Zieleniak zmienny
Zieleniak zmienny (Chlorencoelia versiformis (Pers.) J.R. Dixon) – gatunek grzybów z rodziny Cenangiaceae[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zieleniak zmienny |
| Nazwa systematyczna | |
| Chlorencoelia versiformis (Pers.) J.R. Dixon Mycotaxon 1(3): 224 (1975) | |
Systematyka
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Chlorencoelia, Cenangiaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1798 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Peziza versiformis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu John R. Dixon w 1975 r.[1]
Ma 11 synonimów. Niektóre z nich:
- Chlorociboria versiformis (Pers.) Seaver 1936
- Chlorosplenium versiforme (Pers.) P. Karst. 1870
- Midotis versiformis (Pers.) Seaver 1951[2].
Morfologia
edytujWystępujące gromadnie oliwkowożółte apotecja (miseczki) o średnicy do 2 cm, często asymetryczne. Trzon czarniawy z żółto-zieloną, oprószoną powierzchnią zewnętrzną, bocznie spłaszczony, o wysokości do 1,3 cm i średnicy 0,5 cm. Hymenium oliwkowożółte, gładkie lub nieco pomarszczone. Powierzchnia zewnętrzna bladożółtobrązowa do czarniawej, nieco pomarszczona. Miąższ miękki, na grubych skrawkach mikroskopowych brązowawy, ale pojedyncze komórki szkliste[3].
- Cechy mikroskopowe
Strzępki o średnicy 1,6-4 µm z żółtawymi inkrustacjami. Ekscypulum o grubości do 100 µm i zróżnicowanej strukturze, zbudowane z kulistych komórek o średnicy do 12 µm, oraz luźno ułożonych cylindrycznych lub maczugowatych komórek o średnicy do 9 µm. Oba rodzaje komórek często znajdują się w tym samym apotecjum, niemal kuliste komórki znajdują się na dolnej stronie, w górnej części ekscypulum, na górnej części trzonu i w bardziej odsłoniętych miejscach znajdują się nitkowate strzępki, jednak niektóre apotecja zawierają głównie komórki niemal kuliste. Worki 8-zarodnikowe, smukłe, maczugowate, 95–110 × 6–6,5 µm, na wierzchołku wąskocylindryczne, barwiący się na niebiesko w odczynniku Melzera. Parafizy cylindryczne lub nitkowate, o średnicy 2–4,3 µm, z przegrodami i rozgałęzieniami około 50 µm poniżej wierzchołka, z końcówkami szeroko zaokrąglonymi do wrzecionowatych. Askospory szkliste, bladożółte w odczynniku Melzera, cienkościenne, gładkie, cylindryczne do kiełbaskowatych lub nieregularnie wrzecionowate, często z jedną przegrodą (9–)10–14,5(–17) x 2,8–3,5 µm[3].
Występowanie i siedlisko
edytujChlorencoelia versiformis występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji, Australii i na Nowej Zelandii[4]. W Polsce M.A. Chmiel przytacza 7 stanowisk, najstarsze podał Franciszek Błoński w 1889 r.[5] Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R– gatunek rzadki, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii zagrożonych wymarciem, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[6].
Grzyb saprotroficzny występujący na martwym drewnie drzew liściastych[5]. Zasiedla drewno mocno już spróchniałe[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-17] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-17] (ang.).
- ↑ a b c J. Ginns, Chlorosplenium versiforme, „Fungi Canadense”, 67, Mycobank, 1975 [dostęp 2022-12-17] (ang.).
- ↑ Występowanie Chlorencoelia versiformis na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-17] (ang.).
- ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.