Wycinka (powieść)

Wycinka (niem. Holzfällen. Eine Erregung) – powieść austriackiego pisarza Thomasa Bernharda z roku 1984. Jej tematem jest życie wiedeńskiego środowiska artystycznego, a większość z przedstawionych postaci miała swoje pierwowzory w rzeczywistości.

Wycinka
Holzfällen. Eine Erregung
Autor

Thomas Bernhard

Tematyka

środowisko artystyczne

Typ utworu

powieść

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Austria

Język

niemiecki

Data wydania

1984 rok

poprzednia
Przegrany
następna
Dawni mistrzowie. Komedia

Opis fabuły

edytuj

"Akcja powieści Bernharda z 1984 roku rozgrywa się podczas „artystycznej kolacji” wydanej przez małżeństwo Auersbergów na cześć aktora z Burgtheater. Aktor się spóźnia, głodni goście - wiedeńscy artyści - są coraz bardziej pijani. Tylko narrator, alter ego autora, siedzący w półmroku przedpokoju, spogląda na nich jak widz w teatrze i w bezlitosnym, obsesyjnym, miejscami komicznym monologu rozprawia się z dawnymi przyjaciółmi, którzy w jego oczach zamienili się w żałosną zgraję snobów, megalomanów i pozorantów. Tłem spotkania z nimi po latach jest samobójstwo wspólnej przyjaciółki, niespełnionej artystki.

Publikacja powieści wywołała skandal. Gerhard Lampersberg, kompozytor i dawny przyjaciel Bernharda, rozpoznał się w powieściowym Auersbergerze, „epigonie Weberna”, homoseksualiście i alkoholiku, i wytoczył autorowi proces o zniesławienie. Powieść została skonfiskowana i objęta zakazem sprzedaży w Austrii, co oczywiście stało się dla niej najlepsza reklamą"[1].

Adaptacje Krystiana Lupy

edytuj

W 2013 Krystian Lupa przygotował adaptację Holzfällen w Shauspielhaus Graz[2], za którą otrzymał prestiżową austriacką nagrodę Nestroy Preis(inne języki) w kategorii najlepsza reżyseria[3].

Polska prapremiera scenicznej adaptacji powieści w reżyserii Krystiana Lupy i przekładzie Moniki Muskały, odbyła się 23 października 2014 na deskach Sceny im. Jerzego Grzegorzewskiego w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Apokryfy będące integralną częścią adaptacji zostały stworzone przez reżysera, improwizacje aktorskie oraz zaczerpnięte z dzieł Jeannie Ebner i Friederike Mayröcker; myśli Joany w "Sebastianplatz" Verena Lercher (Graz)[4].

Spektakl Lupy został nagrodzony przez Międzynarodowe Jury podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia w Krakowie (nagrody dla najlepszego spektaklu, reżysera i aktora) i odniósł międzynarodowy sukces. Wycinka była prezentowana w Japonii, Korei Południowej, Hiszpanii i Czechach[5]; jako pierwsze polskie przedstawienie w historii zainaugurowała prestiżowy LXIX Festival d’Avignon (2015)[6][7], była także prezentowana podczas Festival d'Automne à Paris na deskach Odéon Théâtre de l'Europe (2016)[8].

Obsada wrocławskiej adaptacji[4]:

Bohater Pierwowzór Aktor / Aktorka
Thomas Thomas Bernhard Piotr Skiba
Maja Auersberger Maja Lampersberg Halina Rasiakówna
Gerhard Auersberger Gerhard Lampersberg Wojciech Ziemiański
Joana Thul Elfriede Skusal Marta Zięba
Aktor Teatru Narodowego brak Jan Frycz
Jeannie Billroth Jeannie Ebner Ewa Skibińska
Anna Schrecker Friederike Mayröcker Bożena Baranowska
Albert Rehmden Anton Lehmden Andrzej Szeremeta
Joyce brak Adam Szczyszczaj
James brak Michał Opaliński
John Friedrich Riedl Marcin Pempuś
Mira brak Anna Ilczuk
Kucharka brak Krzesisława Dubielówna

Przypisy

edytuj
  1. Wycinka [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2017-02-22].
  2. Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2017-02-22].
  3. Austria. Nagroda dla Lupy [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2017-02-22].
  4. a b WYCINKA HOLZFÄLLEN | Teatr Polski we Wrocławiu [online], www.teatrpolski.wroc.pl, 20 sierpnia 2014 [dostęp 2017-02-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-28] (pol.).
  5. Cezary Morawski kontra "Wycinka" Krystiana Lupy - Teatr - rp.pl [online] [dostęp 2017-02-22].
  6. Wycinka Holzfällen | Odéon Théâtre de l'Europe, Paris [online], www.theatre-odeon.eu [dostęp 2017-02-22] (fr.).
  7. Wycinka Holzfällen w Awinionie | Teatr Polski we Wrocławiu [online], www.teatrpolski.wroc.pl, 26 czerwca 2015 [dostęp 2017-02-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02] (pol.).
  8. Krystian Lupa, Des Arbres à abattre | Festival d'Automne à Paris [online], Festival d'Automne à Paris [dostęp 2017-02-22] (fr.).