Wikipedia

Związek Ludności Narodowości Śląskiej (od 2004)

Związek Ludności Narodowości Śląskiej – organizacja grupująca osoby deklarujące przynależność do narodowości śląskiej. Powstała w 2004, na czele Komitetu Założycielskiego stanęli Andrzej Roczniok, Rudolf Kołodziejczyk i Erwin Sowa. Kontynuuje staranie o rejestrację stowarzyszenia Ślązaków rozpoczęte przez pierwszy ZLNŚ.

Rejestracja edytuj

W lipcu 2006 Sąd Okręgowy w Katowicach rozpatrzył odmownie wniosek komitetu założycielskiemu ZLNŚ, o rejestrację pod nazwą Związek Ludności Narodowości Śląskiej – Stowarzyszenie Osób Deklarujących Przynależność do Narodowości Śląskiej, potwierdzając odmowną decyzję katowickiego sądu rejonowego z kwietnia 2006. Zdaniem sądu rejestrację związku pod taką nazwą należałoby rozumieć jako akceptację istnienia narodowości śląskiej, a taka prawnie nie istnieje[1]. Założyciele ZLNŚ zapewnili wówczas, że nie chodzi im o przywileje wyborcze, ponieważ żądają respektowania prawa zrzeszania się osób o podobnych poglądach.

Z tych powodów związek ponownie starał się o zarejestrowanie, tym razem pod zmienioną nazwą: Związek Ludności Narodowości Śląskiej – Stowarzyszenia Osób Deklarujących Przynależność do Narodowości Śląskiej. Polskie sądy ponownie odmówiły rejestracji związku, z podobnych powodów co poprzednio (brak prawnie uregulowanego statusu „narodowości śląskiej”). 17 listopada 2007 związek ponownie złożył skargę do trybunału w Strasburgu[1]. Według ZLNŚ, decyzje polskich sądów naruszają prawo do stowarzyszania się, oraz świadczą o dyskryminacji ze względu na pochodzenie etniczne. Polskie sądy podtrzymują swoje wcześniejsze stanowisko, że zarejestrowanie stowarzyszenia o takiej nazwie byłoby jednoznaczne z uznaniem narodowości śląskiej, a taka prawnie nie istnieje – stanowisko polskie w kwestii możliwości naruszenia ordynacji wyborczej potwierdziło wcześniejsze orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 17 lutego 2004. Trybunał nie rozstrzygał kwestii narodowości śląskiej. Trzech sędziów zgłosiło zdanie odrębne[2].

Cele edytuj

  1. Rozbudzanie i ugruntowywanie świadomości narodowej Ślązaków.
  2. Odrodzenie kultury śląskiej.
  3. Propagowanie wiedzy o Śląsku.
  4. Ochrona praw etnicznych osób deklarujących przynależność do narodowości śląskiej.
  5. Opieka socjalna nad członkami Związku.

Władze edytuj

Komitet Założycielski utworzyli Andrzej Roczniok (prowajder), Rudolf Kołodziejczyk i Erwin Sowa. Niektóre oficjalne pisma ZLNŚ sygnowali (obok Rocznioka) również dwaj inni członkowie Komitetu Założycielskiego: Dariusz Jerczyński (autor kilku prac historycznych, do których punktu widzenia odwołuje się ZLNŚ) i Grzegorz Kozubek.

Komitet Założycielski zrezygnował z paragrafu 30 w statucie pierwszego ZLNŚ, który definiował stowarzyszenie jako organizację śląskiej mniejszości narodowej.

Spór wokół nazwy Auschwitz-Birkenau edytuj

Kontrowersje wzbudził list Związku Ludności Narodowości Śląskiej do UNESCO[3] z 2007, w którym proszono by nie uwzględniono wniosku polskich władz w sprawie zmiany nazwy obozu koncentracyjnego na „Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady 1940-45”[4]. Andrzej Roczniok użył w nim kilkukrotnie kontrowersyjnego zwrotu „polskie obozy koncentracyjne”, stwierdzając również iż w latach 1945–1948 na obszarze dawnego obozu nazistowskiego utworzono obozy, w których przetrzymywano m.in. Ślązaków, jeńców wojennych i osoby uznane za Niemców (jako wpisanych do I i II kategorii volkslisty)[5]. Podkreślono, iż w obozach tych z powodu głodu i chorób zginęło tysiące Ślązaków. Zwrócono również uwagę na szczególne znaczenie Auschwitz dla Ślązaków, których wywożono od stycznia 1945 do ZSRR (szacunkowo przymusowo wywieziono ok. 90 tys.). Zdaniem ZLNŚ, wyrażonym w liście, proponowana zmiana jest próbą zamazania części tragicznej historii Auschwitz i lekceważeniem tragedii części ofiar[3]. Jak stwierdził ZLNŚ, celem wystosowanego listu było zwrócenie uwagi na tragedię m.in. Ślązaków, która rozegrała się po roku 1945[3]. Stanowisko to jest zbieżne z ustaleniami niektórych historyków zajmujących się dziejami Śląska, którzy piszą, że w komunistycznych obozach (1945–1948), zarządzanych przez władze sowieckie lub polskie, zmarło wskutek chorób i wycieńczenia lub wręcz zostało bestialsko wymordowanych od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy Ślązaków, w tym kobiet i dzieci, a nawet niemowląt[6].

Działania ZLNŚ, którego stanowisko w tej sprawie określono w liście do UNESCO, podpisanym przez Andrzeja Rocznioka i Dariusza Jerczyńskiego, wywołały publiczną dyskusję związaną zwłaszcza z użytym w liście ahistorycznym sformułowaniem „polskie obozy koncentracyjne”, przeciwko któremu protestuje polski rząd – postrzeganym jako określenie fałszywe i dezinformujące, oraz bulwersujące z tego powodu Polaków[7]. List wywołał protest niektórych czołowych postaci świata politycznego, m.in. byłego więźnia Auschwitz Władysława Bartoszewskiego, który stwierdził iż „nie można krzywdy tysięcy i śmierć kilkuset traktować tak samo jak zamordowanie milionów w ramach zaplanowanej polityki państwa”[8]. List skrytykował także ówczesny Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierz Ujazdowski, który stwierdził iż działania ZLNŚ są „skandalem i uderzeniem w prawdę historyczną oraz pamięć o ofiarach zamordowanych w niemieckim obozie zagłady”[3]. Również zdaniem IPN-u nazwa „polskie obozy koncentracyjne” nie odpowiada prawdzie historycznej, ponieważ obiekty te były zakładane przez władze sowieckie i nadzorowane przez NKWD oraz stworzony pod ich kontrolą komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa[5], kiedy PRL nie była państwem suwerennym[9].

Wniosek ZLNŚ nie został uwzględniony przez UNESCO, natomiast przyczynił się do skupienia większej uwagi opinii publicznej na problem funkcjonowania na terenie byłych obozów nazistowskich po styczniu 1945, co najmniej 4 obozów koncentracyjnych w których przetrzymywano m.in. Ślązaków.

Rejestracja „języka śląskiego” edytuj

ZLNŚ był wnioskodawcą rejestracji etnolektu śląskiego jako języka i wpisu na listę języków organizacji SIL International.

ZLNŚ prowadzi także wydawnictwo Narodowa Oficyna Śląska, które wydało ponad 80 pozycji o Śląsku i po śląsku oraz wydaje miesięcznik „Ślůnsko Nacyjo”.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Stowarzyszenie Ślązaków znów skarży się do Strasburga, gazeta.pl [zarchiwizowane 2016-04-09].
  2. ↑ Bartłomiej Świderek: Sprawa ZLNŚ. RAŚ, 2004.
  3. ↑ a b c d cheko, PAP. ZLNŚ do UNESCO w sprawie nazwy obozu Auchwitz-Birkenau. „Gazeta Wyborcza”, 2007-05-05. Agora SA. [dostęp 2015-02-08]. (pol.). 
  4. ↑ Obóz był nazistowski i stalinowski?.
  5. ↑ a b Były polskie obozy koncentracyjne – uważa lider Ruchu Autonomii Śląska. 06.06.2005.
  6. ↑ Tematykę obozów, w których po 1945 przetrzymywano m.in. Ślązaków, poruszają m.in. Günter Gruschka („Zgoda – miejsce grozy”, Gliwice, 1998), John Sack („Oko za oko”, Gliwice, 1995) oraz Dariusz Jerczyński („Historia Narodu Śląskiego”, wyd. II, Zabrze, 2006)
  7. ↑ Spór o nazwę obozu w Oświęcimiu. 12.04.2006.
  8. ↑ Obóz koncentracyjny tylko nazistowski i niemiecki. 22.02.2007.
  9. ↑ Przegląd mediów IPN. IPN, 20.03.2006.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Związek_Ludności_Narodowości_Śląskiej_(od_2004)&oldid=73234163”