Zimny gejzer – rodzaj źródła, które okresowo wyrzuca gwałtownie strumienie wody pod wpływem naturalnie występującego dwutlenku węgla.

Największy na świecie zimny gejzer znajdujący się w Andernach[1]
Zimny gejzer w Herľanach wpisany na słowacką listę informacyjną światowego dziedzictwa UNESCO[2]
Erupcja zimnego gejzeru w Wallenborn

Wybuchy typowych gejzerów występują na skutek ogrzewania wody w procesie hydrotermalnym w wyniku czynnej lub niedawno wygasłej aktywności wulkanicznej[3]. W przypadku zimnych gejzerów w warstwie wodonośnej występuje duża ilość dwutlenku węgla; woda wraz z dwutlenkiem węgla jest zatrzymywana przez pokrywającą warstwę wodonośną warstwę o niskiej przepuszczalności. W momencie powstania niewielkiej szczeliny w warstwie o niskiej przepuszczalności (zazwyczaj ich powstawanie jest spowodowane działalnością człowieka; często odwiertami mającymi dać dostęp do wód mineralnych) po osiągnięciu przez gazy odpowiednio wysokiego ciśnienia następuje wyrzucenie napływającej do szczeliny wody i erupcji zimnego gejzeru[4]. Temperatura wody zimnego gejzeru podczas erupcji nie przekracza 20 stopni Celsjusza[5][6].

Zimne gejzery znajdują się m.in. w Andernach i Wallenborn w Niemczech oraz w Herľanach na Słowacji[7].

Przypisy edytuj

  1. Tallest cold-water geyser [online], Guinness World Records [dostęp 2023-08-08] (ang.).
  2. UNESCO World Heritage Centre, Geyser in Herlany [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-08-08] (ang.).
  3. gejzer, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-08-08].
  4. Cold Water Geysers [online], www.amusingplanet.com [dostęp 2023-08-08] (ang.).
  5. Jize Piao i inni, Investigating the Changes in Periodicity of the CO 2 ‐Driven Cold‐Water Geyser Eruptions Through Field Observation at Tenmile Geyser, Utah, „Geophysical Research Letters”, 49 (13), 2022, DOI10.1029/2022GL097916, ISSN 0094-8276 [dostęp 2023-08-08] (ang.).
  6. AngiesWeb, The highest cold water Geysir is in Andernach • European Cuisine, Culture & Travel© [online], European Cuisine, Culture & Travel©, 6 kwietnia 2023 [dostęp 2023-08-08] (ang.).
  7. Wallender Born [online], www.eifel.info [dostęp 2023-08-08].