Wikipedia

Wincenty Pałczyński

polski oficer, ofiara zbrodni katyńskiej

Wincenty Franciszek Pałczyński (ur. 2 lutego 1898 w Cieszanowie, zm. między 9 a 11 kwietnia[1] 1940 w Katyniu) – major artylerii Wojska Polskiego, kawaler Krzyża Walecznych, ofiara zbrodni katyńskiej[2].

Wincenty Pałczyński
major artylerii major artylerii
Data i miejsce urodzenia

2 lutego 1898
Cieszanów

Data i miejsce śmierci

między 9 a 11 kwietnia 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

14 Pułk Piechoty Ziemi Kujawskiej
63 Toruński Pułk Piechoty
Mazowiecka Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii
10 Kaniowski Pułk Artylerii Lekkiej
Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii
Mazowiecka Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii

Stanowiska

zastępca komendanta szkoły

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi (II RP)

Życiorys

edytuj

Był synem Jana i Rozalii Ciećkiewicz[3]. Absolwent Seminarium nauczycielskiego w Rzeszowie[1]. Uczestnik I wojny światowej[3] w szeregach armii austro-węgierskiej.

W Wojsku Polskim od 1918[3]. Został wcielony do 14 pułku piechoty[3]. W jego szeregach walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Został odznaczony Krzyżem Walecznych[3].

19 lutego 1921 został zatwierdzony w stopniu porucznika piechoty z dniem 1 kwietnia 1920 z grupy oficerów byłej armii austro-węgierskiej[4]. 20 kwietnia 1921 został odkomenderowany z 14 pułku piechoty do Dowództwa Okręgu Generalnego Łódź[5]. W 1923 w stopniu porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1323 lokatą służył w 63 pułku piechoty[6].

Następnie został przeniesiony do korpusu oficerów artylerii z równoczesnym przeniesieniem do 10 pułku artylerii ciężkiej w Pikulicach koło Przemyśla[7]. 12 kwietnia 1927 został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 10. lokatą w korpusie oficerów artylerii[8]. W lipcu 1929 został przeniesiony do kadry oficerów artylerii z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim[9][10] na stanowisko instruktora 3. baterii[3]. W 1934 został przeniesiony do 10 pułku artylerii lekkiej[11]. 27 czerwca 1935 został awansowany na stopień majora ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 roku i 39. lokatą w korpusie oficerów artylerii[12] i wyznaczony dowódcą dywizjonu w 10 pal[13]. W marcu 1939 był zastępcą komendanta i dyrektorem nauk Mazowieckiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii[14].

Po agresji ZSRR na Polskę (17 września 1939) w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Według stanu z kwietnia 1940 był jeńcem obozu w Kozielsku[1]. Między 7 a 9 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[1] – lista wywózkowa 015/2[3] z 5 kwietnia 1940[1] pozycja 62, nr akt 3763[15]. Między 9 a 11 kwietnia 1940 został zamordowany w Katyniu[1][3] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[16][17]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[18][19]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji nadzorowanych przez Niemców[20] pod numerem 478[21][22][1][3][23] – dosł. określony jako Palczynski Wincenty Franciszek (raport dzienny z 24 kwietnia 1943)[1]. Przy jego szczątkach znaleziono: legitymację oficerską, dziennik, łańcuszek z medalikiem oraz list z kopertą[24][25][26]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 0478[25] wskazany jako Pulczyński Wincenty Franciszek. Znajduje się na liście ofiar opublikowanej w 1943 w Gońcu Krakowskim nr 101[27] i Nowym Kurierze Warszawskim nr 105.

W Archiwum Robla znajduje się: spis dokumentów, notatnik i przedmioty znalezione przy jego szczątkach (pakiet 0478)[1]; jest wspomniany (bez imienia) we wpisie bez daty, a także w spisie oficerów z 31 marca 1940 w kalendarzyku znalezionym przy zwłokach kapitana Zygmunta Gosiewskiego[28] (pakiet 01872-03, 05)[1]; prawdopodobnie Pałczyński był właścicielem papierośnicy znalezionej wśród rzeczy przy zwłokach majora Konstantego Jamiołkowskiego[29] (pakiet 0489-02, 03)[1].

Sąd Grodzki w Łomży postanowieniem SG. Zg. 73/1947 z 1947 uznał Wincentego Pałczyńskiego za zmarłego[1].

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON[30] – mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[31][32]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[33][34][35].

Upamiętnienie

edytuj
  • 11 listopada 1976 „w hołdzie ofierze życia Żołnierzy Polskich, zamordowanych w 1940 roku w Związku Sowieckich Republik” Prezydent RP na Uchodźstwie Stanisław Ostrowski podpisał Zarządzenie, które umożliwiło udekorowanie Pomnika Katyńskiego w Londynie[36] Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.
  • Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986).
  • W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, zasadzony został Dąb Pamięci przez Urząd Miasta i Gminy Zambrów, ul. Fabryczna 3, certyfikat 1589/605/WE/2009[37][38].
  • Tablica Katyńska w kościele Chrystusa Króla w Jarosławiu[39].

Ordery i Odznaczenia

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 573.
  2. ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 185.
  3. ↑ a b c d e f g h i j Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 462.
  4. ↑ „Dziennik Personalny” (R.2, nr 8), Warszawa, 26 lutego 1921, s. 325.
  5. ↑ „Dziennik Personalny” (R.2, nr 17), Warszawa, 30 kwietnia 1921, s. 877.
  6. ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk., 1923, s. 305, 434.
  7. ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk., 1928, s. 418, 469.
  8. ↑ „Dziennik Personalny” (R.8, nr 13), Warszawa, 20 kwietnia 1927, s. 123.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 193.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 192, 816.
  11. ↑ „Dziennik Personalny” (R.15, nr 14), Warszawa, 22 grudnia 1934, s. 265.
  12. ↑ „Dziennik Personalny” (R.16, nr 9), Warszawa, 28 czerwca 1935, s. 71.
  13. ↑ „Dziennik Personalny” (R.16, nr 11), Warszawa, 31 sierpnia 1935, s. 96.
  14. ↑ a b c Rybka R. Stepan K., Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006, s. 163, 468.
  15. ↑ J. Tucholski, op cit, s. 625.
  16. ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2025-01-18] (pol.).
  17. ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
  18. ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2025-01-18] (pol.).
  19. ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-18] (pol.).
  20. ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2025-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06] (pol.).
  21. ↑ Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 178 [dostęp 2025-01-31] (niem.).
  22. ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2025-01-31].
  23. ↑ Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (5 (343)), pbc.uw.edu.pl, 29 stycznia 1949, s. 4 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
  24. ↑ Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online] [dostęp 2019-06-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-07] (pol.).
  25. ↑ a b Mariusz Olczak (red.), Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944., koszalin.ap.gov.pl, s. 180, ISBN 83-89986-91-4 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
  26. ↑ Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (5 (343)), pbc.uw.edu.pl, 29 stycznia 1949, s. 4 [dostęp 2025-01-31] (pol.).
  27. ↑ Włodzimierz (1905-1945) Długoszewski, Goniec Krakowski. R. 5, nr 101 (1943), Wydaw. "Goniec Krakowski"., 1939–1945, s. 1 [dostęp 2025-01-31] (pol.).
  28. ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 276.
  29. ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 866.
  30. ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  31. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 19 [dostęp 2024-09-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  32. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  33. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  34. ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
  35. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
  36. ↑ Zarządzenie Prezydenta RP z 11 listopada 1976 (L.dz. 274/76)
  37. ↑ Bohaterowie – Strona 370 – Katyń… ocalić od zapomnienia [online] [dostęp 2019-06-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-01] (pol.).
  38. ↑ W ten sposób Zambrowianie uczcili 96 ofiar zbrodni katyńskiej [online], zambrow.org, 19 października 2009 [dostęp 2019-06-11].
  39. ↑ Nazwiska upamiętnione na tablicach katyńskich w 2005 roku [online], Parafia Chrystusa Króla w Jarosławiu, 12 kwietnia 2011 [dostęp 2019-06-10] (pol.).
  40. ↑ M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wincenty_Pałczyński&oldid=75920710”