Zarys ewolwentowy

Zarys ewolwentowy - najpopularniejszy w przemyśle maszynowym kształt zarysu boku zęba przekładni zębatej. Ewolwenta powstaje jako tor dowolnego punktu prostej toczącej się po kole bez poślizgu.

Przy współpracy zębów o zarysie ewolwentowym linia przyporu jest linią prostą, co stanowi podstawową cechę tego typu uzębienia. Kąt, który tworzy linia przyporu ze styczną do kół tocznych (podziałowych), prowadzoną przez punkt C, nazywany jest kątem przyporu αo​.

Podczas tworzenia zarysu ewolwentowego dla współpracujących zębów, ewolwenta rozwija się z okręgu zasadniczego, którego średnica zasadnicza db​ jest styczna do linii przyporu. Wzór na średnicę zasadniczą przedstawia się następująco:

db​ = d ⋅ cos αo​

Długość czynnej linii przyporu wyznaczają punkty przecięcia linii przyporu z okręgami wierzchołków kół czynnego i biernego. Liczbą przyporu lub stopniem pokrycia ϵ nazywa się stosunek długości łuku do podziałki p na kole tocznym. Liczbę przyporu można również określić jako stosunek długości czynnej linii przyporu e do podziałki koła zasadniczego pb​:

ϵ = p/b​e​

Przykładowo, wartość ϵ=1,4 oznacza, że przez 40% czasu pracy przekładni pracują jednocześnie dwie pary zębów, natomiast przez pozostałe 60% – tylko jedna para zębów.