Zamek Chenonceau
Zamek Chenonceau (fr. Château de Chenonceau) – jest jednym z tzw. zamków nad Loarą, usytuowanym w miejscowości Chenonceaux we Francji. Bywa często nazywany także „Zamkiem Dam” (Château des Dames) ze względu na sześć kobiet, które jako jego właścicielki stopniowo go rozbudowywały. Były to: Katherine Briçonnet, Diana de Poitiers, królowe Katarzyna Medycejska i Ludwika Lotaryńska oraz Louise Dupin i Marguerite Pelouze.
 nr rej. PA00097654
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Indre i Loara  | |
Położenie na mapie Francji  | |
Położenie na mapie Regionu Centralnego-Doliny Loary  | |
 47°19′30,00″N 1°04′14,16″E/47,325000 1,070600
| |
| Strona internetowa | |
W powieści Pan Samochodzik i Fantomas zamek jest głównym miejscem akcji, pod nazwą Zamek Sześciu Dam, jednak teraźniejszość zamku jest elementem fikcji literackiej i tylko dawna historia oraz układ przestrzenny się zgadzają.
Historia edytuj
Początki edytuj
Zamek znajduje się nad rzeką Cher w samym sercu Turenii. Jego początki sięgają XIII w., gdy znajdowała się tu forteca i warowny młyn, należące do rodu Marques. Z tej pierwotnej budowli zachowała się okrągła wieża (tzw. Wieża Marques, Tour des Marques).
Katherine Briçonnet edytuj
W 1513 od zadłużonego Pierre'a Marques posiadłość zakupił wysoki urzędnik na dworze królewskim, Thomas Bohier, który wraz z małżonką Katherine Briçonnet rozpoczął przebudowę. Podczas nieobecności męża, przebywającego we Włoszech u boku Franciszka I, budowę nadzorowała Katherine.
Starą fortecę zburzono, a na miejscu młyna na dwóch potężnych słupach wbitych w dno rzeki wzniesiono prostokątną budowlę z białego wapienia, oflankowaną w narożnikach czterema wieżami. Prace wykończeniowe trwały do 1521.
Diana de Poitiers edytuj
W 1535 posiadłość została przejęta przez króla Franciszka I, który przeznaczył ją na zamek myśliwski. Syn Franciszka, Henryk II, zaraz po wstąpieniu na tron w 1547 ofiarował Chenonceau jako darowiznę swojej faworycie Dianie de Poitiers.
Diana niezwykle dbała o zamek i świetnie nim zarządzała. W 1551 na przylegającym do rezydencji terenie założyła wspaniały ogród z fontanną i parkowym labiryntem. Ogromne koszty budowy ogrodu pokryła ze środków otrzymanych od króla. Diana doprowadziła również do wzniesienia mostu, łączącego obydwa brzegi rzeki Cher.
Katarzyna Medycejska edytuj
Po śmierci Henryka II w 1559 zamek przeszedł w ręce wdowy po nim, królowej Katarzyny Medycejskiej, która wzięła odwet na wieloletniej kochance swego męża i odebrała jej ukochaną posiadłość, oddając w zamian majątek Chaumont.
Chenonceau stało się odtąd rezydencją wypoczynkową Katarzyny, która organizowała tu liczne bale i huczne zabawy. Za jej życia na zamku gościło aż pięć królowych (stąd nazwa jednej z komnat). Były to dwie córki Katarzyny: Małgorzata de Valois i Elżbieta de Valois oraz trzy synowe: Maria Stuart, Ludwika Lotaryńska i Elżbieta Habsburg.
Katarzyna zadbała także o dalsze upiększanie ogrodu, chcąc przyćmić dokonania swej poprzedniczki, a na moście poleciła wznieść dwupiętrową galerię w stylu włoskim[1] (ukończoną w 1570).
Ludwika Lotaryńska edytuj
Kolejną z sześciu właścicielek, której zamek Katarzyna Medycejska zostawiła w testamencie, była Ludwika Lotaryńska, żona Henryka III. Ludwika osiadła w Chenonceau w 1589, zaraz po śmierci męża i teściowej, ale - w przeciwieństwie do niej - żyła tu jak w klasztorze. Pobożna wdowa spędzała na zamku czas głównie na czytaniu i modlitwie.
W 1601 Ludwika podarowała Chenonceau jako prezent ślubny swej siostrzenicy Franciszce, żonie Cezara de Vendôme (syna króla Henryka IV Burbona). Burbonowie przez następny wiek zaniedbali zamek, gdyż byli zajęci budową i upiększaniem Wersalu. Wizyta Ludwika XIV w 1650 była ostatnią wizytą króla Francji na Zamku Dam.
Louise Dupin edytuj
Chenonceau ponownie rozkwitło po 1733. Wtedy to zamek przeszedł w ręce Claude'a Dupina, dzierżawcy dochodów publicznych, którego druga żona, niezwykle piękna i bogata Louise Dupin tchnęła w to miejsce nowe życie.
Louise Dupin przyjmowała na zamku największych luminarzy ówczesnej epoki, m.in. Woltera, Monteskiusza i Jana Jakuba Rousseau. To właśnie jej przypisuje się usunięcie z nazwy zamku litery "x" na końcu (była to oznaka królewskich włości). Wcześniej nazwa zamku, brzmiała tak jak i wioski - Chenonceaux.
Zamek nie został zniszczony podczas rewolucji francuskiej, ponieważ był jedynym mostem na Cher w okolicy, a Madame Dupin cieszyła się powszechnym poważaniem. Gdy zmarła w wieku 93 lat, pochowano ją w parku na południowym brzegu Cher.
Marguerite Pelouze edytuj
Posiadłość pozostała w rękach rodziny Dupin do roku 1863, kiedy to odkupiła ją Marguerite Pelouze, która starała się, by rezydencja rozkwitła dawnym blaskiem.
Przywróciła ona, za sprawą architekta Felixa Rogueta, wygląd fasady z czasów Katherine Briçonnet. Zlikwidowała wiele zmian wprowadzonych przez Katarzynę Medycejską. Prace ukończono w 1878 i w Chenonceau ponownie zaczęto organizować bale. Na jednym z nich pojawił się kochanek Marguerite, ówczesny prezydent Francji Jules Grévy. Zadłużona Marguerite musiała jednak oddać posiadłość bankowi w 1888.
XX wiek edytuj
W 1913 zamek zakupił właściciel fabryki czekolady Henri Menier. Rezydencja pozostaje do dziś własnością jego potomków, którzy udostępniają ją zwiedzającym.
Podczas I wojny światowej w Chenonceau urządzono szpital polowy. W czasie II wojny światowej posiadłość znajdowała się na granicy strefy okupowanej przez Niemców i strefy wolnej (tzw. reżim Vichy). Wykorzystywano ją jako drogę ucieczki. W 1944 roku bomba zniszczyła witraże, znajdujące się w zamkowej kaplicy. Zostały wstawione na nowo przez Maxa Ingranda.
Obecnie zamek Chenonceau jest, zaraz po Wersalu, najliczniej odwiedzanym przez turystów zamkiem francuskim (około miliona zwiedzających w skali roku).
Galeria edytuj
-
Wieża Marques -
Widok na zamek z wieżą -
Galeria na parterze -
Obraz znajdujący się w zamku
Przypisy edytuj
- ↑ Henri Stierlin: Perły architektury pałacowej. Warszawa: Wydawnictwo G+J RBA Sp. z o.o. & Co. Spółka Komandytowa. ISBN 978-83-60006-52-8.
Bibliografia edytuj
- Agnieszka Krzemińska, "Zamek Dam" [w:] "Pomocnik Historyczny", nr 1/2009 - dodatek tygodnika "Polityka", 7.02.2009.
- Dolina Loary, Warszawa 1998.
- Zamki nad Loarą, Bielsko-Biała 2001.
Linki zewnętrzne edytuj
- Oficjalna strona (ang. • fr. • hiszp. • niem. • wł. • port. • ros. • jap. • chiń.)
- Zamek Chenonceau - Zamek Dam. [w:] sekulada.com [on-line]. [dostęp 2020-02-27]. (pol.).