Zamek w Swansea
Zamek w Swansea (ang. Swansea Castle, wal. Castell Abertawe) – średniowieczny zamek, obecnie w ruinie, w centrum miasta Swansea, w Walii (Wielka Brytania). Wzniesiony został na początku XII wieku, nad zachodnim brzegiem dawnego koryta rzeki Tawe. Zachowane do czasów obecnych pozostałości pochodzą z XIII/XIV wieku[3]. Zamek jest zabytkiem klasy I[1].
 nr rej. 11568 z 23 kwietnia 1952[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Księstwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
zamek |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy |
lata 80. i 90. XIII wieku[5] |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Swansea  | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |
Położenie na mapie Walii  | |
 51°37′13,08″N 3°56′28,32″W/51,620300 -3,941200
| |
| Strona internetowa | |
Historia edytuj
W 1106 roku król Henryk I Beauclerc po raz pierwszy przyznał tytuł lorda Gower[2][3] nadając go Henry'emu de Beaumontowi[2]. Beaumont na swoją siedzibę wybrał miejsce przy rzece Tawe[4]. Drewniano-ziemny zamek został wzniesiony prawdopodobnie jeszcze w tym samym roku lub kilka lat później[2][3]. W 1116 roku został zaatakowany przez Walijczyków, którzy spalili jego zewnętrzne umocnienia[2]; fakt ten odnotowuje średniowieczny walijski rękopis "Brut y Tywysogion". Po śmierci lorda w 1119 roku zamek odziedziczyli jego potomkowie.
W latach 1137–1141 na terenie zamku wybijano monety króla Stefana, co może świadczyć o tym, że zamek znajdował się pod kontrolą Normanów[4][2]. W 1192 twierdza została zaatakowana przez wojska Lorda Rhys, księcia Deheubarth i oblegana przez kolejne dziesięć tygodni[2][4].
Pod koniec XII wieku zamek został przebudowany, drewniane mury zostały zastąpione kamiennymi[4].
Na początku XIII wieku lordowie marchii oraz książęta i szlachta walijska zbuntowali się przeciwko królowi Janowi[5]. W 1203 roku William de Breos I, który wspierał króla, otrzymał tytuł Lorda Gower oraz zamek. Przez kolejne 40 lat zamek przechodził w ręce nowych, krótko panujących lordów Gower. W 1241 roku panem na zamku został William de Breos II. Przez kolejne pięćdziesiąt lat rządzenia[5] przyczynił się on do znacznej modernizacji budynków i pomieszczeń zamkowych. W latach 80. XIII wieku rozpoczął prace nad „nowym zamkiem” rozbudowując stary: dodano pomieszczenia mieszkalne, wielką salę balową, kwadratową wieżę wraz z pomieszczeniami piwnicznymi. Mury zamku z tego okresu zachowały się do czasów obecnych[5]. W 1297 roku lordem Gower został William de Breos III, który kontynuował rozbudowę i modernizację zamku; zainstalował m.in. toalety[5]. Po stracie jedynego syna, William de Breos III próbował uczynić spadkobiercą swoją córkę i jej męża Johna de Mowbraya, a jednocześnie sprzedać tytuł lordowski Hugh Despenserowi. Z tego powodu król Edward II odebrał de Breosowi tytuł Lorda Gower oraz zamek. John de Mowbray po zajęciu siłą zamku, w 1322 roku został stracony. Dopiero po śmierci króla w 1327 roku, do Gower powróciła córka Williama de Breos III, Alina i sprawowała swoje rządy do 1331 roku. Po niej zamek odziedziczył jej syn John[6]. To za jego rządów na murach zamkowych powstał chodnik obronny z blankami[6]. Przez kolejne dziesięciolecia, właściciele zamku rzadko w nim przebywali a opiekę sprawowali ich namiestnicy, którzy wznieśli na zamkowym dziedzińcu budynek zwany Place House[6].
Podczas wojny dwóch róż trwającej w latach 1455–1485, w murach zamkowych wykuto strzelnice. Jego właścicielem był wówczas lord Herbert z Reglan[7]. Po wojnie domowej, w 1647 Gower przeszedł w ręce Olivera Cromwella[7]. Od tego czasu aż do XX wieku właścicielami zamku pozostawali hrabiowie Worcester, markizi Worcester oraz książęta Beaufort.
Na pierwszym znanym szkicu zamku, stworzonym przez Francisa Place w 1678 roku kwadratowa wieża służyła jako huta szkła w której produkowano butelki wina[2][4]. W 1700 roku na dziedzińcu zamkowym wybudowano ratusz Great Hall. W 1750 roku budynek zamieniono na przytułek dla bezdomnych i ubogich mieszkańców miasteczka, a dziedziniec do lat 70. XVIII wieku zaczął pełnić funkcję miejsca targowego[7]. W połowie XVIII wieku wieżę przekształcono w więzienie dla dłużników. Funkcję tę pełniła do roku 1858[4].
XIX – XX wiek edytuj
W okresie rewolucji przemysłowej, zakole rzeki zostało przystosowane do cumowania statków; powstał wówczas kanał bezpośrednio łączący ciek z morzem. Dok został zasypany w latach 30. XX wieku, a powstała na jego miejscu ulica „The Strand”, przypomina o dawnym istnieniu rzeki płynącej u podnóża murów zamkowych[8].
Na początku lat trzydziestych XX wieku poeta i pisarz pochodzący ze Swansea, Dylan Thomas, pracował na terenie zamku jako reporter „South Wales Daily Post”. W tym okresie budynki na dziedzińcu zamkowym wypełnione były biurami i drukarniami wydawnictwa[9].
Podczas II wojny światowej miasto było intensywnie bombardowane. Najbardziej ucierpiały budynki na dziedzińcu, rozebrane w 1976 roku, w przeciwieństwie do murów zamkowych, które w 1952 zostały wpisane na listę zabytków[9][1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Full Report for Listed Buildings – Swansea Castle. Cadw. [dostęp 2022-10-07]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i 1100 - 1200 - Welsh Princes and Marcher Lords [online], Swansea [dostęp 2022-10-01] (ang.).
- ↑ a b c d e Swansea Castle, Swansea - Coflein [online] [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h James, C. W. (2013). Out and About in Swansea Castle. Historian, (118), 37.
- ↑ a b c d e 1200 - 1320 - The De Breos Years [online], Swansea [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ a b c 1320 - The De Mowbray Years [online], Swansea [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ a b c Life after the Lords of Gower [online], Swansea [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ Life after the Lords of Gower - 19th century [online], Swansea [dostęp 2022-10-03] (ang.).
- ↑ a b Life after the Lords of Gower - 20th century [online], Swansea [dostęp 2022-10-03] (ang.).