Zamek w Dolinie Kluczwody

Zamek w Dolinie Kluczwody – nieistniejący zamek w Dolinie Kluczwody na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[1]. Administracyjnie znajduje się na terenie gminy Wielka Wieś w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim[2].

Resztki zamku w 2007 r.
Skała Zamkowa od strony południowej

Zamek zbudowany był na szczycie Zamkowej Skały o wysokości 20 m. Skała ta znajduje się po lewej stronie potoku Wierzchówka nad niewielką polanką. Jest bardzo stroma z wszystkich stron, ale można na nią wejść. Na jej szczycie znajdują się resztki murów dawnego zamku. Był to bardzo niewielki obiekt, główne mieszkalne pomieszczenie stanowiła dwu- lub 3-kondygnacyjna wieża obronna (stołp), mająca rozmiar wewnętrzny zaledwie 3,3 × 4 m. Znajdowała się ona w północno-wschodnim narożu skały. Wzdłuż krawędzi skały biegł mur obronny o grubości 1,2–1,3 m. Dodatkowo cała skała otoczona była fosą i ziemnym wałem. Zarówno stołp, jak i mur zbudowane były ze skał wapiennych. W środku znajdowało się jeszcze przylegające do murów obronnych wąskie skrzydło oraz kamienne schody łączące niżej położoną część południową z wyższą częścią północną. Woda musiała być dostarczana z płynącego dnem doliny potoku[3].

Historia

edytuj

Najstarsze znane historyczne zapisy o zamku pochodzą z 1783 r. (dokumentacja na plebanii w tutejszej parafii – ankieta przeprowadzona przez ówczesnego plebana)[3]. Najprawdopodobniej zameczek wybudowany został na początku XIV w. przez Jana z Syrokomli, który w latach 1358–1361 był sędzią krakowskim. Mimo wybitnie pięknego i obronnego położenia zamek niedługo służył właścicielom, zaledwie ok. 50 lat. Jego właściciel przeniósł się do nowo wybudowanego, większego Zamku w Korzkwi. Opuszczenie zamku przyspieszyła zapewne katastrofa budowlana – obsunięcie się całej północnej i zachodniej części skały[1].

Ruiny zamku były wielokrotnie badane przez archeologów, ostatni raz w latach 1993–1994. Wówczas to odsłonięto widoczne dzisiaj fragmenty budowli[3]. Okoliczna ludność często wyłamywała kamienne bloki dla potrzeb budownictwa. Aby temu zapobiec, w 1961 obiekt wpisany został na listę zabytków nieruchomych województwa krakowskiego. W 2001 cały teren wraz ze skałą został sprzedany podczas budzącego wiele kontrowersji przetargu prywatnym osobom. W sprawie tego przetargu wszczęte zostało postępowanie prokuratorskie i mieszkańcy gminy mają nadzieję z powrotem odzyskać zamczysko[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b Na podstawie tablicy informacyjnej zamontowanej w Dolinie Kluczwody.
  2. Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza. [dostęp 2019-09-09].
  3. a b c Robert Sypek, Zamki i obiekty warowne Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2005, ISBN 83-7020-305-1.
  4. Serwis internetowy gminy Wielka Wieś. [dostęp 2007-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)].