lepiej zastosować np. samowyzwalacz.
• Gdy fotografowany obiekt jest w ruchu - wówczas trzeba używać po prostu jeszcze krótszego czasu naświetlania, chyba że naszym celem jest pokazanie ruszającego się obiektu.

Szumy / ziarno

Przykład bardzo zaszumionego zdjęcia

Szumy i ziarno to typowe niedoskonałości materiału światłoczułego, dlatego też ich obecność na wykonywanym zdjęciu jest w większości przypadków niepożądana. Czasami ziarno czy szum stanowić może wartość samą w sobie, ale takie celowe ich użycie należy zaliczyć do efektów typowo artystycznych, a więc nie bardzo nadających się do encyklopedii, jaką jest Wikipedia.

Ilość szumu czy ziarna na zdjęciu jest najczęściej mocno skorelowana z czułością materiału. Dlatego, aby zminimalizować pojawianie się tej wady, należy starać się stosować materiał o jak najmniejszej czułości; w przypadku aparatów na kliszę oznacza to wybór mniej czułej kliszy, a w przypadku aparatów cyfrowych - wybór mniejszej czułości matrycy, czyli mniejszej wartości parametru ISO.

Oczywiście wybór czułości materiału podyktowany jest również warunkami oświetleniowymi i charakterem zdjęcia, które chcemy wykonać - może się więc okazać, że w danej sytuacji musimy zastosować materiał o większej, niż minimalna, czułości. Tak więc należy potraktować ten parametr jako taki, który pozwala zmniejszyć ilość szumów/ziarna na zdjęciu kosztem wydłużenia czasu naświetlania, bądź kosztem zastosowania większego otworu przysłony; lub też odwrotnie - zmniejszyć czas naświetlania lub umożliwić zastosowanie mniejszego otworu przysłony - kosztem zwiększenia szumów/ziarna na zdjęciu.

Jeśli konieczność wyboru większej czułości wynika z niedoboru oświetlenia, należy rozważyć unieruchomienie aparatu - czy to poprzez użycie statywu, czy też poprzez np. ustawienie aparatu na jakimś stabilnym obiekcie - w tym wypadku, aby wyeliminować możliwość wprowadzenia drgań w momencie wyzwalania migawki, należy zastosować wężyk spustowy lub pilota, lub też wykonać zdjęcie z wykorzystaniem samowyzwalacza w przypadku nieposiadania ww. urządzenia.

Dobra wiadomość jest taka, że w miarę rozwoju techniki cyfrowej, problem szumów powoli zanika - np. nowoczesne lustrzanki cyfrowe często pozwalają na wykonywanie zdjęć, na których niemal nie widać szumów, nawet przy czułościach dochodzących do 800 ISO.

Szumy mogą również pojawiać się np. przy skanowaniu zdjęcia z odbitki lub kliszy - w tym wypadku do ich uniknięcia należy stosować jak najlepszej jakości skaner.

Jeśli jednak na zrobionym zdjęciu pojawiły się szumy czy ziarno, sprawa nie jest jeszcze przegrana - można spróbować je usunąć, bądź zredukować poprzez obróbkę zdjęcia w programie graficznym (większość nowoczesnego oprogramowania graficznego posiada opcję redukcji szumów). Problemem jest tutaj czasem spadek ostrości detali w momencie zmniejszania szumów, aby więc uchronić się przed tym zjawiskiem, należy stosować redukcję szumów z umiarem lub ograniczyć ją do części zdjęcia, które dużej ilości detali nie potrzebują, np. powierzchnia nieba itp. Najlepsze efekty usuwania szumów można uzyskać wykorzystując wyspecjalizowane narzędzia, często dostępne jako wtyczki do np. programu Photoshop. Popularnym programem jest też Neat Image, którego w pełni funkcjonalna wersja demonstracyjna pozwala na zapis plików JPG w obniżonej rozdzielczości.

Tło fotografowanych obiektów / Otoczenie obiektu

Jeżeli chcemy, aby fotografowany obiekt dobrze się prezentował, musimy zadbać o właściwe tło. Oczywiście dobór tła zależy od indywidualnej sytuacji i planu, jaki wymyślił sobie fotografujący. Jednak zarówno robiąc zdjęcie łańcucha górskiego z pięknymi cumulusami w tle jak i nasturcji w przydomowym ogródku trzeba zwrócić uwagę, żeby tło nie rozpraszało i nie odciągało uwagi od głównego obiektu, a zamiast tego, aby było swego rodzaju dopełnieniem.

Należy też oczywiście uważać, by przed obiektem nie pojawiły się rozpraszające elementy. W przypadku zdjęć większych obiektów trzeba zwrócić uwagę na kompozycje - czy nie ma np. fragmentów, które wchodzą w kadr i "śmiecą".

Bokeh

Podstawową techniką osiągania ciekawego i nierozpraszającego tła jest bokeh, czyli po prostu rozmycie drugoplanowych fragmentów zdjęcia. Bokeh uzyskuje się poprzez manipulowanie głębią ostrości zmieniając wielkość przysłony aparatu. Zastosowanie tej prostej metody pozwala na wyodrębnienie fotografowanego obiektu z tła, dzięki czemu można znacząco podnieść atrakcyjność zdjęć.

Rozmyte tło uzyskane przez zmniejszenie przysłony do f1,8

Pustułka wyraźnie odcinająca się od nieostrego tła.

Płytka głębia ostrości na pancerzu Phyllobius argentatus

Sztuczne tła

W przypadku fotografowania pojedynczych egzemplarzy jakiegoś obiektu można pozwolić sobie na zastosowanie sztucznego tła. Granicą jest tu tylko pomysłowość wikipedysty-fotografa. Przykładowo zastosowanie jako tła czarnej lub pomalowanej w różne odcienie zieleni planszy pozwoli na uzyskanie przekonującego złudzenia bokehu w sytuacji, gdzie inaczej byłoby to nieosiągalne. W fotografii przyrody normą jest konstruowanie całego "planu zdjęciowego", na który następnie są zwabiane zwierzęta. W warunkach domowych podobny efekt można osiągnąć umieszczając gałąź w okolicy karmnika dla ptaków.

Ciekawym pomysłem, chociaż niedostępnym dla przeciętnego wikipedysty, jest użycie stołu bezcieniowego, dzięki któremu można uzyskać zdjęcia o naprawdę profesjonalnej jakości. Można natomiast skonstruować samemu prostą komorę bezcieniową, która pozwoli na wykonanie dobrych zdjęć małych obiektów.

• 
  Zdjęcie zrobione z wykorzystaniem stołu bezcieniowego
• 
  Osa na sztucznym tle

Przykłady obiektów z wadliwym otoczeniem obiektu

• 
  Przykład niezbyt udanego zastosowania sztucznego tła
• 
  Przykład słabo wyodrębnionego obiektu
• 
  Bałagan w tle rozpraszający uwagę
• 
  Pień na pierwszym planie rozprasza uwagę

Światło / kontrast

Na tym zdjęciu widać zbyt mocny kontrast i przesycenie kolorów

Ważną rzeczą przy robieniu zdjęć jest światło. Zdjęcia nie powinny być przepalone - tzn. posiadać białych punktów bądź plam, będących wynikiem zbyt długiego czasu naświetlania. I odwrotnie nie powinny mieć cieni, czyli czarnych plam wynikających z niedoświetlenia.

Przy obróbce zdjęć trzeba uważać, aby zdjęcie nie było zbyt blade (o słabym kontraście) albo z kontrastem zbyt mocnym. Generalnie, rozjaśniając zdjęcie podczas jego obróbki, warto też zwiększyć kontrast.

Przykłady zdjęć przepalonych i niedoświetlonych

• 
  Widoczne przepalenia na skrzydłach i niedoświetlenie w cieniu
• 
  Naturalny cień powoduje, że znaczny obszar zdjęcia jest niedoświetlony
• 
  Mocno prześwietlone zdjęcie, kolor nieba jest biały

Jak należy wykonywać zdjęcia danego typu obiektów?

Osób

• Osoby przypadkowe - robiąc zdjęcia pamiętajmy o Ustawie o ochronie danych osobowych - twarz identyfikuje zwykle osobę oraz Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W związku z czym nie zaszkodzi zapytać o zgodę, zwłaszcza że:
• Art. 26 pkt 2 Ustawie o ochronie danych osobowych mówi:

2. Przetwarzanie danych w celu innym niż ten, dla którego zostały zebrane, jest dopuszczalne, jeżeli nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą, oraz następuje:

1) w celach badań naukowych, dydaktycznych, historycznych lub statystycznych,

2) z zachowaniem przepisów art. 23 i 25.

• Art. 81 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych mówi:

1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.

2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,

2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Przedmiotów

• Pojazdy - w przypadku fotografowania pojazdów, o ile nie są to obiekty muzealne, zamazujemy tablice rejestracyjne (retusz), tak aby nie identyfikowały one kierowcy, zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych.

Architektury

1. Zbiegi ku górze

2. Zbiegi jako efekt

3. Fotografia wykonana poziomo

4. Ta sama fotografia po przycięciu

5. Kadr niezdecydowany - prawie symetryczny

6. Kadr niesymetryczny

7. Kadr symetryczny

8. Fragment przycięty BŁĄD! - porównaj

9. Fotografia wykonana poziomo - wysoko położony punkt widzenia

• Wybór obiektu:
  • Wykonując zdjęcie, należy zdecydować się co ma przedstawiać: wnętrze urbanistyczne, grupę budynków, budynek, część budynku czy detal architektoniczny. W zależności od wybranego obiektu należy na nim skupić uwagę i nie próbować na siłę zmieścić w kadrze jak najwięcej. Wybrany temat zdjęcia dalej określamy jako obiekt.
• Kadr:

Rysunki przedstawiają sposób kadrowania na przykładzie fikcyjnego obiektu.

• • Dobierając kadr, obejmujemy cały wybrany obiekt (całym obiektem może być też część budynku) oraz jego najbliższe otoczenie, tak, aby obiekt wypełniał co najwyżej około 85% szerokości i co najwyżej 85% wysokości zdjęcia. Jeżeli nie mieści się cały obiekt, lepiej wykonać dobre zdjęcie mniejszego, lecz reprezentatywnego fragmentu (patrz: Wybór obiektu).
  • Granice kadru nie powinny przecinać stanowiących całość zwartych elementów i detali architektonicznych, takich jak drzwi, okna, okapy itp. Boczne granice kadru nie powinny się pokrywać z pionowymi elementami, np. masztami, rynnami, komunami i pilastrami, zaś granice górna i dolna - z elementami poziomymi, jak kalenica, gzyms czy krawężnik. Podobnie postępujemy z cieniami elementów.
  • Unikamy kadrów mało zdecydowanych, np. zbliżonych do symetrycznych, jednak z pewnym przesunięciem kierunkowym.
• Perspektywa:
  • W przypadku gdy obiektem jest cały budynek, zdjęcie wykonujemy w miarę możliwości tak, aby uniknąć trzeciego zbiegu perspektywy (zwężania się ścian ku górze). Oznacza to, że środek perspektywy musi znajdować się na wysokości obserwatora (czyli horyzont na poziomie połowy zdjęcia). W praktyce należy zdjęcie wykonać poziomo, czyli jeśli nie mamy statywu, celować na miejsce w wysokości swojego wzrostu. Powinniśmy używać również obiektywu o odpowiednio długiej ogniskowej i zdjęcie robić z większej odległości, wtedy podobne efekty będą mniejsze. Uważamy, żeby aparat nie był przechylony w bok. Wykonane zdjęcie docinamy tak, aby nie przedstawiało zbyt dużo chodnika.
  • Od tej zasady można odejść, gdy chcemy przedstawić całość bardzo wysokiego budynku, albo chcemy sugestywnie pokazać masywność i spiętrzenie mas budynku.
  • Zasada nie obowiązuje też w innych oczywistych przypadkach, np. widok wnętrza barokowej kopuły.
• Oświetlenie:
  • W miarę możliwości należy fotografować architekturę przy pełnym oświetleniu dziennym, możliwie nie pod słońce (chyba że sytuacja urbanistyczna to całkowicie wyklucza). W przypadku narożnego ujęcia budynku w miarę możliwości wykonać zdjęcie w momencie, gdy elewacje są oświetlone z delikatnym kontrastem.
  • Zdjęcia nocne czy przy zachodzącym słońcu wykonujemy, gdy zademonstrować chcemy specyficzne cechy, ujawniające się w takim oświetleniu, np. nocną iluminację czy efekty światłocieniowe gotyckiej elewacji.
  • Staramy się, aby na zdjęciu nie znalazł się nasz własny cień!
• Otoczenie:
  • Unikamy przedstawiania przypadkowych obiektów pierwszego planu, np. śmietników, słupków itp. W przypadku obiektów położonych wśród drzew, krzewów itp. ich przestawienie na zdjęciu jest stosowne, jednak w miarę możliwości z takim doborem kadru, aby nie zasłaniały obiektu.
  • W przypadku całych budynków nie trzeba unikać przedstawiania na zdjęciu ludzi, jeżeli znajdują się na dalszym planie. Zwłaszcza przy dużych obiektach umożliwiają bowiem porównanie skali.

Zwierząt i roślin

• Opis - w przypadku wszystkich zdjęć organizmów żywych dużą wagę ma dokładny opis zdjęcia. Ułatwia on, a często wręcz umożliwia, identyfikację organizmu, jeśli nie jest ona znana. Poza tym zdjęcie ma również charakter dokumentacyjny. Dobrze jeśli przedstawia organizm w jego naturalnym środowisku. Wystarcza pokrój ogólny organizmu, ale dobrze jest wykonać serię kilku zdjęć (pokrój ogólny, zbliżenia części ciała, cech ważnych dla identyfikacji, śladów żerowania itp.) Elementy opisu:
  • jaki gatunek przedstawia (najlepiej nazwa polska i łacińska), np. pełnik europejski Trollius europaeus (nazwa łacińska jest zrozumiała dla każdego biologa niezależnie od szerokości geograficznej w przeciwieństwie do nazwy lokalnej np. daisy)
  • data wykonania
  • lokalizacja (im dokładniejsza tym lepiej), np. Góry Bystrzyckie, Pokrzywno
  • dobrze jest podać biotop, np. wilgotna łąka

• Kilka praktycznych rad:
  • tło zdjęcia można "wyciszyć" używając jak najmniejszej dostępnej przysłony (np. w celu uchwycenia rośliny na tle łąki) - zwykle zdjęcia w makrofotografii wykonuje się przy małej głębi ostrości i przy dużym zbliżeniu do obiektu, duże znaczenie ma tu jasność obiektywu
  • inną metodą wyeksponowania rośliny jest zastosowanie sztucznego tła - np. kartki papieru, ekranu czy choćby większego kawałka materiału (nawet plecak czy kurtka rozpięta za rośliną) - podobnie zdjęcia na tle ekranu można też wykonać w warunkach studyjnych

• Czas fotografowania - to zagadnienie istotne jest z uwagi na kilka czynników:
  • światło zastane - zwykle najkorzystniejsze jest światło przed i po południu, z uwagi na kąt jego padania, około południa światło pada z góry powodując krótkie cienie i zatarcie części konturów - w przypadku roślin może okazać się konieczne doświetlanie obiektu (światło lampy lub w warunkach polowych światło odbite z przenośnego ekranu, np. białej kartki)
  • aktywność zwierząt i roślin - w zależności od poru dnia i roku łatwiej lub trudniej jest zrobić dobre zdjęcie, w przypadku roślin niektóre np. składają płatki na noc, inne z kolei w nocy rozkwitają; zdjęcia poranne dają nam w ciepłym okresie roku szansę na uchwycenie np. naturalnej rosy na liściach. Zwykle około południa w ciepłe miesiące aktywność zwierząt wyraźnie opada i chowają się w cieniu. Co więcej w okresie godowym często łatwiej sfotografować zwierzę zajęte zalotami (np. wiosną), gdy np. w okresie opieki nad potomstwem może to być czasem wręcz niebezpieczne.

Obróbka komputerowa

• nie należy w trakcie obróbki komputerowej zbytnio modyfikować ostrości, ponieważ prowadzi to do utraty szczegółów zdjęcia - zdjęcie ma charakter dokumentacyjny!

Zdjęcia panoramiczne

Zdjęcie panoramiczne Tatr wykonane przy pomocy programu Hugin

Prawidłowo wykonane zdjęcia panoramiczne mogą być bardzo encyklopedycznym dodatkiem do artykułów. Doskonale sprawdzają się w ilustracji haseł geograficznych, opisie miejscowości oraz ciekawych obiektów, których uchwycenie w całości w jednym kadrze jest często niemożliwe.

Wykonanie

90% sukcesu w tworzeniu panoramy jest uzależnione od wykonania dobrej jakości zdjęć. Do najczęstszych spotykanych problemów należą:

• paralaksa - uciążliwa w przypadku fotografowania obiektów położonych w bliskiej odległości - aby jej zapobiec aparat powinien zostać umieszczony na statywie z głowicą panoramiczną.
• różnice w barwie poszczególnych klatek - aby temu zapobiec cała sceneria powinna być fotografowana przy stałym, ręcznie ustawionym balansie bieli. Scena powinna zostać sfotografowana w niedługim okresie, aby uniknąć zmian oświetlenia związanych z przemieszczaniem się słońca (szczególnie istotne o wschodzie i o zachodzie słońca). Dodatkowo należy unikać gwałtownych zmian oświetlenia sceny spowodowanych np. przysłonięciem słońca przez chmury.
• różnice w naświetleniu poszczególnych klatek powstające na skutek zmian czasu naświetlania poszczególnych scen - zdecydowanie łatwiej wyrównać różnice tego typu niż powstałe przez zmianę oświetlenia sceny, która najczęściej idzie razem ze zmianą barw. W panoramach, w których rozpiętość oświetlenia nie jest duża należy, w miarę możliwości wykonywać wszystkie zdjęcia z jednakowo ustawioną przysłoną i czasem naświetlania. W rozległych panoramach, w których rozpiętość oświetlenia jest znaczna, należy zachować stałe parametry przysłony zmieniając czas naświetlania dla poszczególnych klatek.

Oprogramowanie

Istnieje wiele programów umożliwiających połączenie poszczególnych zdjęć w jedną dużą panoramę. Proste programy składające, w których ingerencja użytkownika ograniczona jest do minimum, często nie pozwalają na wykonanie panoram wysokiej jakości. Głównym problemem tworzonych w ten sposób obrazów jest tworzenie połączeń poprzez rozmazywanie zdjęć na krawędziach. Metoda ta jakkolwiek mniej pracochłonna, jest zdecydowanie gorsza od uważnego ręcznego łączenia z wykorzystaniem masek. Godnym wyróżnienia jest zupełnie darmowy program Hugin. Umożliwia on złożenie dowolnej kombinacji zdjęć, zapisując wynik końcowy w formatach umożliwiających dalszą obróbkę np. w GIMPie, Photoshopie czy PaintShopPro.

W przypadku składania panoram wygodne jest założenie, że około 1/3 obrazu sąsiedniego zdjęcia nakładała się z następnym - pozwala to na dokładniejsze spasowanie takich zdjęć. Wśród programów do składania panoram można znaleźć także dostarczane od razu z aparatem cyfrowym (Canon, Olympus - istnieje rodzaj kart xD z opcją panoramy), a także wymagające niekoniecznie dużej wiedzy i dokładności jak np. Panorama Maker firmy ArcSoft (wersja 30-dniowa jest w pełni funkcjonalna).

Zdjęcia inne

Korekcja perspektywy

Wśród najczęściej spotykanych problemów, oprócz stosunkowo łatwych do naprawienia problemów z kontrastem, nasyceniem kolorów czy jasnością zdjęcia, częstym problemem jest perspektywa, szczególnie przy fotografowaniu budynków w mieście. Przydatnym do korekcji takich błędów jest program darmowy o nazwie shiftN, choć takie problemy można też zredukować w bardziej rozbudowanych programach graficznych.

HDR

Szczególnie popularnym rodzajem obrazów stają się obrazy HDR, złożone z kilku zdjęć o różnej ekspozycji bądź z kilku masek wykonanych na podstawie surowego pliku RAW. Wykonywanie zdjęć tego typu wymaga pewnej wiedzy, szczególnie niełatwe jest składanie ich w obraz finalny. Jednym z programów pozwalających zapoznać się z tą techniką jest Photomatix, dzięki któremu możemy tworzyć obrazy HDR z własnych zdjęć wykonanych techniką bracketingu. Mamy również do dyspozycji program Easy HDR, napisany przez polskiego informatyka.

Aspekty prawne

Robiąc zdjęcia pamiętajmy o lokalnym prawie, w przypadku Polski szczególnie interesujące są:

• Ustawa o ochronie danych osobowych (przetwarzanie danych, identyfikacja osoby)
• Ustawa o prawie prasowym (zakazy fotografowania)
• Prawo patentowe (w myśl którego opatentować można np. wizerunek budynku - patrz Biskupin)
• Prawo autorskie (sfotografowanie obrazu żyjącego artysty nie daje nam praw do publikacji dzieła bez jego zgody)

Zobacz też

• Wikipedia:Projekt Grafiki/Jak wykonać doskonały schemat graficzny
• Wikipedia:Projekt Grafiki/Jak wykonać doskonałą mapę
• Wikipedia:Projekt Grafiki/Jak wykonać doskonałą animację

Linki zewnętrzne

• Commons:Pierwsze kroki/Jakość i opis
• Commons:Quality images guidelines