Zbojská

Zbojská (726 m n.p.m.) – przełęcz w Rudawach Weporskich (Słowacja), oddzielająca grupę Fabowej Hali od grupy Balockich Wierchów (słow. Balocké vrchy). Stanowi jedną z najważniejszych przełęczy w głównym grzbiecie wododziałowym łańcucha Rudaw Słowackich, oddzielającym dorzecze Hronu na północy od dorzeczy Ipoli i Rimawy (Sajó) na południu. Spod przełęczy na północny zachód spływa potok Rohozná (dopływ Hronu), natomiast na południowy wschód – potok Furmanec, dopływ Rimawy.

Przez przełęcz biegnie droga krajowa I kategorii nr I/72 (do 2008 roku droga II kategorii nr 530) z miejscowości Tisovec (na południu) do Brezna w dolinie Hronu (na północy), poprowadzona w linii dawnego traktu handlowego łączącego Gemer z Pohroniem. Wzdłuż drogi biegnie również normalnotorowa linia kolejowa nr 174, łącząca te dwa miasta. Jest ona interesująca m.in. z tego względu, że najstromsze odcinki pod przełęczą są wyposażone w trzecią szynę zębatą tzw. systemu Abta. Była to jedna z nielicznych w tej części Europy kolei zębatych (kursujące obecnie lekkie składy motorowe nie korzystają z trzeciej szyny).

Stoki wokół przełęczy już w XVII – XVIII w. zostały w znacznej części wylesione na skutek działalności człowieka (pasterstwo). Romantyczne otoczenie i interesujące widoki już w latach międzywojennych przyciągały tu wielu turystów. W letnie niedziele spotykali się tu często przedstawiciele inteligencji z niedalekiego Tisovca.

Okolice przełęczy należały do ulubionych miejsc pochodzącego z Tisovca słowackiego prawnika, publicysty i komunistycznego polityka Vladimira Clementisa (1902-1952), który często spotykał się tu ze swoimi słowackimi i czeskimi przyjaciółmi.

Obecnie znajduje się tu przystanek autobusów oraz przystanek na wspomnianej linii kolejowej. Wokół przełęczy znajduje się kilka niewielkich pensjonacików i sporo prywatnych domków letniskowych. Około 15 min marszu na północ od przełęczy znajduje się schronisko turystyczne chata Zbojská.

Szlaki turystyczne edytuj

Wspomniany przystanek kolejowy (tuż poniżej przełęczy, po jej stronie północno-zachodniej) jest punktem wyjścia szlaków turystycznych:

na Klenovský Vepor 4.45 godz.;

na Fabową Halę ok. 3.00 godz.;

na Fabową Halę ok. 2.30 godz.

Wymienione wyżej odcinki szlaków czerwonych są częścią dalekobieżnego, czerwono znakowanego szlaku turystycznego, tzw. Rudnej magistrali.

Zobacz też edytuj

Čertova jaskyňa

Bibliografia edytuj

Veporské vrchy, Turistická mapa 1:50 000, 3 wydanie, wyd. VKÚ Harmanec 2005, ISBN 80-8042-377-6.

Adamec Vladimír, Jedličková Nora: Slovensko. Turistický lexikon, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1991, ISBN 80-7096-152-X.