Witalij Masłowski
Witalij Masłowski (ukr. Віталій Масловський, ur. 7 czerwca 1935 we wsi Moszczana na Wołyniu, zm. 26 października 1999 we Lwowie) – ukraiński historyk, doktor nauk historycznych, nauczyciel akademicki.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
historyk |
| Tytuł naukowy |
Życiorys edytuj
Urodził się 7 czerwca 1935 roku we wsi Moszczana (obecnie rejon kowelski w obwodzie wołyńskim na Ukrainie). Jako nastolatek był świadkiem likwidacji 13-tysięcznego getta w Kowlu[2]. W 1960 roku ukończył studia na Uniwersytecie Lwowskim (Wydział Historyczny). W latach 1968–1993 pracował w Instytucie Nauk Społecznych we Lwowie (z początkiem lat 90. – w Instytucie Studiów Ukraińskich im. Iwana Krypjakewicza) na stanowiskach młodszego, starszego oraz wiodącego pracownika naukowego. Witalij Masłowski w 1974 roku obronił pracę magisterską na temat „Walki robotniczych zachodnich okręgów Ukrainy przeciwko klasowo wrogim elementom w okresie socjalistycznych przemian na wsi w latach 1944–1960”, zaś w 1985 roku pracę doktorską pt. „Walka klas na wsi w zachodnich okręgach Ukrainy w okresie budowania postaw socjalizmu”.
Po opublikowaniu w 1990 roku książki „Ziemia oskarża” (ukr. Звинувачує земля) о działalności UPA został zwolniony z pracy w Instytucie Nauk Społecznych zachodnioukraińskiego oddziału Akademii Nauk Ukrainy. Od czego czasu, przez ponad dziesięć lat, Masłowski pozostawał bezrobotnym, żyjącym z renty inwalidzkiej weterana II wojny światowej. Nie zaprzestał badań i pisania[3].
W roku 1999 w Moskwie została opublikowana książka „Z kim i przeciw komu walczyli nacjonaliści ukraińscy w latach II wojny światowej”[4]. Poszczególne rozdziały w kolejnych latach zostały opublikowane we lwowskiej gazecie socjalistycznej „Wolna Ukraina” (ukr. Vilna Ukraina), co spowodowało silną reakcję ze strony ukraińskich nacjonalistów[5]. Przez media przetoczyła się kampania oskarżeń wobec naukowca[5][3].
Pod koniec 1999 roku dr Masłowski ukończył kolejną książkę – o Holokauście i roli OUN-UPA w jego realizacji. Podczas pracy nad nią, autor dotarł do wielu nowych, wcześniej nieznanych źródeł historycznych.
26 października 1999 roku Witalij Masłowski znaleziony został nieprzytomny na klatce schodowej w bloku, w którym mieszkał[5]. Zgon nastąpił 27 października w wyniku obrażeń ciała spowodowanych upadkiem, m.in. urazowego uszkodzenia mózgu oraz pęknięcia w części szyjnej kręgosłupa[5]. Żona Witalija Masłowskiego, przerażona groźbami śmierci pod adresem męża, odmówiła wszczęcia śledztwa, stwierdziwszy, iż jego śmierć nastąpiła z przyczyn naturalnych[5].
Historyk brał aktywny udział w życiu rosyjskiego centrum kultury we Lwowie, był uczestnikiem konferencji i zjazdów dotyczących stosunków rosyjsko-ukraińskich[5]. Część opinii traktuje jego śmierć jako zabójstwo polityczne, analogiczne do zabójstwa Jarosława Hałana[3].
W 2005 roku Żydowski Fundusz Ukrainy pośmiertnie wydał ostatnią z prac naukowca – „Holocaust Żydów Ukrainy. Początek. Galicja” (ros. Холокост евреев Украины. Начало. Галичина)[2][6].
Publikacje edytuj
- Дорога в безодню – Lwów, 1978[2]
- Зброя Ярослава Галана – Lwów, 1982[2]
- Звинувачує земля – Moskwa, 1991[2]
- З ким і проти кого воювали українські націоналісти в роки Другої світової війни – Moskwa, 1999 (pol. Z kim i przeciw komu walczyli nacjonaliści ukraińscy w latach II wojny światowej)[4]
- Холокост евреев Украины. Начало. Галичина.. 2005. ISBN 5-7020-0486-8. (ros.).
Przypisy edytuj
- ↑ „PWN – Słownik języka polskiego – Uwagi szczegółowe do transkrypcji wyrazów ukraińskich – Nazwiska na -ий, -ський, -цький”.
- ↑ a b c d e Холокост евреев Украины. Начало. Галичина [online], Еврейский Интернет-клуб :: IJC, 20 października 2005 [dostęp 2023-07-16] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-17] (ros.).
- ↑ a b c Bohdan Piętka, Ukraińskie ofiary OUN i UPA [online], Tygodnik Przegląd, 11 marca 2019 [dostęp 2023-07-16].
- ↑ a b Witalij Masłowski, З КИМ І ПРОТИ КОГО воювали українські націоналісти в роки Другої світової війни, Moskwa 1999, s. 1–270 [zarchiwizowane z adresu 2014-08-31] (ros.).
- ↑ a b c d e f Яна Амелина, Кому могла понадобиться гибель ученого. Обстоятельства смерти известного украинского историка требуют детального расследования. [online], Независимая газета, 6 listopada 1999.
- ↑ Masłowski 1991 ↓, s. 1–288.