Wikipedia

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2001 roku

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2001 roku (niem. Fürstentum Liechtenstein Landtagswahlen 2001) – powszechne wybory do Landtagu, które odbyły się w dniach 9-11 lutego 2001 roku na terenie Księstwa Liechtensteinu.

Wybory do Landtagu Księstwa Liechtensteinu w 2001 roku
Państwo

 Liechtenstein

Rodzaj

wybory do Landtagu

Data przeprowadzenia

9-11 lutego 2001

Podstawa prawna

Konstytucja Liechtensteinu

Ordynacja wyborcza

proporcjonalne

Głosowanie
poprzednie:
1997 		następne:
2005
Strona internetowa
Otmar Hasler – lider Postępowej Partii Obywatelskiej przed wyborami w 2001 r. i późniejszy premier Liechtensteinu.

Ordynacja wyborcza edytuj

Landtag Księstwa Liechtensteinu składa się z dwudziestu pięciu deputowanych, którzy są wybierani przez Naród na czteroletnią kadencję są w wyborach tajnych, bezpośrednich, powszechnych, równych i proporcjonalnych z dwóch okręgów wyborczych – Oberlandu i Unterlandu[1]. Czynne prawo wyborcze w Liechtensteinie posiadają obywatele zamieszkujący na stałe w Księstwie, którzy ukończyli 18. rok życia, a ich prawa nie są zawieszone, gdzie cenzus wiekowy dla kandydatów do Landtagu to 20 lat[2].

Każdy wyborca może oddać swój głos na taką liczbę kandydatów z różnych komitetów wyborczych ile wynosi całkowita liczba mandatów możliwych do zdobycia w danym okręgu wyborczym, czyli piętnaście w Oberlandzie i dziesięć w Unterlandzie[1][2].

Miejsce w parlamencie przysługuję tylko komitetom, które przekroczyły próg wyborczy, wynoszący 8%[3]. Mandaty są przyznawane dwuetapowo. W pierwszym etapie przyznaje się tzw. mandaty podstawowe przy pomocy metody Hagenbacha-Bischoffa, a brakujące mandaty rozdysponowuje się jako tzw. mandaty uzupełniające przy pomocy metody d'Hondta[2][4].

Kontekst polityczny edytuj

Przełom XX i XXI wieku był burzliwym okresem w polityce Liechtensteinu. Od początku lat dziewięćdziesiątych trwał kryzys polityczny, który rozpoczął się w 1992 r., kiedy przy okazji ustalania terminu referendum dot. przystąpienia Księstwa do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, doszło do sporu kompetencyjnego między monarchą a parlamentem. Wówczas rozpoczęto debatę nad nowelizacją Konstytucji i wprowadzeniem reform. Jan Adam II postulował wówczas znaczne poszerzenie władzy monarszej, kosztem kompetencji Landtagu i Rządu, co wywoływało liczne kontrowersje oraz sprzeciw ówczesnego rządu Unii Patriotycznej, na którego czele stał Mario Frick[5][6].

Ponadto zmianie kadencji parlamentu towarzyszył kryzys wizerunkowy państwa na arenie międzynarodowej wywołany oskarżeniami wobec liechtensteińskich banków o współpracę z organizacjami przestępczymi uwikłanymi w pranie brudnych pieniędzy, które zostały wysunięte w raporcie niemieckiej Federalnej Służby Wywiadu[7][8].

Ustępujący gabinet był pierwszym od 1939 r. rządem większościowym, który powstał po wyborach w 1997 r. wygranych przez Unię Patriotyczną[9]. Kontrowersje związane z reformami konstytucyjnymi oraz kryzys wizerunkowy związany z aferą finansową prowadziły do spadku poparcia dla partii rządzącej, kosztem opozycyjnej Postępowej Partii Obywatelskiej.

Listy wyborcze edytuj

Do wyborów przystąpiły trzy komitety wyborcze odpowiadające trzem partiom: Postępowej Partii Obywatelskiej (FBP), Unii Patriotycznej (VU) i Wolnej Liście (FL). Na listach dwóch pierwszych partii znalazła się maksymalna możliwa liczba kandydatów, a zatem dwudziestu pięciu. Na liście FL znalazło się natomiast dwanaście nazwisk, w tym osiem w Oberlandzie i cztery w Unterlandzie. Zatem łącznie w wyborach startowało sześćdziesięciu dwóch kandydatów, a wśród nich znalazło się osiemnaście kobiet, a zatem kobiety stanowiły 26,5% kandydatów[10].

Lista wyborcza Lider Kandydaci[10] Wynik w poprzednich
wyborach w 1997 r.[11]
Oberland Unterland Razem
 
 Postępowa Partia Obywatelska
niem. Fortschrittliche Bürgerpartei 		Otmar Hasler 15 10 25 43,9%
 
 Unia Patriotyczna
niem. Vaterländische Union 		Mario Frick 15 10 25 44,2%
 
 Wolna Lista
niem. Freie Liste 		Christel Hilti-Kaufmann 8 4 12 11,9%

Wyniki edytuj

Wybory zwyciężyła Postępowa Partia Obywatelska, zdobywając 92 204 głosy (49,9%), co przełożyło się na trzynaście mandatów, a co stanowiło bezwzględną większość w dwudziestopięcioosobowym parlamencie. Drugą siłą w parlamencie stała się Unia Patriotyczna z jedenastoma mandatami, zdobytymi dzięki 76 402 głosom (41,3%). W związku z tym po zaprzysiężeniu nowej kadencji Landtagu powstał nowy rząd większościowy FBP z Otmarem Haslerem na czele, a VU przeszła do opozycji. Wolna Lista minimalnie przekroczyła próg wyborczy, uzyskując 16 184 głosy (8,8%). Poparcie dla FBP wzrosło względem poprzednich wyborów aż o 10,6 punktów procentowych, podczas gdy poparcie dla VU zmalało o 8,0 p.p.[12].

Partia Wyniki Mandaty
Głosy % Zmiana Liczba Zmiana
FBP Postępowa Partia Obywatelska 92 204 49,9%   10,6% 13   3
VU Unia Patriotyczna 76 402 41,3%   8,0% 11   2
FL Wolna Lista 16 184 8,8%   2,6% 1   1

Wyniki według okręgów i gmin edytuj

W obu okręgach wyborczych zwyciężyła Postępowa Partia Obywatelska, przy czym większy odsetek głosów uzyskała w Unterlandzie – 54,9%, przy poparciu dla VU wynoszący 38,7%, a mniejszy w Oberlandzie – 48,2%, przy poparciu dla VU wynoszącym 42,3%[12].

W dziewięciu z jedenastu gmin większość głosów zdobyła FBP, a jedynymi gminami, w których najwyższe poparcie miała VU były Balzers i Triesenberg. Najwyższe poparcie dla FBP odnotowano w gminie Mauren – 62,6%, a najniższe w gminie Triesenberg – 41,6%. Analogicznie najwyższe poparcie dla VU odnotowano w gminie Triesenberg – 51,8%, a najniższe w gminie Mauren – 29,5%. Głosy na Wolną Listę stanowiły największy odsetek w gminie Schaan – 11,3%, a najmniejszy w gminie Gamprin – 4,2%[12].

Oberland edytuj

Partia   Balzers   Planken   Schaan   Triesen   Triesenberg   Vaduz Oberland
G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z M ZM
FBP 12 665 43,3%   9,5% 1683 62,0%   9,7% 17 445 51,0%   11,4% 11 523 47,6%   12,4% 7943 41,6%   7,9% 14 619 53,5%   11,1% 65 878 48,2%   10,6% 7   1
VU 13 689 46,8%   7,8% 811 39,9%   1,7% 12 928 37,8%   8,8% 10 255 42,4%   11,5% 9887 51,8%   7,0% 10 246 37,5%   8,8% 57 816 42,3%   8,7% 7   1
FL 2881 9,9%   1,7% 221 8,1%   8,0% 3857 11,3%   2,7% 2432 10,0%   0,9% 1265 6,6%   0,9% 2450 9,0%   2,2% 13 106 9,6%   1,9% 1   0

Unterland edytuj

Partia   Eschen   Gamprin   Mauren   Ruggell   Schellenberg Unterland
G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z M ZM
FBP 7578 48,5%   11,3% 3065 54,9%   10,6% 8671 62,6%   9,8% 4434 52,6%   10,0% 2578 57,3%   10,3% 26 326 54,9%   10,6% 6   2
VU 7087 45,4%   5,7% 2279 40,8%   6,2% 4092 29,5%   5,1% 3527 41,8%   6,8% 1601 35,6%   4,3% 18 586 38,7%   5,9% 4   1
FL 955 6,1%   5,6% 236 4,2%   4,3% 1097 7,9%   4,6% 469 5,6%   3,1% 321 7,1%   6,0% 3078 6,4%   4,8% 0   1

Frekwencja edytuj

Udział w wyborach jest dla obywateli Liechtensteinu z czynnymi prawami wyborczymi jest obowiązkowy[2]. W głosowaniu udział wzięło 14 178 osób spośród 16 350 uprawnionych, a zatem frekwencja wyniosła 86,7% i była niższa o 0,3 punktu procentowego niż w poprzednich wyborach w 1997 r.[13][14].

Wyższa frekwencja wystąpiła w Unterlandzie – 90,7%, podczas gdy w Oberlandzie swój głos oddało 84,8% obywateli[13].

Najwyższą frekwencją cechowała się gmina Schellenberg, w której zagłosowało 92,7% uprawnionych, zaś najniższą gmina Schaan, gdzie zagłosowało 80,2%[13].

Skład Landtagu edytuj

 
Podział mandatów do Landtagu po wyborach w 2001 r.

     Postępowa Partia Obywatelska – 13 mandatów

     Unia Patriotyczna – 11 mandatów

     Wolna Lista – 1 mandat

W nowej kadencji Landtagu znaleźli się przedstawiciele trzech ugrupowań: trzynastu deputowanych z FBP, jedenastu z VU oraz jeden z FL. Wśród posłów znalazły się trzy kobiety, a zatem stanowiły one 12% deputowanych. Najstarszym posłem był Klaus Wanger z FBP – 59 lat, zaś najmłodszym Wendelin Lampert z FBP – 30 lata. Średnia wieku wynosiła 44,8 lat[15].

Deputowany Partia Okręg wyborczy Gmina Liczba głosów Wiek
Beck Alois FBP Oberland Schaan 4474 38 lat
Büchel Markus FBP Unterland Ruggell 2514 48 lat
Bühler Helmut FBP Unterland Gamprin 2217 43 lata
Hasler Adrian FBP Oberland –[a] 4007 37 lat
Kaiser Johannes FBP Unterland Mauren 2785 42 lata
Kindle Elmar FBP Oberland Triesen 4131 32 lata
Konrad Helmut FBP Oberland Schaan 4218 46 lat
Lampert Peter FBP Oberland Vaduz 4316 49 lat
Lampert Rudolf FBP Unterland Mauren 2486 44 lata
Lampert Wendelin FBP Oberland Triesenberg 4154 30 lat
Wanger Klaus FBP Oberland Schaan 4298 59 lat
Wohlwend Renate FBP Unterland Schellenberg 2544 48 lat
Zech Jürgen FBP Unterland –[a] 2421 35 lat
Büchel Otto VU Unterland –[a] 1703 52 lata
Hartmann Walter VU Oberland –[a] 3633 52 lata
Hassler-Gerner Ingrid VU Unterland –[a] 1778 53 lata
Klein Ivo VU Unterland Mauren 1635 39 lat
Laternser Dorothee VU Oberland –[a] 3502 49 lat
Oehri Donath VU Unterland Gamprin 1746 42 lata
Quaderer Hugo VU Oberland Schaan 3559 35 lat
Sprenger Erich VU Oberland Triesenberg 3605 46 lat
Sprenger Peter VU Oberland –[a] 3950 47 lat
Wolff Peter VU Oberland –[a] 3938 54 lata
Vogt Walter VU Oberland –[a] 3493 53 lata
Vogt Paul FL Oberland Balzers 1575 48 lat

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i Kandydat nie podał gminy, a jedynie okręg wyborczy (Oberland lub Unterland).

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Art. 46 ust. 1 Konstytucji Liechtensteinu
  2. ↑ a b c d Krzysztof Koźbiał, System polityczny Księstwa Liechtensteinu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 104-105, ISBN 978-83-233-3523-8 [dostęp 2022-12-29].
  3. ↑ Art. 46 ust. 3 Konstytucji Liechtensteinu
  4. ↑ Marcin Łukaszewski, Ewolucja prawa wyborczego Liechtensteinu, „Studia Politica Germanica”, Warszawa 2017, ISSN 2299-372X.
  5. ↑ Staatskrise (28.10.1992) – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2022-12-29] (niem.).
  6. ↑ Frick, Mario – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2022-12-29] (niem.).
  7. ↑ Finanzplatzkrise – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2022-12-29] (niem.).
  8. ↑ Blanchiment d'argent : le Liechtenstein sur la sellette [online], Les Echos, 19 czerwca 2000 [dostęp 2022-12-29] (fr.).
  9. ↑ Koalition – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2022-12-29] (niem.).
  10. ↑ a b Landtagswahlen 2001 - Kandidaten [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  11. ↑ Amt für Volkswirtschaft, Statistisches Jahrbuch Liechtensteins 2001 [online], 2001, s. 354 [dostęp 2023-01-02] (niem.).
  12. ↑ a b c Landtagswahlen 2001 - Ergebnisse [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2022-12-29].
  13. ↑ a b c Landtagswahlen 2001 - Stimmbeteiligung [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  14. ↑ Wilfried Marxer, Wahlverhalten und Wahlmotive im Fürstentum Liechtenstein, Vaduz: Liechtensteinischen Akademischen Gesellschaft, 2000, s. 161 [dostęp 2023-01-02].
  15. ↑ Landtagswahlen 2001 - Gewählter Landtag [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2022-12-29].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybory_parlamentarne_w_Liechtensteinie_w_2001_roku&oldid=71694707”