Wydra sumatrzańska
Wydra sumatrzańska[3] (Lutra sumatrana) – gatunek półwodnego ssaka z rodziny łasicowatych (Mustelidae) pochodzącego z Azji Południowo-Wschodniej i jeden z najrzadszych i najmniej poznanych gatunków wydr. Jest zagrożony przez utratę siedlisk i kłusownictwo.
| Lutra sumatrana[1] | |||
| (Gray, 1865) | |||
 W niewoli, osobnik pochodzący z Kambodży | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
wydra sumatrzańska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Morfologia
edytujWydra sumatrzańska ma krótkie brązowe futro, które przechodzi w jaśniejsze na brzuchu. Ma charakterystyczne nozdrza, które są w pełni pokryte krótkimi ciemnymi włosami od górnej krawędzi nozdrzy (stąd angielska nazwa zwyczajowa Hairy-nosed otter). Jego górna warga i podbródek są białawe. Niektóre osobniki są koloru rudawokasztanowego. Ciało jest długie, ogon smukły, a w pełni błoniaste łapy mają wydatne pazury. Długość głowy i ciała bez ogona waha się od 57,5 do 82,6 cm, długość ogona od 35 do 50,9 cm, a masa od 5 do 8 kg[4]. Czaszka jest bardziej płaska niż u wydrzycy gładkowłosej i ma mniejsze zęby[5]. Przednie łapy mają 5,8 cm szerokości i są mniejsze od tylnych – około 6,6 cm[6].
Występowanie i habitat
edytujWydra sumatrzańska występuje w Azji Południowo-Wschodniej od południowej Tajlandii, Kambodży, południowego Wietnamu i Półwyspu Malajskiego po Sumatrę i Borneo. Lokalnie wyginęła w Indiach, Singapurze i Mjanmie, a prawdopodobnie także w Brunei[2].
W Tajlandii odnotowano ją w lesie bagienno-torfowym Pru Toa Daeng oraz na obszarach wokół rzeki Bang Nara[6][7][8]. Zamieszkuje głównie nizinne lasy zalewowe z roślinnością klimaksową na trzech poziomach: pierwotna strefa leśna, wtórna strefa leśna złożona z Melaleuca cajuputi i trzecia strefa łąk. Poziomy te sprawiają, że siedlisko jest trudne do penetracji, zapewniając ochronę przed ingerencją człowieka i osłonę przed drapieżnikami. Siedlisko rzeki Bang Nara, gdzie odkryto społeczności, jest siedliskiem pływowym. Oba rezerwaty w Wietnamie to lasy torfowiskowe, otoczone przez Melaleuca cajuputi o wysokości 15 m, pokryte gęstymi lianami roślin takich jak Stenochlaena palustris w strefie pierwotnej, oraz drugą strefą łąk składającą się z Eleocharis dulcis. Te dwa wietnamskie rezerwaty zawierają wiele kanałów i unoszących się na wodzie roślin, takich jak Eichhornia crassipes, Pistia stratiotes, Salvinia cucullata i Ipomoea aquatica, wśród których wydry mogą polować, a otaczające je pola ryżowe stanowią trzecią strefę buforową[4].
W Kambodży odnotowano ją w nizinnych lasach zalewowych wokół jeziora Tonle Sap[9]. W Wietnamie została zauważona i zarejestrowana przez fotopułapki w U Minh Thượng National Park w 2000 r., gdzie znaleziono również odciski z rybimi łuskami i szczątkami krabów[10]. W 2008 r. odnotowano ją również w U Minh Hạ National Park[11].
Na Sumatrze odnotowana po raz pierwszy od lat 60. XX wieku wydra sumatrzańska została zabita na drodze obok rzeki Musi w 2005[12].
W Sabah na Borneo historyczne zapisy pochodzą z końca XIX wieku. W 2010 r. jeden osobnik został po raz pierwszy zarejestrowany przez kamerę pułapkę w Deramakot Forest Reserve. W 2016 r. kilka osobników zaobserwowano w Tabin Wildlife Reserve[13].
Ekologia i zachowanie
edytujWydra sumatrzańska występuje na obszarach przybrzeżnych i na większych rzekach śródlądowych, samotnie lub w grupach do czterech osobników[10]. Jej dieta obejmuje ryby, takie jak Clarias macrocephalus, żmijogłowowate i błędnikowate, a także połozowate, mięczaki i skorupiaki[2][10][4]. W porze suchej osobniki żerują w kanałach melioracyjnych i stawach[4].
Populacje w Kambodży rozmnażają się między listopadem a marcem. Okres ciąży trwa około dwóch miesięcy. Rodzinę składającą się z rodziców i młodych zaobserwowano między grudniem a lutym[2].
Ochrona
edytujWydra sumatrzańska jest najrzadszą wydrą w Azji, najprawdopodobniej graniczącą z wyginięciem w północnych częściach swojego zasięgu i o niepewnym statusie w innych miejscach. Pozostało tylko kilka stabilnych populacji, szeroko rozproszonych po całym regionie. Gatunek ten jest zagrożony przez utratę nizinnych siedlisk podmokłych, polowania na futro i mięso oraz przypadkowe zabijanie podczas połowów[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Lutra sumatrana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e H. Sasaki i inni, Lutra sumatrana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/iucn.uk.2021-3.rlts.t12421a164579488.en [dostęp 2023-12-22] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 154-155. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b c d Wright i inni, A Working Review of the Hairy-Nosed Otter (Lutra sumatrana), „IUCN Otter Spec. Group Bull.”, 25 (1), 2008, s. 38–59 (ang.).
- ↑ Junaidi Payne, Charles M. Francis, Karen Phillipps, A field guide to the mammals of Borneo, wyd. 3. reprint, Kota Kinabalu: The Sabah Society, 1998, ISBN 978-967-99947-1-1 [dostęp 2023-12-22].
- ↑ a b B.K. Kanchanasaka, Tracks and Other Signs of the Hairy-Nosed Otter (Lutra sumatrana), „IUCN Otter Spec. Group Bull.”, 18 (2), 2001, s. 57–63 (ang.).
- ↑ Budsabong Kanchanasaka & Nicole Duplaix, Food Habits of the Hairy-nosed otter (Lutra sumatrana) and the Small-clawed otter (Aonyx cinereus) in Pru Toa Daeng Peat Swamp Forest, Southern Thailand, „IUCN Otter Spec. Group Bull.”, 28 (A), 2011 (ang.).
- ↑ Lekakul, B.; McNeely, J. (1977). Mammals of Thailand. Laprao, Thailand: Kurusaphra Press.
- ↑ The First Records of Hairy-nosed Otter Lutra sumatrana from Cambodia with Notes on the National Status of Three Other Otter Species, „NAT. HIST. BULL. SIAM. SOC.”, 51 (2), 2003, s. 273–280 [zarchiwizowane z adresu 2019-07-13].
- ↑ a b c Nguyen i inni, New Information about the Hairy-Nosed Otter (Lutra sumatrana) in Vietnam, „IUCN Otter Specialist Group Bulletin”, 18 (2), 2001, s. 64–75 (ang.).
- ↑ Willcox, D., Nguyen V.N., Tran Q.P. i inni. Small carnivore records from the U Minh Wetlands, Vietnam. „Small Carnivore Conservation”, s. 4–25, 2017. (ang.).
- ↑ R. Lubis, First Recent Record of Hairy-Nosed Otter in Sumatra, Indonesia, „IUCN Otter Spec. Group Bull.”, 22 (1), 2005, s. 14–20 (ang.).
- ↑ Ishigami, J., Tuuga, A., Tsubouchi, T.. The second recent record of Hairy-nosed Otter (Lutra sumatrana) in Sabah, Malaysia. „IUCN Otter Specialist Group Bulletin”. 34 (2), s. 67−72, 2017. (ang.).