Wyspa Kriestowska
Wyspa Kriestowska (ros. Крестовский остров, Kriestowskij ostrow) – wyspa w delcie Newy, o powierzchni 340 hektarów. Jedna z wysp objętych zabudową miejską Petersburga. Znaczną jej część zajmują obiekty sportowe i rekreacyjne oraz park.
Położenie edytuj
Wyspa położona jest między rzekami Małą i Średnią Newką oraz Kriestowką, natomiast od zachodu oblewana jest wodami Zatoki Fińskiej[1]. Mała Newka opływa ją od południa i od wschodu, oddzielając ją od wysp Pietrowskiej, Piotrogrodzkiej i Aptekarskiej. Od Wyspy Kamiennej Wyspę Kriestowską oddziela na północnym wschodzie Kriestowka. Średnia Newka opływa natomiast wyspę od północy, oddzielając ją od Wyspy Jełagina[2]. Wyspa Kriestowska ma długość 3,9 km i szerokość jednego kilometra[2]. Z sąsiednimi wyspami łączą ją mosty: Łazariewski i Wielki Kriestowski z Wyspą Piotrogrodzką, Mały Kriestowski z Wyspą Kamienną, 2 Jełagiński z Wyspą Jełagina[2].
Historia i opis edytuj
Ludność fińska nazywała wyspę Ristisaari (risti, krzyż), nazwa rosyjska (kriest, krzyż) jest tłumaczeniem. W 1710 r. Piotr I podarował wyspę Aleksandrowi Mienszykowowi[1]. W latach 1714–1716 wyspa należała do siostry cara Natalii Aleksiejewny, a po jej śmierci ponownie do Mienszykowa. W 1731 r., po zesłaniu Mienszykowa, wyspę otrzymał hrabia Burkhard Christoph Münnich. Po jego zesłaniu majątek trafił w ręce hrabiów Razumowskich. W 1803 r. kupił go książę Aleksandr Biełosielski-Biełozierski[1]. Już w okresie przynależności do Razumowskich wyspa stała się jednym z miejsc wypoczynku mieszkańców miasta. Wstęp do założonego przez Razumowskiego parku był otwarty, organizowano w nim tańce i sprzedawano jedzenie na straganach[3]. Na początku XIX w. część wyspy zajmowała wioska Czuchonka, która z czasem zanikła, od lat 60. XIX w. w zachodniej części wyspy powstawały dacze[1]. Na początku XX w. na wyspie zaczęto budować kamienice i wille[1].
W ZSRR uporządkowana i zabudowana została zachodnia część wyspy. W 1932 r. przystąpiono do budowy stadionu im. Kirowa. Wcześniej, w latach 1927–1928, zbudowany i oddany do użytku został stadion Dynamo. Z kolei we wschodniej części wyspy w latach 1931–1933 wzniesiono nowe osiedle mieszkaniowe dla robotników[1]. Z obiektów sportowych na wyspie powstały również bazy wioślarskie i basen klubu Spartak[1][2]. W 1945 r. na wyspie urządzono Nadmorski Park Zwycięstwa[1]. Drugie osiedle domów wielorodzinnych budowano na Wyspie Kriestowskiej od lat 60. do 80. XX w.[1] Po upadku ZSRR na wyspie powstały kolejne osiedla[4].
W latach 2006–2017 na miejscu stadionu im. Kirowa wzniesiony został Stadion Kriestowskij[5].
Na wyspie znajdują się dwie stacje petersburskiego metra: Kriestowskij Ostrow (linia Frunzeńsko-Nadmorska)[6] oraz Zenit (linia Newsko-Wasileostrowska)[7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i red. B. Piotrowski, O. Czekanowa i in., Sankt-Pietierburg. Pietrograd. Leningrad. Encikłopiediczeskij sprawocznik, Naucznoje Izdatiel'stwo Bol'szaja Rossijskaja Encikłopiedija, ISBN 5-85270-037-1, s. 295-296.
- ↑ a b c d Энциклопедия Санкт-Петербурга: Крестовский остров [online], www.encspb.ru [dostęp 2021-06-30].
- ↑ J. Miles, Petersburg, Wydawnictwo MAGNUM, Warszawa 2020, ISBN 978-83-11-15862-7, s. 206-207.
- ↑ Коммуналка миллионеров: Лучшая и худшая архитектура на Крестовском острове [online], The Village [dostęp 2021-06-30] (ros.).
- ↑ Stadion Sankt Petersburg (Krestovskiy, Zenit Arena) – Stadiony.net [online], stadiony.net [dostęp 2021-06-30].
- ↑ "Крестовский Остров" [online], subway2009.narod.ru [dostęp 2021-06-30].
- ↑ Станцию метро «Зенит» на Крестовском острове в Петербурге откроют 10 июня [online], www.fontanka.ru, 7 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-30] (ros.).