Çesk Zadeja
Çesk Zadeja (ur. 8 czerwca 1927 w Szkodrze, zm. 15 sierpnia 1997 w Rzymie[1]) – albański muzyk, kompozytor i dyrygent.
 Grób Zadei na cmentarzu Sharre | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Lata aktywności | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Syn Rroka Zadeji. Pierwsze jego kontakty z muzyką wiążą się z nauką w gimnazjum w Szkodrze, gdzie grał w szkolnym zespole, kierowanym przez Martina Gjokę i Prenka Jakovę[1]. Występował także w chórze działającym przy klasztorze franciszkanów. W latach 1941–1943 uczył się w Accademia di Santa Cecilia w Rzymie, pod kierunkiem Umberto Semproniego[1]. Od 1946 r. podjął pracę w redakcji muzycznej rozgłośni radiowej w Szkodrze.
W latach 1949–1951 odbywał służbę wojskową, jednocześnie pracując jako dyrygent Orkiestry Armii Albańskiej[2]. W latach 1951–1956 studiował w moskiewskim konserwatorium im. Piotra Czajkowskiego[2]. Po powrocie do kraju założył zespół, wykonujący albańską muzykę ludową. Po otwarciu w 1962 r. państwowego konserwatorium w Tiranie, rozpoczął w nim pracę jako pedagog w klasie teorii kompozycji. W latach 1966-1972 kierował katedrą muzyki w Instytucie Sztuk w Tiranie[1]. Był także kierownikiem artystycznym Teatru Opery i Baletu.
Pierwszym jego dziełem była muzyka do filmu Skanderbeg, którą skomponował wspólnie z rosyjskim kompozytorem Georgijem Swiridowem[2]. Komponował też muzykę filmową i symfoniczną. W jego dorobku znalazła się muzyka do 4 widowisk baletowych, a także koncerty fortepianowe, rapsodie, suity, humoreski i wariacje. W 2003 r. został wydany w USA album Këngë - Albanian Piano Music (Pieśń- Albańska Muzyka Fortepianowa), w interpretacji Kirstena Johnsona. Na płycie znalazły się utwory 11 najwybitniejszych współczesnych kompozytorów albańskich, w tym cztery utwory C.Zadei.
Był żonaty, miał syna Albana. Zadeja został pochowany na cmentarzu Sharre w Tiranie. Jego imię noszą ulice w Tiranie, Durrësie, Kamzie i w Szkodrze. Został wyróżniony tytułem Artysty Ludu (Artist i popullit)[2].
Dzieła edytuj
- Suita Północy (Suita e Veriut)
- Koralowa suita (Suitë korale)
- Poemat wokalny (Poema vokale)
- Romanca
- Symfonia (Simfoni)
- Rapsodia na skrzypce (Rapsodi për violinë)
Muzyka filmowa edytuj
- 1953: Skanderbeg - wspólnie z Georgijem Swiridowem
- 1958: Tana
- 1959: Furtuna (Burza) - wspólnie z Grigorijem Popowem
- 1964: Toka jone (Nasza ziemia)
- 1966: Oshëtime në bregdet (Szum morza)
- 1973: Krevati i Perandorit (Łoże władcy)
- 1977: Zemrat, qe nuk plaken
- 1981: Ne kufi te dy legjendave (Na granicy między dwiema legendami)
- 1982: Flaka e maleve (Ogień w górach)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Akil Koci, Bardi i muzikës, kompozitori Çesk Zadeja. = 2017-02-20 [online], zemrashqiptare.net, 19 kwietnia 2012 [zarchiwizowane z adresu 2017-02-21] (alb.).
- ↑ a b c d Kompozitori i shquar Çesk Zadeja. = 2022-05-14 [online], kinematografia-shqiptare-sporti.com, 8 czerwca 2021 [zarchiwizowane z adresu 2022-05-14] (alb.).
Bibliografia edytuj
- Abaz Hoxha: Enciklopedia e kinematografise shqiptare. Autore & vepra. Tirana: Toena, 2002. ISBN 99927-1-555-3. (alb.).
- Flori Slatina: Portrete artistesh. Tirana: Gazeta 55, 1999. (alb.).
- Çesk Zadeja w bazie IMDb (ang.)