Wikipedia

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2017 roku

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2017 roku (niem. Fürstentum Liechtenstein Landtagswahlen 2017) – powszechne wybory do Landtagu, które odbyły się w dniu 5 lutego 2017 roku na terenie Księstwa Liechtensteinu.

Wybory do Landtagu Księstwa Liechtensteinu w 2017 roku
Państwo

 Liechtenstein

Rodzaj

wybory do Landtagu

Data przeprowadzenia

5 lutego 2017

Data zarządzenia

19 stycznia 2016
przez: Rząd

Podstawa prawna

Konstytucja Liechtensteinu

Ordynacja wyborcza

proporcjonalne

Głosowanie
poprzednie:
2013 		następne:
2021
Strona internetowa

Ordynacja wyborcza edytuj

Landtag Księstwa Liechtensteinu składa się z dwudziestu pięciu deputowanych, którzy są wybierani przez Naród na czteroletnią kadencję są w wyborach tajnych, bezpośrednich, powszechnych, równych i proporcjonalnych z dwóch okręgów wyborczych – Oberlandu i Unterlandu[1]. Czynne prawo wyborcze posiadają obywatele zamieszkujący na stałe w Księstwie, którzy ukończyli 18. rok życia, a ich prawa nie są zawieszone, gdzie cenzus wiekowy dla kandydatów do Landtagu to 20 lat[2]. Udział w wyborach jest obowiązkowy[2].

Każdy wyborca może oddać swój głos na taką liczbę kandydatów z różnych komitetów wyborczych ile wynosi całkowita liczba mandatów możliwych do zdobycia w danym okręgu wyborczym, czyli piętnaście w Oberlandzie i dziesięć w Unterlandzie[1][2]. Od wyborów w 2005 r. możliwe jest głosowanie korespondencyjne[2].

Miejsce w parlamencie przysługuję tylko komitetom, które przekroczyły próg wyborczy, wynoszący 8%[3]. Mandaty są przyznawane dwuetapowo. W pierwszym etapie przyznaje się tzw. mandaty podstawowe przy pomocy metody Hagenbacha-Bischoffa, a brakujące mandaty rozdysponowuje się jako tzw. mandaty uzupełniające przy pomocy metody d'Hondta[2][4].

Kontekst polityczny edytuj

Podczas, gdy poprzednim kadencjom Landtagu towarzyszyły kryzysy międzynarodowe – afery finansowe wywołane śledztwami Federalnej Służby Wywiadu dot. prania brudnych pieniędzy (1999-2001 r.)[5] oraz unikania płacenia podatków (2012-2013 r.)[6], ale również wewnętrzne kryzysy polityczne związane z referendami konstytucyjnymi w 2003 i 2012 roku[7][8], to kadencja 2013-2017 przebiegła stosunkowo spokojnie.

Na czele ustępującego gabinetu koalicyjnego FBP-VU stał Adrian Hasler, który miał również przejąć władzę w przypadku ponownego zwycięstwa FBP. Jego głównym rywalem był Daniel Risch z VU. W poprzednich wyborach rekordowo wysokie poparcie osiągnęły partie opozycyjne, którym przypadło łącznie aż siedem mandatów. Ponadto ustępująca kadencja Landtagu była pierwszą, w której zasiadali członkowie czterech różnych partii.

Listy wyborcze edytuj

Do wyborów przystąpiły cztery komitety wyborcze odpowiadające czterem partiom: Postępowej Partii Obywatelskiej (FBP), Unii Patriotycznej (VU), Niezależnym (DU) Wolnej Liście (FL). Na liście VU znalazła się maksymalna możliwa liczba kandydatów, a zatem dwudziestu pięciu. Lista FBP składała się z dwudziestu dwóch kandydatów, w tym dwunastu w Oberlandzie i dziesięciu w Unterlandzie. Na liście DU znalazło się szesnaście nazwisk, w tym jedenaście w Oberlandzie i pięć w Unterlandzie. Najmniej kandydatów zgłosiła FL, której lista składała się z ośmiu kandydatów, w tym sześciu w Oberlandzie i dwóch w Unterlandzie. Zatem łącznie w wyborach wystartowało siedemdziesięciu jeden kandydatów, a wśród nich znalazło się dziewiętnaście kobiet, a zatem kobiety stanowiły 26,8% kandydatów[9].

Lista wyborcza Lider Kandydaci[9] Wynik w poprzednich
wyborach w 2013 r.[10]
Oberland Unterland Razem
 
 Postępowa Partia Obywatelska
niem. Fortschrittliche Bürgerpartei 		Adrian Hasler 12 10 22 40,0%
 
 Unia Patriotyczna
niem. Vaterländische Union 		Daniel Risch 15 10 25 33,5%
 
 Niezależni
niem. Die Unabhängigen 		Hugo Quaderer 11 5 16 15,3%
 
 Wolna Lista
niem. Freie Liste 		Pepo Frick 6 2 8 11,1%

Wyniki edytuj

Po raz kolejny wybory zwyciężyła Postępowa Partia Obywatelska z 68 688 głosami (35,2%), zdobywając dziewięć mandatów w Landtagu. Jednocześnie był to najniższy wynik tej partii w historii i był poprzedzony spadkiem poparcia o 4,8 punktu procentowego względem wyborów w 2013 r. Na drugim miejscu uplasowała się Unia Patriotyczna, która uzyskała 65 784 głosy (33,7%), co przełożyło się na osiem mandatów parlamentarnych. Poparcie względem poprzedniego głosowania nieznacznie wzrosło – o 0,2 p.p. Zatem żadna partia nie zdobyła bezwzględnej większości w dwudziestopięcioosobowym parlamencie i ponownie utworzono rząd koalicyjny z Adrianem Haslerem z FBP na czele[11][12].

Ponownie wysoki wynik osiągnęła trzecia najsilniejsza partia – Niezależni, uzyskując 35 901 głosów (18,4%), dzięki czemu dostała pięć mandatów. Komitet zaliczył wzrost poparcia aż o 3,1 p.p. Na czwartą z partii – Wolną Listę oddano 24 597 głosów (12,6%) i zdobyła trzy mandaty. Na partie opozycyjne oddano łącznie 60 498 głosów (31,0%), czyli o 4,6 p.p. więcej niż w 2013 r.[11][12].

Partia Wyniki Mandaty
Głosy % Zmiana Liczba Zmiana
FBP Postępowa Partia Obywatelska 68 688 35,2%   4,8% 9   1
VU Unia Patriotyczna 65 784 33,7%   0,2% 8   0
DU Niezależni 35 901 18,4%   3,1% 5   1
FL Wolna Lista 24 597 12,6%   1,5% 3   0

Wyniki według okręgów i gmin edytuj

W Oberlandzie z poparciem na poziomie 34,4% i nieznaczną przewagą (0,7 p.p.) zwyciężyła Unia Patriotyczna. Jednak w drugim z okręgów wyborczych wygrała Postępowa Partia Obywatelska, zdobywając 39,4% głosów, czyli o 7,4 p.p. więcej niż druga VU[12].

W siedmiu z jedenastu gmin najwięcej głosów zdobyła FBP, a w pozostałych czterech gminach: Balzers, Ruggell, Triesen, Triesenberg większość głosów uzyskała VU. Najwyższe poparcie dla zwycięskiej partii odnotowano w gminie Mauren – 43,7%, a najniższe w Balzers – 30,4%. Natomiast VU najwyższym poparciem cieszyła się w gminie Triesenberg – 40,2%, a najmniej głosów oddano na nią w Planken – 25,7%. Głosy na Niezależnych stanowiły największy odsetek w gminie Triesen – 22,4%, a najniższy w gminie Schellenberg – 13,6%. Z kolei FL najlepszy wynik osiągnęła w gminie Schaan – 16,4%, a najniższy w gminie Gamprin – 6,4%[12].

Oberland edytuj

Partia   Balzers   Planken   Schaan   Triesen   Triesenberg   Vaduz Oberland
G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z M ZM
FBP 9197 30,4%   5,2% 1283 40,9%   4,0% 10 835 33,2%   4,3% 8670 32,3%   6,7% 6934 34,0%   4,8% 10 828 37,8%   7,2% 47 747 33,7%   5,6% 5   1
VU 11 401 37,7%   1,0% 807 25,7%   0,1% 10 339 31,6%   0,1% 8967 33,4%   0,1% 8193 40,2%   1,7% 9082 31,7%   0,9% 48 789 34,4%   0,2% 5   0
DU 6006 19,9%   5,1% 552 17,6%   2,7% 6146 18,8%   1,9% 5998 22,4%   6,3% 3252 16,0%   4,1% 4498 15,7%   2,8% 26 452 18,6%   3,9% 3   1
FL 3606 11,9%   1,0% 493 15,7%   1,3% 5350 16,4%   2,3% 3185 11,9%   0,4% 2006 9,8%   2,4% 4242 14,8%   3,6% 18 882 13,3%   1,9% 2   0

Unterland edytuj

Partia   Eschen   Gamprin   Mauren   Ruggell   Schellenberg Unterland
G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z M ZM
FBP 6046 36,3%   0,4% 2995 43,6%   3,4% 6383 43,7%   2,4% 3364 33,9%   7,0% 2153 42,9%   0,8% 20 941 39,4%   2,5% 4   0
VU 5411 32,5%   1,9% 2023 29,4%   1,0% 4031 27,6%   1,4% 3956 39,8%   6,2% 1574 31,4%   0,6% 16 995 32,0%   1,1% 3   0
DU 3276 19,7%   1,4% 1415 20,6%   1,9% 2447 16,7%   1,0% 1627 16,4%   0,0% 684 13,6%   0,2% 9449 17,8%   1,0% 2   0
FL 1937 11,6%   0,9% 437 6,4%   0,5% 1749 12,0%   0,1% 983 9,9%   0,8% 609 12,1%   0,5% 5715 10,8%   0,4% 1   0

Frekwencja edytuj

Udział w wyborach jest dla obywateli Liechtensteinu z czynnymi prawami wyborczymi jest obowiązkowy[2]. W głosowaniu udział wzięło 15 413 osób spośród 19 806 uprawnionych, a zatem frekwencja wyniosła 77,8% i była niższa o 2,0 punktu procentowego niż w poprzednich wyborach w 2013 r. oraz był to pierwszy raz w historii, gdy frekwencja spadła poniżej 80%[13][14].

Wyższą frekwencję odnotowano w Unterlandzie – 79,1%, podczas gdy w Oberlandzie swój głos oddało 77,1% obywateli[13].

Najwyższą frekwencją cechowała się gmina Planken, w której zagłosowało 87,8% uprawnionych, zaś najniższą gmina Triesen, gdzie zagłosowało 72,4%[13].

Od wyborów w 2005 r. wszyscy obywatele Liechtensteinu mogą zagłosować osobiście przy urnie lub korespondencyjnie za pośrednictwem poczty[15]. W 2017 r. z opcji głosowania korespondencyjnego skorzystało 14 783 obywateli, czyli 95,9% głosujących, a zatem o 0,3 p.p. więcej niż w poprzednich wyborach[13].

Skład Landtagu edytuj

 
Podział mandatów do Landtagu po wyborach w 2017 r.

     Postępowa Partia Obywatelska – 9 mandatów

     Unia Patriotyczna – 8 mandatów

     Niezależni – 5 mandatów

     Wolna Lista – 3 mandaty

W nowej kadencji Landtagu zasiadło dziewięciu posłów z FBP, ośmiu z VU, pięciu z DU i trzech z FL. Wśród posłów znalazły się trzy kobiety, a co za tym idzie kobiety stanowiły 12% deputowanych, co było najniższą wartością od 2005 roku. Największa liczba posłów – pięciu, mieszkała w gminie Schaan, po trzech w gminach Eschen, Schellenberg, Triesen, Vaduz oraz po dwóch w gminach Balzers, Gamprin, Ruggell i Triesenberg. Gminami, których nie zamieszkiwał żaden poseł były Planken i Mauren. Najmłodszym posłem nowej kadencji Landtagu był Johannes Hasler z FBP – 34 lata, zaś najstarszym Albert Frick z FBP – 68 lat. Średnia wieku wynosiła 48,4 lat, jednak czterech członków (wszyscy z DU) nie podało swojego wieku[11][16].

Deputowany Partia Okręg wyborczy Gmina Liczba głosów Wiek
Eberle-Strub Susanne FBP Oberland Vaduz 3057 56 lat
Frick Albert FBP Oberland Schaan 3462 68 lat
Hasler Elfried FBP Unterland Gamprin 2061 51 lat
Hasler Johannes FBP Unterland Gamprin 2021 34 lata
Kaiser Johannes FBP Unterland Schellenberg 2080 58 lat
Lampert Wendelin FBP Oberland Triesenberg 3699 46 lat
Nägele Eugen FBP Oberland Schaan 3075 52 lata
Oehry Daniel FBP Unterland Eschen 1991 45 lat
Seger Daniel F. FBP Oberland Triesenberg 3289 39 lat
Kaufmann Manfred VU Oberland Balzers 3135 38 lat
Konrad Frank VU Oberland Vaduz 3034 49 lat
Lanter-Koller Violanda VU Unterland Ruggell 1918 53 lata
Marxer-Kranz Gunilla VU Unterland Eschen 1635 44 lata
Vogt Günter VU Oberland Balzers 3090 55 lat
Vogt Thomas VU Oberland Triesen 3082 40 lat
Wenaweser Christoph VU Oberland Schaan 3364 53 lata
Wohlwend Mario VU Unterland Ruggell 1642 44 lata
Beck Jürgen DU Oberland Vaduz 2032 –[a]
Elkuch Herbert DU Unterland Schellenberg 1666 –[a]
Hasler Erich DU Unterland Eschen 1249 –[a]
Quaderer Harry DU Oberland Schaan 2327 –[a]
Rehak Thomas DU Oberland Triesen 1970 46 lat
Kaufmann Georg FL Oberland Schaan 1603 61 lat
Lageder Thomas FL Oberland Triesen 1571 37 lat
Risch Patrick FL Unterland Schellenberg 893 48 lat

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ a b c d Kandydat nie podał wieku.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Art. 46 ust. 1 Konstytucji Liechtensteinu
  2. ↑ a b c d e f Krzysztof Koźbiał, System polityczny Księstwa Liechtensteinu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 104-105, ISBN 978-83-233-3523-8 [dostęp 2022-12-29].
  3. ↑ Art. 46 ust. 3 Konstytucji Liechtensteinu
  4. ↑ Marcin Łukaszewski, Ewolucja prawa wyborczego Liechtensteinu, „Studia Politica Germanica”, Warszawa 2017, ISSN 2299-372X.
  5. ↑ Finanzplatzkrise – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2023-01-02] (niem.).
  6. ↑ Zumwinkel-Affäre – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2022-12-30] (niem.).
  7. ↑ Liechtenstein referendum rejects curbs on royal powers, „BBC News”, 30 czerwca 2012 [dostęp 2022-12-30] (ang.).
  8. ↑ Staatskrise (28.10.1992) – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2023-01-02] (niem.).
  9. ↑ a b Landtagswahlen 2017 - Kandidaten [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  10. ↑ Landtagswahlen 2013 - Ergebnisse [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2022-12-30].
  11. ↑ a b c Fernando Casal Bertoa, The 2017 elections in Liechtenstein: Slight changes and a stronger parliamentary opposition [online], Who Governs Europe [dostęp 2023-01-02] (ang.).
  12. ↑ a b c d Landtagswahlen 2017 - Ergebnisse [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  13. ↑ a b c d Landtagswahlen 2017 - Stimmbeteiligung [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  14. ↑ Wilfried Marxer, Wahlverhalten und Wahlmotive im Fürstentum Liechtenstein, Vaduz: Liechtensteinischen Akademischen Gesellschaft, 2000, s. 161 [dostęp 2023-01-02].
  15. ↑ LLV [online], www.llv.li [dostęp 2023-01-02].
  16. ↑ Landtagswahlen 2017 - Gewählter Landtag [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybory_parlamentarne_w_Liechtensteinie_w_2017_roku&oldid=71694733”